Η εξοικονόμηση πόρων για την χρηματοδότηση εισοδηματικών ενισχύσεων και ελαφρύνσεων σε αδύναμες οικονομικά κοινωνικές ομάδες, καθώς και η άρση των αδικιών που υφίστανται σήμερα, οδηγούν στον επανασχεδιασμό των φοροαπαλλαγών και των εκπτώσεων φόρου, οι οποίες κοστίζουν στον προϋπολογισμό περίπου 13 δισ. ευρώ ετησίως.
- Το θέμα επανήλθε στην επικαιρότητα με αφορμή δηλώσεις του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα, ο οποίος πρότεινε επανεξέταση της κοινωνικής χρησιμότητας των υφιστάμενων φοροαπαλλαγών και το κατά πόσο αυτές αφορούν τους πραγματικά ευάλωτους.
Σύμφωνα με το κυβερνητικό σχεδιασμό η όποια επανεξέταση θα γίνει με προσεκτικές κινήσεις έτσι ώστε να μην υπάρξουν αδικίες με το νέο καθεστώς, το οποίο θα οδηγήσει στο «ψαλίδισμα» ή ακόμα και την κατάργηση ορισμένων εξαιρέσεων και εκπτώσεων που ισχύουν σήμερα και θεωρούνται οριζόντιες και αναχρονιστικές.
Αν και το θέμα των φοροαπαλλαγών δεν βρίσκεται στις άμεσες προτεραιότητες της κυβέρνησης – στελέχη του οικονομικού επιτελείου – σημειώνουν ότι η κατεύθυνση της πολιτικής είναι η ακριβής αποτίμηση του κόστους και των δικαιούχων και η αναθεώρηση των φοροαπαλλαγών και των εκπτώσεων με αντικειμενικά και διαφανή κριτήρια.
- Στο πλαίσιο αυτό θα γίνει έλεγχος και καταγραφή όλων των φοροαπαλλαγών για να προσδιοριστεί το κόστος για τον προϋπολογισμό, καθώς και τα οφέλη και οι «ομάδες» των δικαιούχων.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του προϋπολογισμού ο αριθμός των φοροαπαλλαγών ανέρχονται σήμερα στις 1.047, οι οποίες αφορούν από το φόρο εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων έως τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης και τα ασφάλιστρα. Ειδικότερα:
- Για το φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων: Καταγράφονται 200 απαλλαγές και εκπτώσεις με εκατομμύρια νοικοκυριά να έχουν μειώσεις και εκπτώσεις φόρου από το φορολογητέο εισόδημα.
Οι φοροαπαλλαγές που χρησιμοποιήθηκαν από τα φυσικά πρόσωπα ξεπερνούν τις 10 εκατ. περιπτώσεις με το κόστος για τον προϋπολογισμό να υπολογίζεται σε 5 δισ. ευρώ.
Το μεγαλύτερο τμήμα και συγκεκριμένα ποσό ύψους 3,8 δισ. ευρώ αφορά στο αφορολόγητο όριο και στη μείωση του φόρου ανάλογα με το μέγεθος της οικογένειας (γονείς και παιδιά). Η φοροαπαλλαγή χρησιμοποιήθηκε σε 6,7 εκατ. περιπτώσεις.
- Για τα νομικά πρόσωπα ισχύουν 200 απαλλαγές και εκπτώσεις ύψους 1,3 δισ. ευρώ από τις οποίες ωφελούνται 53.021 επιχειρήσεις.
- Φορολογία κεφαλαίου:
Ο συνολικός αριθμός των εκπτώσεων και των απαλλαγών από τον ΕΝΦΙΑ, τον Ειδικό Φόρο Ακινήτων, τις μεταβιβάσεις, γονικές παροχές, κληρονομιές και δωρεές ανέρχεται σε 129 και οι απώλειες για το δημόσιο στα 3,89 δισ. ευρώ με ωφελούμενους 5.082.163 φυσικά και νομικά πρόσωπα.
Ειδικά στον ΕΝΦΙΑ οι απαλλαγές αφορούν περισσότερες από 5 εκατομμύρια περιπτώσεις με το όφελος να είναι σχετικά μικρό και συγκεκριμένα 85 εκατ. ευρώ. Ωστόσο οι 8.499 απαλλαγές στον Ειδικό Φόρο Ακινήτων κυρίως των επιχειρήσεων κοστίζουν 3,7 δισ. ευρώ.
- Στο ΦΠΑ: Υπάρχουν 75 εκπτώσεις και φοροαπαλλαγές και το όφελος για επιχειρήσεις, επαγγελματίες και τους καταναλωτές διαμορφώνεται σε 821,934 εκατ. ευρώ. Τις μεγαλύτερες φοροαπαλλαγές έχουν οι υπηρεσίες ιδιωτικής εκπαίδευσης που γλιτώνουν 397 εκατ. ευρώ.
- Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης: Ισχύουν 44 φοροαπαλλαγές ύψους 1,17 δισ. ευρώ με τη μερίδα του λέοντος να έχουν τα ενεργειακά προϊόντα με 589,6 εκατ. ευρώ και η αιθυλική αλκοόλη και τα αλκοολούχα ποτά με 580,4 εκατ. ευρώ.
- Τέλη ταξινόμησης οχημάτων: Καταγράφονται 23 εκπτώσεις ύψους 121,69 εκατ. ευρώ.
- Τέλη κυκλοφορίας οχημάτων: Το ποσό των απαλλαγών ανέρχεται σε 11,844 εκατ. ευρώ.
- Τέλη χαρτοσήμου: Καταγράφονται 85 περιπτώσεις απαλλαγών και εκπτώσεων με κόστος 73,7 εκατ. ευρώ
- Φόρος ασφαλίστρων: Οι μειώσεις φθάνουν τα 421,9 εκατ. ευρώ.
- Φόρος συγκέντρωσης κεφαλαίου: υφίστανται 19 φοροαπαλλαγές, που κοστίζουν 17 εκατ. ευρώ.
