Η ανάγνωση της Ιστορίας και η άντληση διδαγμάτων, είναι κατά κανόνα ζήτημα φοράς. Όταν υπάρχει σύγχυση, ως προς την αιτία και το αποτέλεσμα και τους ρόλους που αποδίδονται σε πρόσωπα και παραμέτρους, δημιουργείται ο κίνδυνος καταστροφικών επιλογών. Που υπονομεύουν και δυναματίζουν τους στόχους, που κατά τα άλλα υπηρετούν και επιδιώκουν.
Του Πολύκαρπου Αδαμίδη *
Η δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αποτελεί ένα κλασικό και κορυφαίο παράδειγμα, επιτυχίας, που θεμελιώθηκε σε ξεκάθαρες στοχεύσεις και ρεαλιστική εκτίμηση των παραγόντων που την περιέβαλαν. Δε θα μπορούσε ενδεχομένως να γίνει και διαφορετικά, καθώς οι Παγκόσμιοι Πόλεμοι που είχαν προηγηθεί, είχαν αφήσει τραυματικές εμπειρίες και παθήματα, σε όσους είχαν επιβιώσει. Προκρίθηκε κατά τούτο η συνύπαρξη από την αντιπαράθεση. Και μέτρο αποτίμησης της επιτυχίας της επιλογής, ήταν η οικονομική ευμάρεια και η ανάπτυξη των χωρών και των πολιτών τους, που συμμετείχαν. Τότε ήταν που και οι κάθε είδους φανατισμοί σχετικοποιήθηκαν και απορρίφθηκαν ως κίνδυνος επαναφοράς σε ένα εφιαλτικό παρελθόν δυστυχίας και οι κάθε είδους δημαγωγοί, έχασαν τα προϊόντα της πραμάτειας τους. Μέσα σε ένα σταθερό περιβάλλον οικονομικής προόδου και λογικής και οι δημοκρατικοί θεσμοί εμπεδώθηκαν και τα θεμελιώδη δικαιώματα κατοχυρώθηκαν. Χωρίς μικρομεγαλισμούς και διάθεση εξαγωγής οποιασδήποτε μορφής ‘επανάστασης δημοκρατίας’, σε κράτη και λαούς με διαφορετικές καταβολές και κουλτούρα. Παράλληλα οι Ευρωπαίου πολίτες, στο πλαίσιο ενός δημοκρατικού και σταθερού περιβάλλοντος θεσμών, απολάμβαναν το αυτονόητο δικαίωμα στην ασφάλεια. Τη βάση δηλαδή για να εργαστούν και να δημιουργήσουν.
Τα τελευταία χρόνια, με εξόχως θολά κριτήρια, προκρίθηκε μια εξαγωγή ακτιβισμού, που μετέτρεψε την Ευρωπαϊκή Ένωση σε υποδοχέα αναρίθμητων ροών οικονομικών μεταναστών. Μέσα από μια στρεβλή και ουδόλως αθώα επίκληση θεμελιωδών δικαιωμάτων, που ουδεμία σχέση έχει με τον ρόλο τους στο Ευρωπαϊκό κεκτημένο, κατακλύστηκαν τα κράτη μέλη της Ένωσης, από εκατομμύρια προσώπων, που εισήλθαν παράνομα και κλόνισαν τις δομές και τις αντοχές τους. Ανατροφοδοτούμενα δίκτυα εγκληματικότητας δημιουργήθηκαν και το αίσθημα ασφάλειας δοκιμάστηκε και δοκιμάζεται.
Συγχρόνως η εφαρμογή αρχικά αυστηρών μέτρων δημοσιονομικής πειθαρχίας, με αμφιλεγόμενη σκοπιμότητα και αρνητικό σε κάθε περίπτωση κοινωνικό αποτέλεσμα, ξεκίνησαν να αποδομούν το επίτευγμα της Ευρωπαϊκής οικονομικής ευμάρειας. Ο πόλεμος στην Ουκρανία και το σπιράλ αυξήσεων λόγω του ενεργειακού κόστους, επέτειναν την πίεση και την ανησυχία. Το αποτέλεσμα δεν άργησε να φανεί. Στην Ιταλία, την Ουγγαρία, την Πολωνία και τη Σλοβακία, κόμματα που αμφισβητούν κορυφαίες επιλογές της πολιτικής ορθότητας, ή βολικά προσάρμοσαν τη ρητορική τους, βρέθηκαν στην εξουσία. Στην Αυστρία και τη Γερμανία, κόμματα που σχετίζονται με τη ρητορική μαύρων σελίδων του πρόσφατου παρελθόντος, ενισχύονται διαρκώς και διεκδικούν την πρωτιά στις επόμενες εκλογές. Στη Γαλλία ο Πρόεδρος Μακρόν, που η εκλογική επιρροή της Μαρί Λε Πεν διατηρείται και ενισχύεται, επιχειρεί να αναλάβει πρωτοβουλίες διεύρυνσης της Ένωσης, σε μια κίνηση που τείνει να αναδείξει τον προσωπικό του ρόλο και τη διεθνή απήχηση της χώρας του. Την ώρα που στην Αφρική υφίσταται μια ήττα επιρροής στις πρώην αποικίες της.
Η συζήτηση για τη διεύρυνση δεν είναι καινούργια. Υπάρχουν χώρες που έχουν δουλέψει συστηματικά. Οποιαδήποτε όμως ομαδική επίσπευση, προκαλεί εύλογο σκεπτικισμό. Το κόστος για να ενταχθούν όλοι οι υποψήφιοι ανέρχεται σε βάθος επταετίας στα 260 δισεκατομμύρια Ευρώ. Αντίστοιχα θα πρέπει να αναπροσαρμοστούν οι κατανομές για την Αγροτική πολιτική και την πολιτική Συνοχής. Και στις δύο περιπτώσεις, ως χώρα δεν κερδίζουμε. Χρειάζεται προσοχή. Και πάνω από όλα προετοιμασία. Οι δοκιμασίες και οι προκλήσεις είναι μπροστά μας. Δεν μπορούμε να τις αγνοήσουμε.
* Ο κ. Πολύκαρπος Αδαμίδης είναι Δικηγόρος, Καθηγητής Κοινοτικού Δικαίου, Διεθνών Σχέσεων και Προμηθειών στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων
