Μια καινούργια έκθεση είναι πάντοτε κάτι σημαντικό για ένα μουσείο, αλλά και για την πόλη. Πολλώ μάλλον, αν είναι και σπουδαία. Εντελώς καινούργια, όπως και σημαντική, είναι η περιοδική έκθεση με τίτλο ΝοΗΜΑΤΑ. “Προσωποποιήσεις και Αλληγορίες από την αρχαιότητα έως σήμερα” που λειτουργεί στην αίθουσα των περιοδικών Εκθέσεων του Μουσείου Ακρόπολης. Αποτελεί, σύμφωνα με τον γενικό διευθυντή του Μουσείου, καθηγητή Νικόλαο Σταμπολίδη, «όχι απλά έναν Διάλογο μεταξύ δύο διαφορετικών εποχών δημιουργίας αλλά μια Τετραλογία, που θα παρουσίαζε μαζί τέσσερις διαφορετικές περιόδους της Τέχνης: Αρχαιότητα, Βυζάντιο, Αναγέννηση και Νεότερη Τέχνη. Πώς δηλαδή η ελληνική αρχαιότητα συλλαμβάνει, σχεδιάζει και αποδίδει μιαν ιδέα και πώς αυτή στη συνέχεια περνάει και διατρέχει τις μετέπειτα περιόδους.»
Ο μονολεκτικός τίτλος της ΝοΗΜΑΤΑ, με κεφαλαία τα 6 από τα 7 γράμματά της και μικρογράμματο το δεύτερο, είναι αυτός που παραπέμπει στα νοήματα της θεματικής της πλοκής καθώς οι προσωποποιήσεις, οι συμβολισμοί και οι αλληγορίες είναι καθοριστικές σταθερές που διατρέχουν την Έκθεση ως διαχρονικά νήματα. Χαρακτηριστικά ανθρωποκεντρικός ο ελληνικός πολιτισμός δεν αποδίδει μόνον τους θεούς του κατ’ εικόνα και ομοίωση των ανθρώπων αλλά προσωποποιεί και την ίδια τη φύση, τον χρόνο, τις έννοιες, τις ιδέες και τους θεσμούς, τον ψυχισμό του, τα συναισθήματα και τις τέχνες.
«Η Έκθεση αυτή θα πρέπει να εκληφθεί ως παράδειγμα» σημείωσε ο Νίκος Σταμπολίδης κατά την παρουσίαση, «καθώς θα ήταν αδύνατο να μεταφερθούν και να εκτεθούν όλα εκείνα τα έργα που θα επιθυμούσα να εκπροσωπήσουν τις ενότητές της. Θα ήταν δηλαδή αδύνατη μια μαξιμαλιστική πραγματοποίηση με συμμετοχή εκατοντάδων έργων. Τους λόγους του ανέφικτου της επιθυμίας αυτής γνωρίζουν πολύ καλά όσοι ακόμα στις μέρες μας υιοθετούν τον “βιωματικό” τρόπο να βλέπουν τα έργα από κοντά στην εκάστοτε σύνθεση και συνάφειά τους και όχι να τα κοιτάζουν απλώς στην οθόνη του ipad, του laptop ή του υπολογιστή τους, χάνοντας την αίσθηση του τρισδιάστατου, των όψεων και των συνδυασμών που οι ίδιοι θα ήθελαν να ακολουθήσουν στην πραγματική περιήγησή τους.»
Περιλαμβάνονται 165 έργα, μικρού, μεσαίου και μεγάλου μεγέθους από διαφορετικά υλικά και εποχές: νομίσματα, κεραμικά και πήλινα όστρακα, αγγεία, ανάγλυφα, αγάλματα, χειρόγραφα και βιβλία, τοιχογραφίες και πίνακες ζωγραφικής. Ανάμεσά τους, οκτώ αγγεία από το Βρετανικό Μουσείο. Ουσιαστικά ένα παλίμψηστο υλικών και έργων διαφορετικών συντίθεται εδώ για να φανεί έστω και αμυδρά η διείσδυση των προσωποποιήσεων και των αλληγοριών όχι μόνο στις μεγάλες αλλά και στις διακοσμητικές τέχνες. «Πρόκειται ουσιαστικά για έργα όχι εική και ως έτυχε αλλά για έργα επιλεγμένα που ανταποκρίνονται λιγότερο ή περισσότερο αριθμητικά στους λόγους που εξηγήσαμε παραπάνω» συμπλήρωσε.
Έξι είναι οι ενότητες στις οποίες χωρίζεται: Χρόνος, Φύση, Θεότητες, Άνθρωπος και Ανθρώπινη Φύση, Θεσμοί, «Αλληγορίες» και έναν Επίλογο. Κάθε μία από αυτές έχει μία ή περισσότερες υποενότητες, αναλόγως του αριθμού των έργων που κατορθώσαμε να συγκεντρώσουμε για το τετράμηνο διάστημα διάρκειάς της στο Μουσείο Ακρόπολης.
Το σχήμα των Ενοτήτων στον χώρο των περιοδικών Εκθέσεων είναι πλεκτόν, κατά τον άνθρωπο που συνέλαβε και υλοποίησε την ιδέα. Έγινε προσπάθεια η διαδρομή των επισκεπτών να μην είναι μόνο χρονολογική και γραμμική αλλά να υπάρχουν δίοδοι διαφυγής του ματιού και ακολουθητέας, ενδεχομένως, πορείας προς συγγενείς Ενότητες ή υποενότητες, έργο δύσκολο και πολύπλοκο που εξάντλησε συχνά τις αντοχές μας.
