Ενα σύγχρονο, ξεχωριστό και πρωτότυπο μουσείο, το οποίο υπό μία έννοια αναβιώνει την «αυλή των θαυμάτων» και αναδεικνύει εκτός από τη νεώτερη πολιτιστική ιστορία της Ελλάδας, την αρχιτεκτονική και το φυσικό περιβάλλον, θα λειτουργήσει μέχρι το τέλος του χρόνου στην Πλάκα. Πρόκειται για το Μουσείο Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού (ΜΝΕΠ) στο οποίο έκανε αυτοψία η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη. Με τα πολύτιμα εκθέματά του, τις διαδραστικές ψηφιακές εφαρμογές, το ποικίλο εποπτικό υλικό φιλοδοξεί να αποτελέσει σημαντικό πόλο έλξης Ελλήνων και ξένων επισκεπτών. Μια ολόκληρη γειτονιά της παλιάς Αθήνας, άριστα διατηρημένη και συνδεδεμένη με μορφές όπως του Νικόλαου Πλανά, με κτήρια όπως το εκκλησίδιο του Αγίου Ελισσαίου στο οποίο έψαλε ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, η οικία Δραγούμη, αλλά και το Τζαμί Τζισταράκη, περιμένει τους επισκέπτες να την ανακαλύψουν. Η περιήγηση θα είναι από μόνη της μια γοητευτική εμπειρία που συνειρμικά σε μεταφέρει σε άλλες εποχές.
Το Μουσείο Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού, ένα από τα παλιότερα μουσεία της χώρας, ιδρύθηκε το 1918. Είναι κλειστό εδώ και αρκετά χρόνια, προκειμένου να αναπτυχθεί και να αναστηλωθούν τα κτήρια στα οποία θα εκτείνεται η νέα μονιμη έκθεση. Σε αυτήν, το ενδιαφέρον μετατοπίζεται στον άνθρωπο. Ο νεότερος ελληνικός πολιτισμός προβάλλεται σφαιρικά, μέσα από μια ερμηνευτική προσέγγιση της υλικής και της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς. Τα αντικείμενα της λαϊκής τέχνης γίνονται η αφορμή και το μέσον για να αναδειχθούν ο τρόπος της ζωής, οι αντιλήψεις και τα αισθητικά πρότυπα, η τεχνογνωσία και η τέχνη των ανθρώπων του πρόσφατου παρελθόντος, αυτά που καθόρισαν την ταυτότητα του παρόντος και προοικονομούν, ως ένα βαθμό, το μέλλον.
Η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη επικεφαλής υπηρεσιακού κλιμακίου του Υπουργείου Πολιτισμού, πραγματοποίησε αυτοψία στο Μουσείο Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού, το οποίο μέχρι το τέλος του έτους προγραμματίζεται να παραδοθεί στους Αθηναίους και τους επισκέπτες της πρωτεύουσας. Το ΜΝΕΠ αναπτύσσεται στο οικοδομικό τετράγωνο, που περικλείεται από τις οδούς Άρεως, Αδριανού, Βρυσακίου και Κλάδου, και συγκροτείται από 18 κτήρια και τον περιβάλλοντα χώρο τους.
Με την ολοκλήρωση της αυτοψίας η Λίνα Μενδώνη δήλωσε «Το Υπουργείο Πολιτισμού, αρχές του 1999, ανέλαβε μια καθοριστικής σημασίας πρωτοβουλία, να διασώσει και να αναδείξει ένα μικρό εναπομείναν τμήμα της συνοικίας Βρυσάκι, ανατολικά της Στοάς του Αττάλου, που επιβίωσε της κατεδάφισης, αλλά επί δεκαετίες είχε εγκαταλειφθεί στη φθορά του χρόνου. Είναι τα 18 οικήματα, τα οποία συνθέτουν το Μουσείο. Εδώ, βρίσκονται μια μοναδική διώροφη οικία της οθωνικής περιόδου, το αρχοντικό Χωματιανού-Λογοθέτη –όπου φιλοξενήθηκε ο Έλγιν, οποίος σύμφωνα με μαρτυρίες, εδώ, συσκεύασε τα Γλυπτά για να τα μεταφέρει στο Λονδίνο- τα κατάλοιπα του παλαιοχριστιανικού ναού του Αγίου Θωμά, τμήμα του υστερορρωμαϊκού τείχους, το εκκλησάκι του Αγίου Ελισσαίου, που έψελνε ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, η οικία Δραγούμη, η πλατεία Κλάδου, συνδεμένη με τη μορφή του Αγίου Νικολάου Πλανά. Εδώ φιλοξενείται, πλέον, ένα από τα παλαιότερα μουσεία της πατρίδας μας. Το αναγεννημένο Μουσείο Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού, που με μία νέα, σύγχρονη και πρωτότυπη επιστημονική και αισθητική προσέγγιση παντρεύει την παραδοσιακή αρχιτεκτονική, το φυσικό και αστικό περιβάλλον και τις σύγχρονες τεχνολογίες και αναζωογονεί μια ιστορική γειτονιά της Αθήνας, μετατρέποντάς τη σε πολυχώρο ανάδειξης και προβολής της νεότερης υλικής και άυλης πολιτιστικής ιστορίας και κληρονομιάς της Ελλάδας».
Ο νεότερος ελληνικός πολιτισμός προβάλλεται σφαιρικά, μέσα από μια ερμηνευτική προσέγγιση της υλικής και της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς. Τα αντικείμενα της λαϊκής τέχνης γίνονται η αφορμή και το μέσον για να αναδειχθούν ο τρόπος ζωής, οι αντιλήψεις και τα αισθητικά πρότυπα, η τεχνογνωσία και η τέχνη των ανθρώπων του πρόσφατου παρελθόντος, αυτά που καθόρισαν την ταυτότητα του παρόντος και προοικονομούν, ως ένα βαθμό, το μέλλον. Εκτός της μόνιμης έκθεσης, το ΜΝΕΠ διαθέτει χώρο εκπαιδευτικών προγραμμάτων, χώρους περιοδικών εκθέσεων και εκδηλώσεων, υπαίθριο θέατρο, καφετέρια και πωλητήριο.
Η αποκατάσταση των 18 κτηρίων του ΜΝΕΠ, ολοκληρώθηκε το 2021, με χρηματοδότηση από το Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αττικής-ΕΣΠΑ 2007-2013, συνολικό προϋπολογισμό 6.300.000 ευρώ και φορέα υλοποίησης την Διεύθυνση Προστασίας και Αναστήλωσης Νεωτέρων και Σύγχρονων Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού. Η έκθεση των μονίμων συλλογών του Μουσείου, που περιλαμβάνουν αντικείμενα από τα μέσα του 18ου αι. έως τη δεκαετία του 1970, διαδραστικές ψηφιακές εφαρμογές, πολυμέσα και ποικίλο εποπτικό υλικό, εντάχθηκε στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αττικής-ΕΣΠΑ 2014-2020, με συνολικό προϋπολογισμό 8.166.000 ευρώ, ενώ οι ψηφιακές εφαρμογές στο ΕΠΑΝΕΚ-ΕΣΠΑ 2014-2020 με συνολικό προϋπολογισμό 2.183.000 ευρώ. Φορέας υλοποίησης στα δύο τελευταία έργα ήταν το ΜΝΕΠ.
Η αποκατάσταση της «Ταβέρνας Πλάτων», που θα χρησιμοποιηθεί ως χώρος εστίασης του Μουσείου, έχει ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Ο συνολικός προϋπολογισμός, συμπεριλαμβανομένου του κόστους των απαλλοτριώσεων και των μελετών, καθώς και των εθνικών πόρων που διετέθησαν σε εύρος 20ετίας, ξεπερνά τα 30.000.000 ευρώ.
Στην αυτοψία την Υπουργό Πολιτισμού συνόδευαν η Διευθύντρια του ΜΝΕΠ Έλενα Μελίδη, οι αρμόδιες τμηματάρχες και οι επιμελήτριες των Συλλογών και άλλα υπηρεσιακά στελέχη του ΥΠΠΟ.
Αγγελική Κώττη
