«Η Βουλγαρία και η Ελλάδα αποτελούν έναν στρατηγικό άξονα σταθερότητας, που παρέχει ισορροπία και προοπτικές για βιώσιμη πρόοδο κι ανάπτυξη για ολόκληρη την περιοχή» τονίζει σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ ο Πρόεδρος της Βουλγαρίας Ρούμεν Ράντεφ, ο οποίος επισκέφθηκε την περασμένη Δευτέρα την 87η Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, όπου η Βουλγαρία είναι τιμώμενη χώρα, και συναντήθηκε με την Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου.
Ο Πρόεδρος της Βουλγαρίας χαρακτηρίζει τις διμερείς σχέσεις «καλύτερες από ποτέ», εξαίρει τη συνεργασία σε μια σειρά από οικονομικούς τομείς, όπως αυτός της ενέργειας, και υπογραμμίζει το ενδιαφέρον της χώρας του για τα σχέδια ανάπτυξης και διαχείρισης των λιμανιών της Καβάλας και της Αλεξανδρούπολης, ειδικά υπό το πρίσμα των αποκλεισμένων εμπορικών οδών στη Μαύρη Θάλασσα, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.
Επισημαίνει ότι Βουλγαρία και Ελλάδα δεν είναι ανταγωνίστριες στη διεκδίκηση ενός ρόλου ενεργειακού κόμβου στην περιοχή αλλά «στενοί, αξιόπιστοι εταίροι» και κάνει εκτενή αναφορά σε μια σειρά από πρότζεκτ ιδιαίτερης σημασίας και βαρύτητας, που είτε έχουν ήδη υλοποιηθεί είτε βρίσκονται σε πορεία υλοποίησης (IGB, FSRU, Sea2Sea, αγωγός πετρελαίου Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη κ.ά.). Σημειώνει, δε, ότι Ελλάδα δεν μπορεί να απελευθερώσει πλήρως τις δυνατότητές της στην ενέργεια, στις μεταφορές κ.λπ. χωρίς τη Βουλγαρία, γι’ αυτό και χρειάζεται οι δυο χώρες να παραμείνουν ενωμένες.
Ιδιαίτερη μνεία κάνει ο κ. Ράντεφ στην περιοχή της Αλεξανδρούπολης, επισημαίνοντας πως πρόκειται για ένα «κέντρο με στρατηγική βαρύτητα», όπου αναπτύσσονται έργα ζωτικής σημασίας για τη χώρα του και την περιοχή.
Στη συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο Πρόεδρος της Βουλγαρίας απαντά και για τις σχέσεις της χώρας του με τη Βόρεια Μακεδονία σε σχέση με την ενταξιακή πορεία της τελευταίας προς την ΕΕ. Όπως λέει, «δεν πρέπει να μιλάμε για βουλγαρικό βέτο» καθώς τα Κριτήρια της Κοπεγχάγης και τα Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τού περασμένου Ιουλίου θέτουν με σαφήνεια τις προϋποθέσεις ένταξης της γείτονος, η οποία θα πρέπει να ανταποκριθεί σ’ αυτές για ένα καλύτερο μέλλον των πολιτών της αλλά και μια καλύτερη προοπτική «όλων όσοι ζούμε στην περιοχή».
Με αφορμή τις φονικές πλημμύρες στην Ελλάδα αλλά και τη Βουλγαρία, αφού εκφράζει τα συλλυπητήριά του στις οικογένειες των θυμάτων, τονίζει ότι η «κλιματική αλλαγή είναι μια παγκόσμια πρόκληση, που απαιτεί παγκόσμια απάντηση», προτείνει συνεργασία και ανταλλαγή πληροφοριών και τεχνολογιών που έχουν να κάνουν με την αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών και σημειώνει πως στη Βουλγαρία, το σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης που ήδη λειτουργεί στην Ελλάδα, είναι υπό δοκιμή και θα τεθεί σε χρήση τους επόμενους μήνες.