Άλλωστε, πάντοτε λόγοι οικονομικοί, υψηλού μεταφορικού και ασφαλιστικού κόστους σε συνδυασμό με απαγορευτικές νομοθετικές και άλλες διατάξεις και γραφειοκρατικές αγκυλώσεις καθιστούν την επιθυμητή πληρότητα δύσκαμπτη. Και μαζί με τα παραπάνω δανεισμοί έργων, των οποίων τη συμπερίληψη επιθυμείς, δεν είναι πάντοτε εφικτοί, καθώς ήδη κάποια έργα ταξιδεύουν σε άλλες Εκθέσεις κατά την ίδια –δυστυχώς– χρονική περίοδο με αυτήν της δικής μας Έκθεσης. Εξ άλλου, λόγοι συντήρησης ή μοναδικότητας, λόγοι ευθραυστότητας ή επικινδυνότητας μετακίνησης των εκθεμάτων καμιά φορά και για αρχικώς συμφωνηθέντα έργα καθιστούν αναγκαία την αντικατάστασή τους με άλλες επιλογές, για να μην μιλήσω εδώ για την απογοήτευση της τελευταίας στιγμής, όταν ένα έργο, που έχει σχεδιαστεί να ταξιδέψει δεν βρίσκει τελικά τον προορισμό του για κάποιον άλλον, εκτός των ανωτέρω λόγων.»
Η Έκθεση αυτή αποτελεί μια ακόμα συμβολή στην ανάπτυξη του χειμερινού τουρισμού στην ελληνική πρωτεύουσα, στην Αθήνα μας, όπως γίνεται και σε άλλες πρωτεύουσες της Ευρώπης, το Παρίσι, το Λονδίνο, τη Ρώμη, όπου μεγάλα πολιτιστικά γεγονότα αποτελούν ευκαιρίες απόδρασης τριημέρου Π-Σ-Κ και ενίσχυση όχι μόνον της οικονομίας αλλά και της φήμης της χώρας ως χειμερινού πολιτιστικού προορισμού. Και το εμβληματικό Μουσείο της Αθήνας, το Μουσείο της Ακρόπολης δρα δυναμικά προς αυτήν την κατεύθυνση.
Ο κ. Σταμπολίδης, ευχαρίστησε όλες τις ομάδες εργασίας· αρχαιολόγους, συντηρητές, αρχιτέκτονες ,ειδικούς συνεργάτες. Επίσης, εξέφρασε θερμές ευχαριστίες προς τα Μουσεία και τα Ιδρύματα της Ελλάδας και του εξωτερικού, που συμμετείχαν, καθώς και στους ιδιώτες, την Ειρ. και τον κ.Λαιμό, τον Γ. Βέλτσο, τον Χρ. Μποκόρο και την Πριγκίπισσα O.Torlonia, πουπροθύμως δάνεισαν τα έργα τους για την όσον το δυνατόν πληρέστερη δημιουργία της Έκθεσης. Στο Υπουργείο Πολιτισμού, την Υπουργό Λίνα Μενδώνη, τον Γενικό Γραμματέα Γιώργο Διδασκάλου, τη Διεύθυνση Μουσείων, Εκθέσεων και Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων, τη Διευθύντρια Ν. Σαραγά και τους συνεργάτες της, τα μέλη του ΚΑΣ και όλους όσοι πρόθυμα και συντονισμένα βοήθησαν να υλοποιηθεί η απαιτητική αυτή προσπάθεια, οφείλουμε το θερμό ευχαριστώ μας, είπε, όπως και σε όλο το προσωπικό του Μουσείου Ακρόπολης, στους συντηρητές, τους τεχνικούς και το φυλακτικό προσωπικό, στους υπαλλήλους της Οικονομικής Διεύθυνσης. «Τέλος, είμαστε ευγνώμονες στον μεγάλο Δωρητή Αντώνη E. Κομνηνό, καθώς και στους χορηγούς μεταφορών, την Aegean και ιδιαίτερα στην κ. Εμμανουέλα Βασιλάκη, τη Grimaldi και τη Minoan, καθώς και επικοινωνίας την ΕΡΤ, τον Alpha, το Star, το Αεροδρόμιο Αθηνών και τη ΣΤΑΣΥ.» Η Έκθεση συνοδεύεται από έναν εξαιρετικό Κατάλογο στην ελληνική και αγγλική γλώσσα, ενώ στο πωλητήριο του Μουσείου, για πρώτη φορά, θα υπάρχει προς διάθεση μια σειρά αντικειμένων εμπνευσμένων από αυτήν.
Στο περιθώριο της συνέντευξης Τύπου, ο κ. Σταμπολίδης έκανε δηλώσεις και για τα γλυπτά του Παρθενώνα, σημειώνοντας πως έχει επιτευχθεί πρόοδος στις συζητήσεις και πως η Ελλάδα συνεχίζει. Άλλωστε, όπως ανέφερε, για την έκθεση ζητήθηκαν από το Βρετανικό Μουσείο 9 έργα και δόθηκαν ως δάνεια 8 αγγεία. Το ένατο έργο δεν δόθηκε γιατί ήταν σε άλλη έκθεση.
Αγγελική Κώττη
