Αισθήματα ανακούφισης προκάλεσε στις αγορές και διεθνώς το γεγονός ότι η κυβέρνηση της μεγαλύτερης οικονομίας του κόσμου δεν έχει κλείσει και θα παραμείνει ανοιχτή τουλάχιστον μέχρι τα μέσα Νοεμβρίου. Αυτό είναι τα καλά νέα σχετικά με το πολιτικό σκηνικό της Αμερικής σήμερα. Παρόλα αυτά, επί της ουσίας κανείς σοβαρός αναλυτής δεν είναι τρομερά εντυπωσιασμένος και ο λόγος είναι ότι το πολιτικό σύστημα κάθε ημέρα που περνά μετατρέπεται όλο και περισσότερο σε ένα τσίρκο το οποίο απειλεί όχι μόνο την ίδια την Αμερική, αλλά τη διεθνή οικονομία και τη σταθερότητα του διεθνούς συστήματος.
Του Δημήτρη Γ. Απόκη *
Με το κλείσιμο των συναλλαγών στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης την περασμένη Παρασκευή, όλοι ανάμεναν ότι η κυβέρνηση πράγματι θα έκλεινε. Η δραματική μεταστροφή του Σαββάτου, κατά την οποία ο πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων, Κέβιν Μακάρθι, αποφάσισε να προωθήσει με τη βοήθεια των ψήφων των Δημοκρατικών να περάσει ένα νομοσχέδιο για τις δαπάνες, ήταν μια έκπληξη, αλλά φαίνεται απίθανο με την πρώτη ματιά να έχει μεγάλο αντίκτυπο στις αγορές.
Το κλίμα στην Wall Street είναι βουβό, και είναι πολύ δύσκολο να εντοπιστεί κάποιο αίσθημα αισιοδοξίας για αυτή την εξέλιξη. Διότι πολύ απλά, το νομοσχέδιο που πέρασε από την Βουλή των Αντιπροσώπων και τη Γερουσία, απλώς καθυστερεί τον πόνο μέχρι τον Νοέμβριο και εν τω μεταξύ, το πολιτικό τσίρκο πιθανότατα θα αυξηθεί και θα διαβρώσει περαιτέρω την εμπιστοσύνη των ανθρώπων στην κυβέρνηση. Ήδη η σκληρή πλευρά των Ρεπουμπλικάνων κινείται για την απομάκρυνση του Μακάρθι από τη θέση του Προέδρου της Βουλής, με αφορμή το ότι συμμάχησε με τους Δημοκρατικούς για να παραμείνει ανοικτή η κυβέρνηση.
Η δυσλειτουργία και η ανησυχία για τον κρατικό δανεισμό που είναι η ονομαστική αιτία αυτής της τελευταίας διαμάχης, έχει σημαντικό οικονομικό αποτέλεσμα.
Οι δυσλειτουργικές πολιτικές στην Αμερική αυξάνουν τα επιτόκια που βασίζονται στην αγορά, ακόμη και όταν η Ομοσπονδιακή Τράπεζα (FED) προχωρά σε διακοπή των αυξήσεων, όπως έπραξε στην τελευταία συνεδρίασή της. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η διεύρυνση της διαφοράς μεταξύ της απόδοσης του 30ετούς ομοσπονδιακού οργανισμού έναντι της απόδοσης του 30ετούς αμερικανικού δημοσίου. Επίσης, το κόστος ασφάλισης πιστώσεων στις Ηνωμένες Πολιτείες (10ετές credit default swap σε ευρώ) είναι τώρα τόσο υψηλό όσο ήταν στο αποκορύφωμα της μάχης για το ανώτατο όριο χρέους τον περασμένο Μάιο. Να σημειωθεί επίσης, ότι το πενταετές credit default swap με βάση το αμερικανικό δολάριο έχει διπλασιαστεί από 20 μονάδες βάσης σε 40 μονάδες βάσης από την 1η Ιανουαρίου.
Η αδυναμία του πολιτικού συστήματος της Αμερικής να λειτουργήσει ομαλά δημιουργεί σοβαρές οικονομικές παρενέργειες και προβλήματα. Αυτό, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι η τελευταία συμφωνία παρατείνει μόνο την αγωνία μέχρι τις 17 Νοεμβρίου, σημαίνει ότι τα πράγματα δεν πρόκειται να αλλάξουν πολύ. Τα προβλήματα και οι παρενέργειες ακουμπούν τον πληθωρισμό, τη ρευστότητα και τις οικονομικές προσδοκίες.
Δεν πρόκειται, ακόμη, για μια πιστωτική κρίση όπως η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008/09. Ούτε είναι, ακόμη, μια πλήρης ύφεση που προκαλείται λόγω της υπερβολικής σύσφιξης, από τις κεντρικές τράπεζες. Μάλλον είναι μια κρίση διάρκειας που προκύπτει από την έλλειψη πρόθυμων αγοραστών χρέους μεγαλύτερης διάρκειας. Αυτή η κρίση συμπίπτει με την υποβάθμιση του χρέους της Αμερικής, από τον οίκο αξιολόγησης Fitch και τις προβλέψεις του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κογκρέσου, ότι το δημόσιο χρέος / ΑΕΠ της Αμερικής, θα υπερβεί το επιβλητικό 200% μέσα στο επόμενα 25 χρόνια.
Προκαλεί επίσης, και σοβαρές παρενέργειες και σε κρίσιμα γεωπολιτικά θέματα. Για παράδειγμα από το νομοσχέδιο που υιοθετήθηκε για να παραμείνει ανοικτή η κυβέρνηση, κόπηκε η βοήθεια ύψους 6 δις δολαρίων για την Ουκρανία.
Το πολιτικό τσίρκο που επικρατεί στην αμερικανική πρωτεύουσα, επηρεάζει το διεθνές σύστημα και δημιουργεί σοβαρούς κινδύνους για τη σταθερότητά του.
*Ο Δημήτρης Γ. Απόκης, είναι Διεθνολόγος, με ειδίκευση στην Αμερικανική Εξωτερική Πολιτική, Γεωπολιτική και Διεθνή Οικονομία. Απόφοιτος των πανεπιστημίων The American University, School of International Service, και The Johns Hopkins University, The Paul H. Nitze, School of Advanced International Studies της Ουάσιγκτον. Είναι μέλος του The International Institute for Strategic Studies, του Λονδίνου. Ως Δημοσιογράφος, υπήρξε επί σειρά ετών διαπιστευμένος ανταποκριτής στο Λευκό Οίκο, στο Στέητ Ντιπάρτμεντ και στο Αμερικανικό Πεντάγωνο.