Σε ό,τι αφορά, τέλος, την παρουσία της Βουλγαρίας στη φετινή ΔΕΘ εκτιμά ότι θα φέρει νέες συνεργασίες μεταξύ ελληνικών και βουλγαρικών εταιρειών.
Ερ.: Τι σημαίνει η παρουσία της Βουλγαρίας ως τιμώμενη χώρα στην 87η Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης;
Απ.: Καταρχάς, επιτρέψτε μου να εκφράσω τη βαθιά μου ευγνωμοσύνη στην Πρόεδρο της Ελλάδας και αγαπημένη μου φίλη, κυρία Σακελλαροπούλου, για την πρόσκληση και την ευκαιρία να τη συναντήσω στο πλαίσιο της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης, όπου παρουσιάζονται μια σειρά από στρατηγικούς οικονομικούς τομείς.
Για τη Βουλγαρία είναι μεγάλο προνόμιο να είναι η τιμώμενη χώρα σε αυτή την υψηλού κύρους Διεθνή Έκθεση. Πιστεύω ότι είναι μια αναγνώριση των μεγάλων δυνατοτήτων της χώρας μου το να εκθέσουμε τα επιτεύγματά μας στην οικονομία, στην επιστήμη, σε μια σειρά στρατηγικών οικονομικών τομέων- ξεκινώντας με τους παραδοσιακούς τομείς, όπως η βιομηχανία τροφίμων, οι μεταφορές, ο τουρισμός, τα μηχανήματα.
Αλλά το επίκεντρο φέτος είναι στην υψηλή τεχνολογία στη Βουλγαρία: στην πληροφορική, την τεχνητή νοημοσύνη, τα αυτόνομα συστήματα -ξέρετε, στο μέλλον του κόσμου. Αλλά βέβαια και στο διάστημα, τις επικοινωνίες, την αμυντική βιομηχανία και φυσικά στα πολύ σημαντικά -αυτό είναι το υπόβαθρο όλων- επιτεύγματά μας στα υπερσύγχρονα συστήματα εκπαίδευσης και καινοτομίας.
Επιπλέον, αυτή η Έκθεση παρέχει εξαιρετικές ευκαιρίες για να συνεργαστούμε, να γνωριστούμε καλύτερα, να εμβαθύνουμε περαιτέρω τις στρατηγικές μας σχέσεις σε πολλούς τομείς αμοιβαίου ενδιαφέροντος. Κι έχω ήδη δει, απλώς περπατώντας στην Έκθεση, αρκετούς ανθρώπους που ήδη συζητούν και διαπραγματεύονται. Αναμένω λοιπόν πολλές νέες συνεργασίες μεταξύ ελληνικών και βουλγαρικών εταιρειών.
Ερ.: Πώς αποτιμάτε τις διμερείς σχέσεις Ελλάδας και Βουλγαρίας; Υπάρχουν τομείς στους οποίους θα μπορούσε να υπάρξει περαιτέρω εμβάθυνση της συνεργασίας;
Απ.: Σίγουρα υπάρχει χώρος (σ.σ. για εμβάθυνση της συνεργασίας) σε τομείς αμοιβαίου ενδιαφέροντος. Αλλά επιτρέψτε μου να ξεκινήσω λέγοντας ότι οι πολιτικές μας σχέσεις ποτέ δεν ήταν καλύτερες. Και αυτό είναι ζωτικής σημασίας, γιατί η Βουλγαρία και η Ελλάδα δεν είναι απλώς γείτονες.
Πιστεύω ότι και οι δύο χώρες μας έχουν αποδείξει ότι τα βαλκανικά κράτη είναι σε θέση να ξεπεράσουν τα προβλήματα του παρελθόντος και να σφυρηλατήσουν στρατηγικές σχέσεις, βασισμένες στις κοινές μας ευρωπαϊκές αξίες και αρχές, και αυτό κάνουμε. Και οι δύο χώρες μαζί, ως χώρες του ΝΑΤΟ και της ΕΕ.
