Οι μετεωρολόγοι έδωσαν στον επερχόμενο καύσωνα το όνομα «Κλέων». Το βράδυ της Παρασκευής, αν επαληθευθούν οι προβλέψεις, ακόμα και όσοι θα βρίσκονται στην Επίδαυρο, για να παρακολουθήσουν στο αρχαίο θέατρο τους «Σφήκες» του Αριστοφάνη, θα τον αισθανθούν. Δεν είναι όμως αυτό το κοινό του καύσωνα με την παράσταση. Ο Κλέων, ο αρχαίος (μέγας) δημαγωγός της Αθήνας, πρωταγωνιστεί με τον δικό του τρόπο στο θέαμα. Παρότι δεν εμφανίζεται, είναι πανταχού παρών στις αναφορές, εφόσον αυτόν κυρίως ήθελε να σατιρίσει ο κωμικός ποιητής.
Οι Σφήκες, που θα παρουσιαστούν από το Εθνικό Θέατρο την Παρασκευή και το Σλαββατο, είναι η ιστορία ενός πατέρα κι ενός γιου με περίεργα ονόματα: Φιλοκλέων και Βδελυκλέων αντιστοίχως. Ο Αντώνης Πετρίδης, ακαδημαϊκός από την Κύπρο, σημειώνει: «Ο Φιλοκλέων είναι μανιακός με τα δικαστήρια και ως εκ τούτου φανατικός οπαδός του Κλέωνα, αφού ο δημαγωγός του δίνει συνεχώς τροφή για το πάθος του. Από το δικαστικό του λειτούργημα ο Φιλοκλέων αποκομίζει μια αίσθηση αξίας και εξουσίας. Δεν τον χαλάει όμως και το ημερήσιο αντιμίσθιο των τριών οβολών, που του παρέχει τη δυνατότητα να μην είναι εξαρτημένος από τον γιο του.
Ο Βδελυκλέων φέρει βαρέως την ‘ασθένεια’ του πατέρα του και τον κλειδώνει στο σπίτι. Ούτε οι εφευρετικές προσπάθειες του γέροντα να αποδράσει ούτε η επιδρομή των συνδικαστών του (μισών ανθρώπων, μισών σφηκών) καταφέρνουν να απελευθερώσουν τον γέροντα· έτσι, πατέρας και γιος καταφεύγουν σε ‘αγώνα λόγων’. Ο Φιλοκλέων εκθέτει τους λόγους για τους οποίους αγαπά τόσο το δικαστιλίκι, ο Βδελυκλέων επιχειρεί να του εξηγήσει πως στην πραγματικότητα έχει γίνει το υποχείριο επιτηδείων, που οι ίδιοι πλουτίζουν και σε εκείνον δεν δίνουν παρά ψίχουλα.
Τα επιχειρήματα του Βδελυκλέωνα κλονίζουν τον πατέρα του, ο οποίος όμως δεν μπορεί να απαλλαγεί από τον εθισμό του. Έτσι, ο Βδελυκλέων καταφεύγει σε ένα τέχνασμα: μετατρέπει το σπίτι του σε δικαστήριο και βάζει τον Φιλοκλέωνα να δικάσει…οικιακές υποθέσεις!»
Θα σταματήσουμε εδώ, αποκαλύπτοντας ωστόσο πως στην πρώτη υπόθεση που δικάζει, του σκύλου Λάβητα (το όνομα παραπέμπει στον στρατηγό Λάχητα), που έκλεψε λίγο σικελικό τυρί, κατήγορος είναι ένας άλλος σκύλος, ο «Κύων από το Κυδαθήναιο», περσόνα του Κλέωνα. Περισσότερα θα βρείτε εδώ: https://antonispetrides.wordpress.com
Οι Σφήκες του Αριστοφάνη είναι μια κωμωδία που σπάνια ανεβαίνει στην ελληνική σκηνή. Το έργο επιστρέφει στο δραματολόγιο του Εθνικού εξήντα χρόνια μετά την παράσταση του Αλέξη Σολομού, σε μια σύγχρονη μεταγραφή από τη Λένα Κιτσοπούλου που υπογράφει την ελεύθερη διασκευή του και τη σκηνοθεσία. Στην πρώτη κάθοδό της στην Επίδαυρο, πλαισιωμένη από μία σπουδαία ομάδα συνεργατών και ηθοποιών, αναμετριέται με ένα έργο που αναστοχάζεται πάνω στις παθογένειες της δημοκρατίας μας και τις ρωγμές της δικαιοσύνης.
