Το μήνυμα πως η καταλλαγή που επικρατεί αυτή τη στιγμή στο Αιγαίο είναι όρος αναγκαίος για να ευδοκιμήσει το νέο ξεκίνημα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και πως θα χρειαστεί επιπλέον συνέχεια και συνέπεια σε μια θετική προοπτική αληθινής φιλίας, ειρήνης και συνεργασίας, έστειλε ο νέος υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης σε συνέντευξή του στην «Καθημερινή».
«Η συνέχιση του κλίματος ηρεμίας και αποφυγής εντάσεων συνιστά από μόνη της κατάσταση αμοιβαία επωφελή, μια σπουδαία κατάκτηση. Το κλίμα αντιπαράθεσης που επικράτησε επί μακρόν στο παρελθόν ήταν εξαιρετικά επιζήμιο τόσο για τις δύο χώρες όσο και για την περιφερειακή σταθερότητα. Καθήκον των υπουργών Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας είναι να διερευνήσουμε τις δυνατότητες εδραίωσης και εξέλιξης αυτής της καλής ατμόσφαιρας, προώθησης του οδικού χάρτη αλλά και ευρύτερα ανάπτυξης πολυεπίπεδων σχέσεων διμερούς συνεργασίας. Οι καλές σχέσεις θα ανοίξουν τον δρόμο για ουσιαστικές συζητήσεις. Δεν είμαστε ακόμη εκεί, αλλά με ισχυρή πολιτική εντολή και με το σημαντικό διεθνές μας κεφάλαιο, έχει φτάσει νομίζω η στιγμή να δούμε κατάματα τις πληγές του παρελθόντος και τις προκλήσεις του μέλλοντος. Τολμηρή ατζέντα, παρακαταθήκη για τις μελλοντικές γενεές» τόνισε.
Αναφερθείς στη συνάντηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον πρόεδρο της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν στο Βίλνιους της Λιθουανίας, στο περιθώριο της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ, ο κ. Γεραπετρίτης σημείωσε πως έγινε σε ατμόσφαιρα επιθυμίας για αμοιβαία κατανόηση. «Ξεκινούμε μία διαδικασία διαλόγου με καλή προδιάθεση και επιδιώκουμε αυτή η νέα προσπάθεια να χαρακτηριστεί από ειλικρίνεια και εμπιστοσύνη. Έγινε ένα πρώτο βήμα» διαμήνυσε εξίσου.
Σε αυτό το πλαίσιο, εξέφρασε τη βούληση της ελληνικής κυβέρνησης ότι επιθυμεί κλίμα συνεργασίας και διαλόγου, ενώ υπογράμμισε πως προσωπικά προσβλέπει στην οικοδόμηση μιας αξιόπιστης και σταθερής σχέσης με τον Τούρκο ομόλογό του, Χακάν Φιντάν, με τον οποίο ήδη έχει κάνει πρώτα βήματα για έναν απευθείας ουσιαστικό δίαυλο επικοινωνίας, όπως επισήμανε.
Παράλληλα, δεν θέλησε να προδικάσει το αποτέλεσμα της προσπάθειάς επανεκκίνησης των ελληνοτουρκικών συνομιλιών, τονίζοντας, όμως πως αξίζει να οικοδομήσουμε πάνω στο θετικό κλίμα των τελευταίων μηνών και στην κοινή δήλωση των ηγετών των δύο χωρών μετά την πρόσφατη συνάντησή τους. «Να προχωρήσουμε δηλαδή σε μία διαδικασία επαναπροσέγγισης υπό την πολιτική εποπτεία και ευθύνη των δύο υπουργών Εξωτερικών. Η διαδικασία αυτή θα περιλαμβάνει τρεις πυλώνες: τον πολιτικό διάλογο, τη θετική ατζέντα συνεργασίας σε επιμέρους πεδία και τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης. Σημαντικά ορόσημα αυτού του οδικού χάρτη θα είναι η διεξαγωγή του 4ου Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας στη Θεσσαλονίκη εντός του έτους και οι περιοδικές επαφές μου με τον Τούρκο ομόλογό μου. Στο πλαίσιο αυτό, οι δύο ηγέτες ενδέχεται να συναντηθούν και στο πλαίσιο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, τον προσεχή Σεπτέμβριο στη Νέα Υόρκη» αποσαφήνισε.