Η Βουλγαρία και η Ελλάδα αποτελούν έναν στρατηγικό άξονα σταθερότητας, που παρέχει ισορροπία και προοπτικές για βιώσιμη πρόοδο κι ανάπτυξη για ολόκληρη την περιοχή. Αυτό είναι ένα σημαντικό ζήτημα. Και με βάση αυτό μπορούμε, φυσικά, να προχωρήσουμε και να αξιοποιήσουμε τις πολιτικές μας σχέσεις ως μια γερή βάση, και μπορούμε να εμβαθύνουμε περαιτέρω τις σχέσεις μας.
Για παράδειγμα, μας ενδιαφέρουν ιδιαίτερα τα σχέδια για τη μελλοντική ανάπτυξη και διαχείριση των λιμανιών της Καβάλας και της Αλεξανδρούπολης. Και ειδικά υπό το πρίσμα των αποκλεισμένων εμπορικών οδών στη Μαύρη Θάλασσα λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Παρέχονται τεράστιες ευκαιρίες για τις δύο χώρες μας. Επιπλέον, μπορούμε να συμβάλουμε στη συμφωνία για τα σιτηρά, μπορούμε να συμβάλλουμε στην ασφάλεια και την ευημερία πολλών άλλων χωρών. Είναι, λοιπόν, ένας άλλος πολύ δυνατός, ισχυρός διάδρομος φιλίας και πρέπει να τον αξιοποιήσουμε.
Ερ.: Η Βουλγαρία διεκδικεί ρόλο ενεργειακού κόμβου στα Βαλκάνια, το ίδιο όμως επιδιώκει και η Ελλάδα. Κατά τη γνώμη σας και με δεδομένη την υφιστάμενη συνεργασία στο φυσικό αέριο (IGB, FSRU) μπορεί να λειτουργήσουν από κοινού οι δυο χώρες ως ενιαίος ενεργειακός άξονας;
Απ.: Πρώτα απ’ όλα θέλω να είμαι σαφής: η Βουλγαρία και η Ελλάδα δεν είναι ανταγωνίστριες. Είμαστε στενοί, αξιόπιστοι εταίροι και αυτό είναι ζωτικής σημασίας για εμάς. Έχουμε κάνει πολλά και πιστεύω ότι μπορούμε να κάνουμε πολύ περισσότερα. Και το «κλειδί» εδώ είναι ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία άλλαξε βαθιά τη σκέψη μας, την αντίληψή μας ως προς τι σημαίνει γειτονιά και αλληλεγγύη.
Για παράδειγμα, όταν πέρυσι, τον Απρίλιο, η Ρωσία διέκοψε την παροχή φυσικού αερίου στη Βουλγαρία, καταφύγαμε εκτάκτως στην Ελλάδα. Και εκτιμούμε ιδιαίτερα την πολύτιμη στήριξή σας, που μας δώσατε πρόσβαση στο τερματικό σας LNG στη Ρεβυθούσα. Και στο σύστημα μεταφοράς αερίου σας. Αυτή ήταν μια τεράστια υποστήριξη για εμάς σε μια πολύ δύσκολη στιγμή για τη χώρα μου. Από την άλλη, η Βουλγαρία ως ο μεγαλύτερος εξαγωγέας ενέργειας στην περιοχή ενίσχυσε την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα μέσα στη λαίλαπα της ενεργειακής κρίσης. Αυτό είναι, λοιπόν, ένα τέλειο παράδειγμα για το πώς συνεργαζόμαστε, πώς βοηθάμε ο ένας τον άλλον σε περιόδους κρίσης.
