Η Ιταλία υποδέχεται στην Ρώμη την σύνοδο κορυφής των ηγετών της Αφρικής όπου η ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι θα παρουσιάσει σειρά ενεργειακών συμφωνιών με αντάλλαγμα την ενίσχυση της συνεργασίας για την μετανάστευση, μία προσέγγιση «ίσου προς ίσον» ισχυρίζεται η ίδια, χωρίς να πείθει τους επικριτές.
Διακύβευμα αυτής της συνόδου κορυφής: η παρουσίαση του «σχεδίου Ματέι» από το όνομα του Ενρίκο Ματέι, του ιδρυτή του ιταλικού δημόσιου ενεργειακού κολοσσού Eni, ο οποίος, στην δεκαετία του 1950, πρότεινε ένα σχήμα συνεργασίας με τις αφρικανικές χώρες βοηθώντας τους να αναπτύξουν τους φυσικούς τους πόρους.
Η Ιταλία, η οποία προεδρεύει αυτήν την χρονιά στην Ομάδα των 7 (G7), δεσμεύθηκε να καταστήσει την ανάπτυξη της Αφρικής κεντρικό θέμα της προεδρικές της θητείας, εν μέρει για να αυξήσει την επιρροή της στην αφρικανική ήπειρο όπου δυνάμεις όπως η Κίνα, η Ρωσία, η Τουρκία, η Ινδία και η Ιαπωνία έχουν ενισχύσει το πολιτικό τους εκτόπισμα.
Εκπρόσωποι περισσότερων των 25 χωρών αναμένονται στην ιταλική Γερουσία, στο πλευρό των εκπροσώπων υπηρεσιών των Ηνωμένων Εθνών, καθώς και διεθνών θεσμών όπως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, η Παγκόσμια Τράπεζα και το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα.
Οι πρόεδροι της επιτροπής της Αφρικανικής Ενωσης Μούσα Φάκι Μαχαμάτ, της Τυνησίας Καΐς Σαγέντ, της Σενεγάλης Μάκι Σαλ, αλλά και οι πρόεδροι των Κομορών, της Δημοκρατίας του Κονγκό, της Ερυθραίας, της Γκάνα, της Κένυας, της Μαυριτανίας, της Μοζαμβίκης και της Ζιμπάμπουε. Αλλες χώρες, όπως η Αλγερία, το Τσαντ, η Αίγυπτος και η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, εκπροσωπούνται από υπουργούς.
Η σύνοδος κορυφής πραγματοποιείται μετά την αποχώρηση της Οικονομικής Κοινότητας των Κρατών της Δυτικής Αφρικής (Ecowas/Cedeao) από την Μπουρκίνα Φάσο, το Μάλι και τον Νίγηρα, όπου οι στρατιωτικοί έχουν καταλάβει βίαια την εξουσία.
Οι τρεις αυτές χώρες δεν θα εκπροσωπηθούν την σύνοδο κορυφής στην Ιταλία, οι εργασίες της οποίας θα ολοκληρωθούν σήμερα το βράδυ.
Οι πρόεδροι των τριών θεσμών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ρομπέρτα Μέτσολα θα παρευρεθούν επίσης.
Η Ρώμη ελπίζει στην συμμετοχή όλων των διεθνών παραγόντων στην εφαρμογή του σχεδίου αυτού που περιλαμβάνει ποικίλους άξονες ανάπτυξης όπως στον τομέα της εκπαίδευσης, των συστημάτων υγείας, του νερού.
Ομως ειδικοί θεωρούν ότι η Ιταλία πιθανόν να δυσκολευτεί να εξασφαλίσει την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η οποία έχει ήδη παρουσιάσει το 2022 σχέδιο βοήθειας προς την Αφρική ύψους 150 δισεκατομμυρίων ευρών.
Επανεισδοχή των μεταναστών
Η πρωθυπουργός της Ιταλίας ανέλαβε την εξουσία το 2022 έχοντας στηριχθεί σε ένα αντιμεταναστευτικό πρόγραμμα. Τώρα ελπίζει ότι θα κάνει την Ιταλία =γέφυρα ανάμεσα στην Ευρώπη και την Αφρική, διασφαλίζοντας για την Ευρώπη νέους δρόμους τροφοδοσίας σε ενεργειακούς πόρους και στην Αφρική μαζικές επενδύσεις.
Προς το παρόν, η ιταλική κυβέρνηση, η οποία μείωσε την διμερή αναπτυξιακή βοήθεια τον περασμένο χρόνο (εκτός της Λιβύης), προβλέπει το ποσόν των 2,8 εκατομμυρίων ευρώ ετησίως κατά την περίοδο 2024-2026 στο όνομα του σχεδίου Ματέι, για το οποίο δεν είναι γνωστό ούτε το ύψος ούτε οι προβλεπόμενες διαδικασίες.
Στην πραγματικότητα, σύμφωνα με την Corriere della Sera, η Ρώμη μπορεί να αφιερώσει τέσσερα δισεκατομμύρια ευρώ στο σχέδιο αυτό κατά την διάρκεια των επομένων πέντε – επτά ετών, σε τομείς όπως η γεωργική βιομηχανία, οι μεταφορές και υποδομές και κυρίως η ενέργεια.
Η Τζόρτζια Μελόνι ελπίζει να εκμεταλλευθεί την ζήτηση που δημιουργείται από τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες που επιδιώκουν τον περιορισμό της εξάρτησης από το ρωσικό φυσικό αέριο μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022.
Η Γαλλία και η Κίνα το 2021 και στην συνέχεια η Ρωσία το 2023, έχουν επίσης οργανώσει συνόδους κορυφής με την Αφρική.
Οργανώσεις της αφρικανικής κοινωνίας των πολιτών δηλώνουν ότι φοβούνται πως στόχος αυτού του σχεδίου είναι απλώς «η αύξηση της πρόσβασης της Ιταλίας στο αφρικανικό φυσικό αέριο προς όφελος της Ευρώπης και η ενίσχυση του ρόλου των ιταλικών εταιρειών στην εκμετάλλευση των φυσικών και ανθρώπινων πόρων της Αφρικής».
Ειδικά στο θέμα της μετανάστευσης, το σχέδιο Ματέι προβλέπει την καταπολέμηση των λεγόμενων «υποκινητικών» παραγόντων και η υπογραφή με τις χώρες καταγωγής συμφωνιών επανεισδοχής των μεταναστών που δεν θα γίνονται δεκτοί στην Ευρώπη.
Παρά τις δεσμεύσεις της ιταλίδας πρωθυπουργού ότι θα σταματήσει τα πλοία που μεταφέρουν μετανάστες από τις ακτές της βόρειας Αφρικής, οι αφίξεις στην Ιταλία έχουν σημαντικά αυξηθεί από την ανάρρησή της στην εξουσία, από 105.000 μετανάστες το 2022 στους 158.000 το 2023.