Ο Γιώργος Γεραπετρίτης διέκρινε δύο στοχεύσεις στην ατμόσφαιρα ηρεμίας που έχει επικρατήσει στο Αιγαίο. «Από τη μία πλευρά, να περιοριστούν οι εν δυνάμει κίνδυνοι από τυχόν επιχειρησιακές δραστηριότητες. Από την άλλη πλευρά, να υπάρχει ένας διαρκής μηχανισμός άμεσης επικοινωνίας για την εκτόνωση όταν προκύπτουν κρίσεις στο πεδίο». Εκτίμησε πως είναι κοινή βούληση των μερών οι συνθήκες αυτές να διατηρηθούν.
Ως προς τις σχέσεις της Τουρκίας με τη Δύση, ειδικότερα με την Ευρωπαϊκή Ένωση, ο υπουργός Εξωτερικών εκτίμησε πως η πρόοδος τους θα συνέβαλε στην ηρεμία σε μια εξαιρετικά εύθραυστη περιοχή και τόνισε ταυτόχρονα: «Αλλά και αντίστροφα, η πρόοδος στην εξομάλυνση των σχέσεων Ελλάδας-Τουρκίας αποτελεί ουσιαστικό στοιχείο για την επαναπροσέγγιση Ε.Ε.-Τουρκίας». Σε κάθε περίπτωση, κατέστησε σαφές ο Γιώργος Γεραπετρίτης, η Ελλάδα θα έχει ενεργό ρόλο στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σε όποιες αποφάσεις και συμπεράσματα υιοθετηθούν για την Τουρκία.
Δίνοντας το στίγμα του, ο νέος υπουργός Εξωτερικών κατέστησε σαφές πως η πατρίδα μας δεν ετεροκαθορίζεται στην εξωτερική της πολιτική και έδωσε έμφαση στην ενίσχυση της ενεργητικής εξωστρέφειας και της δημόσιας διπλωματίας, καθώς και στην οικοδόμηση μιας πολύτροπης εξωτερικής πολιτικής. Δήλωσε πως πρόθεσή του είναι να εργαστεί ώστε οι Έλληνες να αισθάνονται υπερήφανοι και θωρακισμένοι και υπογράμμισε πως σκοπός του είναι να συνεχίσουμε μια εξωτερική πολιτική αρχών και κανόνων. Μάλιστα, εξέφρασε την πεποίθηση ότι «δεν μπορούμε να αφιστάμεθα από εδραίες θέσεις του διεθνούς δικαίου, όπως ιδίως οι αρχές του καταστατικού χάρτη του ΟΗΕ, ο σεβασμός στην κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα, η προσήλωση στα οικουμενικά δικαιώματα».
Περαιτέρω, επισήμανε πως η Ελλάδα έχει εξασφαλίσει πρωτοφανή ενεργειακή αυτονομία και έχει εξελιχθεί σε κόμβο που συμβάλλει καθοριστικά στην ενεργειακή διαφοροποίηση και ανεξαρτησία της Ευρώπης. Ενδεικτικό αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής, όπως ανέφερε, είναι ότι τον περασμένο Μάιο η χώρα εξασφάλισε το 50% των ενεργειακών αναγκών της από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, γεγονός που αποτελεί τεράστιο βήμα απεξάρτησή της από τα ορυκτά καύσιμα. «Θα συνεχίσουμε να πορευόμαστε αυτοδύναμα με γνώμονα την ενεργειακή αυτονομία της χώρας» υπογράμμισε επιπροσθέτως.
Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στις σχέσεις της Ελλάδας με τις ΗΠΑ, επισημαίνοντας πως βρίσκονται στο καλύτερο σημείο τους διαχρονικά. «Στη βάση και της επικαιροποιημένης συμφωνίας αμυντικής συνεργασίας, με την οποία αναβαθμίστηκε ποιοτικά η στρατηγική θέση της Ελλάδας, έχουμε καλλιεργήσει ισχυρή αμυντική συνεργασία και εμβαθύνουμε στον πολιτικό μας διάλογο. Στο πλαίσιο της συνεργασίας αυτής είναι φυσιολογικό και αναμενόμενο να υπάρξει περαιτέρω ενίσχυση των αμυντικών μας συστημάτων από τις ΗΠΑ» σημείωσε.
Στο σημείο αυτό έκανε ειδική μνεία στο Κογκρέσο, αναφέροντας πως έχει ήδη τοποθετηθεί σαφώς ότι οι πωλήσεις αμυντικών εξοπλισμών οφείλουν να λάβουν υπόψη τους τη σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο και ειδικότερα δεν μπορεί να χρησιμοποιούνται κατά νατοϊκών συμμάχων.