Και με βάση την ισχυρή πολιτική βούληση και το κοινό όραμα με τον πρωθυπουργό κ. Μητσοτάκη και την Πρόεδρο κ. Σακελλαροπούλου για το ευρωπαϊκό μέλλον της περιοχής μας, τα τελευταία χρόνια σημειώσαμε ουσιαστική πρόοδο στα στρατηγικά μας έργα. Όπως θυμάστε, πέρυσι τον Οκτώβριο, εκκινήσαμε τη λειτουργία του διασυνδετήριου αγωγού φυσικού αερίου μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας, αποδεικνύοντας ότι η Ελλάδα και η Βουλγαρία από μόνες τους μπορούν να σχεδιάσουν και να κατασκευάσουν τέτοιους αγωγούς παρέχοντας την πολυαναμενόμενη ενεργειακή διαφοροποίηση και ασφάλεια για ολόκληρη την ανατολική Ευρώπη και την αλλαγή του ενεργειακού χάρτη της Ευρώπης σε μια πολύ καλή, θετική κατεύθυνση.
Επίσης, καταφέραμε να διευρύνουμε τη (βουλγαρική) χωρητικότητα στον τερματικό σταθμό LNG της Αλεξανδρούπολης, όπου η Βουλγαρία είναι μέτοχος κατά 20%. Κάτι επίσης πολύ σημαντικό είναι πως υπογράψαμε τη συμφωνία για τον αγωγό πετρελαίου από την Αλεξανδρούπολη στο Μπουργκάς. Αυτό είναι πολύ σημαντικό για την εξασφάλιση του εφοδιασμού ολόκληρης της περιοχής.
Στην ίδια επίσκεψη -ήταν τον Φεβρουάριο όταν επισκέφτηκα τον πρωθυπουργό κ. Μητσοτάκη και την Πρόεδρο κ. Σακελλαροπούλου- υπογράψαμε επίσης συμφωνία για την ασφάλεια του εφοδιασμού και την αποθήκευση φυσικού αερίου. Έτσι, τώρα η Βουλγαρία μπορεί να δεσμεύσει θέση και χωρητικότητα στα τερματικά σας LNG. Από την άλλη πλευρά, οι εταιρείες σας μπορούν να δεσμεύσουν θέση και χωρητικότητα στον υπόγειο χώρο αποθήκευσης αερίου μας. Επίσης, πρόκειται να ολοκληρώσουμε το δίκτυο υπερυψηλής τάσης μεταξύ του υποσταθμού στη Μαρίτσα και τη Νέα Σάντα.
Θα ολοκληρώσουμε και το Μνημόνιο Κατανόησης για τον διάδρομο πολυτροπικών μεταφορών Sea2Sea. Αυτό είναι το μέλλον μας. Είναι ζωτικής σημασίας τόσο για τις χώρες μας όσο και για την περιοχή μας καθώς συνδέει τη Θεσσαλονίκη, την Καβάλα, την Αλεξανδρούπολη, το Μπουργκάς, τη Βάρνα και το Ρούσε. Προτείναμε ακόμη την επέκταση αυτού του διαδρόμου προς την Κωνστάντζα στη Ρουμανία. Να επεκτείνουμε, λοιπόν, αυτόν τον στρατηγικό άξονα σταθερότητας Αθήνα-Σόφια-Βουκουρέστι. Επίσης, πρόκειται να ολοκληρώσουμε τη συμφωνία για τη διαχείριση του λιμανιού της Καβάλας.
Όλα αυτά είναι στρατηγικά έργα και οι πρόσφατες προκλήσεις έδειξαν ξεκάθαρα ότι μπορούμε να απελευθερώσουμε τις οικονομικές μας δυνατότητες μόνο εφόσον συνεργαζόμαστε. Αυτή είναι η φόρμουλα της επιτυχίας. Αποδείξαμε πρόσφατα ότι το κλειδί της επιτυχίας βρίσκεται στην ικανότητά μας να σκεφτόμαστε μαζί, να σχεδιάζουμε το μέλλον μας μαζί, να αναπτύσσουμε ένα κοινό όραμα για το μέλλον της περιοχής μας, να προμηθεύουμε ενεργειακούς πόρους από κοινού, να αναπτύσσουμε νέες τεχνολογίες μαζί, να χτίζουμε νέες ενεργειακές εγκαταστάσεις μαζί, να ενοποιούμε την αποθήκευση ενέργειας, να σταθεροποιούμε καλύτερα και να εξισορροπούμε τα ενεργειακά μας συστήματα, να ενοποιούμε τους διαδρόμους μεταφοράς και τους θαλάσσιους λιμένες μας. Έτσι λειτουργεί το σύστημα.
