Της Marjane Satrapi *
Από το 1981 ως το 1988, η ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν εκτέλεσε 20.000 με 30.000 πολιτικούς κρατούμενους εν μέσω γενικής παγκόσμιας αδιαφορίας. Τέσσερις δεκαετίες αργότερα, η καταστολή συνεχίζεται. Την ίδια στιγμή, ο δήμαρχος της Τεχεράνης, που έχει το παρατσούκλι «χασάπης της Τεχεράνης», καλείται στις Βρυξέλλες. Ο πρόεδρος της χώρας επισκέπτεται χωρίς κανένα πρόβλημα τη Νότια Αφρική. Και το Ιράν ετοιμάζεται να προεδρεύσει του Κοινωνικού Φόρουμ του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, στα Ηνωμένα Έθνη.
Όταν σκοτώθηκε πριν από έναν χρόνο η Μάχσα Αμινί, είπα: «Άλλη μια δολοφονία». Ήταν όμως η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Τα 44 τελευταία χρόνια, η μεσαία τάξη ήταν κυρίως εκείνη που βγήκε στους δρόμους για να διεκδικήσει τα δικαιώματά της. Μόνο μια φορά ξεσηκώθηκαν οι φτωχοί για την αύξηση της τιμής του πετρελαίου. Σήμερα όμως έχει ξεσηκωθεί όλη η χώρα. Και το απίστευτο είναι ότι στο εδώλιο του κατηγορουμένου βρίσκεται το καθεστώς. Το 82% του πληθυσμού δεν θέλει πια την ισλαμική Δημοκρατία.
Το άλλο απίστευτο είναι ότι το κίνημα αυτό, που έχει σύνθημα «Γυναίκα, Ζωή, Ελευθερία», υποστηρίζεται από τους άνδρες. Ας μην ξεχνάμε ότι οι 500 άνθρωποι που έχουν σκοτωθεί είναι άνδρες. Κάτι σημαντικό συμβαίνει. Η δημοκρατία είναι πάνω απ’ όλα μια πολιτισμική αλλαγή. Και επιτέλους οι άνδρες κατάλαβαν ότι τα δικαιώματα της γυναίκας είναι τα δικαιώματα της κοινωνίας. Αυτό δεν συνέβη τον Μάρτιο του 1979, όταν η ισλαμική Δημοκρατία επέβαλε δια νόμου τη μαντίλα. Οι γυναίκες έβγαιναν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν, αλλά οι άνδρες δεν τις υποστήριζαν. Και η Αριστερά έλεγε ότι το πρόβλημα αυτό είναι δευτερεύον σε σχέση με την πάλη των τάξεων.
Η Ιστορία μάς δείχνει ότι οι γυναίκες στο Ιράν δεν ξύπνησαν ξαφνικά πριν από δύο χρόνια. Ήταν πάντα δυνατές και πάντα κυνηγιόντουσαν. Όταν καταργήθηκαν οι κατασταλτικοί νόμοι, αρχίσαμε να σπουδάζουμε δύο φορές περισσότερο από τους άνδρες. Καταλάβαμε ότι αν δεν αγωνιζόμασταν, δεν θα μας έδιναν κανένα δικαίωμα. Από το 1979 και μετά, κάθε φορά που ένα κορίτσι αντιστεκόταν στον πατέρα του, στον αδελφό του, στον άντρα του, κάθε φορά που έκανε αυτό που ήθελε, έβαζε ένα λιθαράκι γι’ αυτή την επανάσταση. Πάντα πίστευα ότι η αλλαγή θα ερχόταν από τις γυναίκες και δεν είμαι η μόνη.
Πριν από την επανάσταση, πολλές θρήσκες οικογένειες πίστευαν ότι το πανεπιστήμιο είναι ένας χώρος ακολασίας. Και δεν άφηναν τις κόρες τους να σπουδάσουν. Όταν όμως φόρεσαν τη μαντίλα, όλα αυτά τα κορίτσια μπόρεσαν να πάνε στο Πανεπιστήμιο. Κι όταν είσαι μορφωμένη και οικονομικά ανεξάρτητη, είναι πιο δύσκολο να σου πουν: «Μείνε στο σπίτι και σκάσε». Αυτό είναι το παράδοξο της ισλαμικής Δημοκρατίας. Έφτιαξαν σχολεία παντού για να δημιουργήσουν μικρούς φανατικούς μουσουλμάνους. Αποτέλεσμα: είτε οι άνθρωποι απομακρύνθηκαν από τη θρησκεία είτε θέλουν σε ποσοστό 80% τη διάκριση θρησκείας και κράτους.
Ξέρω ότι το μέλλον του Ιράν θα είναι δημοκρατικό. Γιατί χάθηκε ο έλεγχος το 1979; Επειδή δεν υπήρχε η δημοκρατική κουλτούρα. Το 60% του πληθυσμού ήταν αναλφάβητοι, ο μισογυνισμός ήταν ισχυρός και η επανάσταση απέκτησε ισλαμικό χαρακτήρα. Αυτή τη φορά μιλάμε για έναν λαό όπου οι γυναίκες έχουν την πρωτοβουλία και υποστηρίζονται από τους άνδρες. Υπάρχει ένα πριν κι ένα μετά τον θάνατο της Μοχσά Αμινί.
(*) Η Marjane Satrapi είναι Ιρανή συγγραφέας
(Πηγή: συνέντευξη στο περιοδικό L’ Obs)