Ξεχωριστή αναφορά έκανε ο νέος υπουργός Εξωτερικών στο Κυπριακό. «Για την Ελλάδα, η εξεύρεση δίκαιης, βιώσιμης, λειτουργικής και αμοιβαίως αποδεκτής λύσης του Κυπριακού ζητήματος συνιστά κορυφαία προτεραιότητα εξωτερικής πολιτικής» υπογράμμισε και εξέφρασε τη στήριξη της χώρας μας για τη δημιουργία των προϋποθέσεων επίλυσης του Κυπριακού. «Υποστηρίζουμε αταλάντευτα μία λύση διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας στο πλαίσιο που έχει διαμορφωθεί από τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και του ευρωπαϊκού κεκτημένου και δεν δεχόμαστε καμία συζήτηση για λύση δύο κρατών» διαμήνυσε με σαφήνεια ο Γιώργος Γεραπετρίτης.
Αναφερθείς στην πρώτη επίσκεψη που πραγματοποίησε ως υπουργός Εξωτερικών στην Κύπρο, επισήμανε πως κοινή αντίληψη είναι ότι η ευρωπαϊκή θέση, όπως αποτυπώθηκε στα συμπεράσματα του τελευταίου Ευρωπαϊκού Συμβούλιου, με την οποία εκφράζεται η ετοιμότητά της Ένωσης να διαδραματίσει ενεργό ρόλο υποστήριξης σε όλα τα στάδια της διαδικασίας υπό τα Ηνωμένα Έθνη, ανοίγει ένα σημαντικό παράθυρο ευκαιρίας.
Περαιτέρω, ανέδειξε τον «σημαντικό ρόλο» που διαδραματίζει η Ελλάδα στα Δυτικά Βαλκάνια, τονίζοντας πως η χώρα μας παραμένει σταθερά προσηλωμένη στην ανάπτυξη, την ασφάλεια, την ευημερία και την ευρωπαϊκή τους πορεία, καθώς η ενσωμάτωση και η ευρωπαϊκή προοπτική τους είναι απαραίτητη για την ασφάλεια και απόλυτο συμφέρον της ίδιας της Ένωσης. Πιο συγκεκριμένα, εξέφρασε τη στήριξη της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή πορεία της Σερβίας και του Μαυροβουνίου και στην υποστήριξη της συνέχισης του διαλόγου Βελιγραδίου-Πρίστινας και τις προσπάθειες του Ειδικού Εκπροσώπου της Ένωσης προς αυτήν την κατεύθυνση. Εξίσου σταθερή, υπογράμμισε, είναι η βούληση της Ελλάδας για την ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας στην Ε.Ε., στο πλαίσιο της συνεπούς και καλή τη πίστει εφαρμογής της Συμφωνίας των Πρεσπών.
Σε ό,τι αφορά την Αλβανία, επισήμανε πως είναι προφανές πως η ευρωπαϊκή της πορεία συναρτάται άμεσα με την ανάγκη συμμόρφωσης προς τους θεμελιώδεις κανόνες του κράτους δικαίου. Μάλιστα, έκανε ειδική αναφορά στο ζήτημα της σύλληψης και της κράτησης του εκλεγμένου δημάρχου Χειμάρρας Φρέντι Μπελέρη, καθιστώντας σαφές πως συνιστά όχι μόνο ένα αγκάθι στις διμερείς σχέσεις αλλά και ένα τεστ για το κράτος δικαίου στη γειτονική χώρα.
Τέλος, ο Γιώργος Γεραπτερίτης έπλεξε το εγκώμιο του ανθρώπινου δυναμικού του υπουργείου Εξωτερικών και απαντώντας σε ερώτηση αν έχει έρθει η ώρα για κάποιες αλλαγές που θα καταστήσουν την υπηρεσία πιο αποτελεσματική αλλά και πιο ενεργή, διατύπωσε την πρόθεσή του να εργαστεί συστηματικά για την ενίσχυση του προϋπολογισμού, τον εκσυγχρονισμό των διοικητικών δομών και διαδικασιών, την ψηφιακή αναβάθμιση, την επένδυση στην εκπαίδευση, τη διά βίου επιμόρφωση και την καλλιέργεια νέων δεξιοτήτων.