Σε πολλές περιπτώσεις έχω ήδη δηλώσει ότι για εμάς, στη Βουλγαρία, η περιοχή της Αλεξανδρούπολης είναι ένα κέντρο με στρατηγική βαρύτητα- μέσω του τερματικού σταθμού LNG, του διασυνδετήριου αγωγού φυσικού αερίου, του θαλάσσιου λιμένα της, του έργου Sea2Sea, του πετρελαιαγωγού Αλεξανδρούπολης – Μπουργκάς, καθώς και του μελλοντικού αγωγού καυσίμων του ΝΑΤΟ, που θα ξεκινάει επίσης από την Αλεξανδρούπολη.
Μπορείτε, λοιπόν, να δείτε πόσα στρατηγικά έργα έχουμε και είναι ζωτικής σημασίας για τη χώρα μου. Αλλά χωρίς τη Βουλγαρία, η Ελλάδα δεν μπορεί να απελευθερώσει πλήρως τις δυνατότητές της στην ενέργεια, στις μεταφορές, σε πολλούς άλλους τομείς. Χρειάζεται, λοιπόν, να είμαστε ενωμένοι, και αυτό είναι που έχουμε δείξει.
Ερ.: Η κλιματική κρίση είναι παρούσα και φαίνεται ότι ήρθε για να μείνει. Τι θα μπορούσαμε να κάνουμε εμείς ως χώρες της περιοχής και μέλη της ΕΕ για να αποφύγουμε σκηνές μαζικής καταστροφής, όπως οι πρόσφατες στην Ελλάδα, αλλά και τη Βουλγαρία και αλλού;
Απ.: Επιτρέψτε μου, καταρχάς, να εκφράσω τα συλλυπητήριά μου για τα θύματα των πρόσφατων πλημμυρών στη χώρα σας. Έχουμε κι εμείς θύματα από τις πλημμύρες. Και οι δύο αντιμετωπίζουμε παρόμοια προβλήματα, όπως πλημμύρες και πυρκαγιές. Συνεργαζόμαστε ήδη. Φέτος έχουμε διαθέσει δύο φορές ομάδες πυρόσβεσης για να σας βοηθήσουν να αντιμετωπίσετε τις καταστροφικές πυρκαγιές.
Η κλιματική αλλαγή είναι μια παγκόσμια πρόκληση, που απαιτεί παγκόσμια απάντηση. Γι’ αυτό η πράσινη οικονομία, η οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα, η οικονομία με αποδοτική χρήση πόρων απαιτούν ενσωμάτωση των επενδυτικών πολιτικών, του ιδιωτικού τομέα, του δημόσιου τομέα και της επιστήμης. Και πιστεύω ότι πρέπει να εργαστούμε πιο εντατικά στο να μοιραζόμαστε πληροφορίες, να μοιραζόμαστε τεχνολογίες, να ενοποιήσουμε τα συστήματά μας για να αποτρέψουμε καλύτερα τις καταστροφές με αυτόν τον τρόπο.
Η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης είναι ένα λαμπρό παράδειγμα ότι έχουμε πολλές τεχνολογίες προσανατολισμένες προς αυτή την κατεύθυνση. Και πρέπει απλώς να συνεργαζόμαστε σε πιο τακτική βάση και στη σημερινή μου συνάντηση με την Πρόεδρο Σακελλαροπούλου (σ.σ. η συνέντευξη δόθηκε πριν από τη συνάντηση, που έγινε το απόγευμα της Δευτέρας), ελπίζω ότι θα συζητήσουμε πώς μπορούμε να ενοποιήσουμε καλύτερα τα συστήματα πρόγνωσης καιρού και τα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης.
Γνωρίζω ότι στην Ελλάδα το σύστημά σας σχετικά με την έγκαιρη προειδοποίηση λειτουργεί πλήρως, ώστε κάθε πολίτης, κάθε επισκέπτης της χώρας σας να μπορεί να λάβει έγκαιρα πληροφορίες για μια επερχόμενη καταστροφή. Σ’ εμάς το ίδιο σύστημα είναι υπό δοκιμή και πρόκειται να το θέσουμε σε λειτουργία τους επόμενους μήνες.
Ερ.: Ας περάσουμε σ’ ένα ευρύτερο περιφερειακό επίπεδο. Εξακολουθεί για εσάς να παραμένει το ζήτημα της βουλγαρικής μειονότητας «κόκκινη γραμμή» για την άρση του βέτο στην ευρωπαϊκή πορεία της Βόρειας Μακεδονίας;
Απ.: Η Βουλγαρία όπως και η Ελλάδα ήταν ανέκαθεν κινητήριος μοχλός για την ολοκλήρωση των Δυτικών Βαλκανίων. Είναι αλήθεια ότι έχουμε πολύπλοκες σχέσεις με τη Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας. Όμως τα προβλήματά μας έχουν μια απλή λύση και ονομάζεται Κριτήρια της Κοπεγχάγης για την ένταξη και σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Δεν πρέπει να μιλάμε πια για βουλγαρικό βέτο.
Είναι ζωτικής σημασίας να χρησιμοποιείται η σωστή ορολογία στις διεθνείς σχέσεις. Υπάρχει ένα σαφές Συμπέρασμα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου από τον περασμένο Ιούλιο που περιγράφει λεπτομερώς το διαπραγματευτικό πλαίσιο. Θέτει, λοιπόν, όλες τις -όχι βουλγαρικές- ευρωπαϊκές προϋποθέσεις έναντι της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας προκειμένου να ξεκινήσει τις διαπραγματεύσεις για να καταστεί μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αυτές οι ευρωπαϊκές προϋποθέσεις αναφέρουν ξεκάθαρα ότι η Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας θα πρέπει να τροποποιήσει το Σύνταγμά της για να παρέχει τη δυνατότητα στους Βούλγαρους πολίτες σε αυτή τη χώρα να έχουν συνταγματική προστασία και ίσα δικαιώματα. Να ενταχθούν στο Σύνταγμά τους επί ίσοις όροις όπως οι άλλοι κυβερνώντες ιδρυτικοί λαοί.
Αυτή είναι μια καθαρά ευρωπαϊκή απαίτηση, που βασίζεται σε ευρωπαϊκές αρχές. Και το διαπραγματευτικό πλαίσιο που αποδέχτηκε η Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας δηλώνει επίσης ξεκάθαρα ότι τα δικαιώματα των Βούλγαρων που ζουν στη Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας πρέπει να γίνονται σεβαστά και να προστατεύονται, καθώς και η ρητορική μίσους και η σωματική βία κατά των Βουλγάρων που ζουν στη Βόρεια Μακεδονία, να ξεριζωθούν.
Επίσης, η ιστορία και η πολιτισμική μας κληρονομιά θα πρέπει να γίνονται σεβαστές και να προστατεύονται, και σε αυτόν τον συγκεκριμένο τομέα πιστεύω ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να μας καταλάβει καλύτερα. Αλλά πραγματικά πιστεύω ότι η ηγεσία στα Σκόπια θα επικεντρώσει τις προσπάθειές της στο να εργαστεί πολύ σκληρά για να εκπληρώσει τις ευρωπαϊκές προϋποθέσεις και να απομακρυνθεί από κάποιες παλιές πολιτικές μάχες. Πιστεύω ότι τα αδέρφια μας στη Βόρεια Μακεδονία θα ασπαστούν το συντομότερο δυνατό τις ευρωπαϊκές αρχές και αξίες για το καλύτερο μέλλον των πολιτών της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας, για την καλύτερη προοπτική και μέλλον όλων όσοι ζούμε στα Βαλκάνια.