Στους Σφήκες, ο Αριστοφάνης χρησιμοποιεί το όχημα της κωμωδίας για να σατιρίσει, με τον αξεπέραστα αιχμηρό του τρόπο, ένα ζήτημα βαθιά πολιτικό: τη διάβρωση του δικαστικού συστήματος, του ακρογωνιαίου λίθου της λαϊκής κυριαρχίας στην αρχαία Αθήνα. Από τη μία ένας χαιρέκακος, δικομανής ηλικιωμένος δικαστής που ζει για να καταδικάζει «ενόχους» κι από την άλλη ο γεμάτος απόγνωση γιος του, ένα σαθρό δικαστικό σύστημα που μοιράζει επιδόματα και μια ολόκληρη κοινωνία από Σφήκες: άτομα σκληρά με οξύ κεντρί, ακόρεστη όρεξη για κριτική και μηδενική διάθεση για αυτοκριτική. Μια κοινωνία εγκλωβισμένη μέσα στο αποπνικτικό κουκούλι της διχόνοιας και της κακεντρέχειας. Μια κοινωνία που συστρέφεται, σπαρταρά, εξαπολύει κατηγορώ και καταλήγει να τρέφεται από το ίδιο της το δηλητήριο.
Στην παρούσα εκδοχή η σκηνοθεσία στρέφει το βλέμμα της στα σύγχρονα «κεντριά», στα λαϊκά δικαστήρια που στήνονται στις τηλεοπτικές εκπομπές και στα σόσιαλ μίντια. Με καυστικό χιούμορ και σκωπτική διάθεση φωτίζει τη συστημική σαπίλα, τις κοιμισμένες άμυνες, τον ρατσισμό, τον φανατισμό, την άκαμπτη πολιτική ορθότητα της εποχής μας. «…σε καταδικάζω στην εκπομπή μου, στο κινητό μου, δημόσια, όπου βρεθώ κι όπου σταθώ, και προσέξτε καλά: όποιος δεν συμφωνεί μαζί μου είναι φασίστας, είναι συνένοχος με τον ένοχο. Κατηγορώ, άρα είμαι κάτι. Κατηγορώ άρα υπάρχω…» σημειώνει η σκηνοθέτρια που επιχειρεί να ζωντανέψει μπροστά μας πότε τον βούρκο που μας απειλεί και πότε εκείνο το άλλο, το ιδεώδες, που μας εξυψώνει.
Ταυτότητα παράστασης
Μετάφραση: Στέλιος Χρονόπουλος
Ελεύθερη διασκευή/Σκηνοθεσία: Λένα Κιτσοπούλου
Σκηνικά-Kοστούμια: Μαγδαληνή Αυγερινού
Μουσική: Νίκος Κυπουργός
Χορογραφία: Αμάλια Μπένετ
Φωτισμοί: Νίκος Βλασόπουλος
Ηχητικός σχεδιασμός: Κώστας Λώλος
Δραματολόγος παράστασης: Ασπασία-Μαρία Αλεξίου
Φωνητική προετοιμασία: Μελίνα Παιονίδου
Βοηθός σκηνοθέτριας: Μαριλένα Μόσχου
Β’ βοηθός σκηνοθέτριας: Σαβίνα Τσάφα
Βοηθός σκηνογράφου-ενδυματολόγου: Τζίνα Ηλιοπούλου
Β’ βοηθός σκηνοθέτριας: Σαβίνα Τσάφα
Βοηθός μουσικοσυνθέτη: Αλέξης Κωτσόπουλος
Σχεδιασμός μακιγιάζ: Olga Faleichyk
Σχεδιασμός κομμώσεων: Κωνσταντίνος Κολιούσης
Παίζουν (με αλφαβητική σειρά):
Δάφνη Δαυίδ, Αλέξανδρος Ζουριδάκης, Κωνσταντίνος Καπελλίδης (ηλεκτρικό μπάσο), Νίκος Καραθάνος, Λένα Κιτσοπούλου, Γιάννης Κότσιφας, Νίκος Κουσούλης, Αλέξης Κωτσόπουλος (ηλεκτρική κιθάρα, τρομπόνι), Νεφέλη Μαϊστράλη, Σωτήρης Μανίκας, Νικόλας Μαραγκόπουλος, Ιωάννα Μαυρέα, Θάνος Μπίρκος, Δημήτρης Ναζίρης, Πάνος Παπαδόπουλος, Στέφανος Πίττας, Κωνσταντίνος Πλεμμένος, Μαριάννα Πουρέγκα, Θοδωρής Σκυφτούλης
Μουσικοί επί σκηνής (με αλφαβητική σειρά)
Μαρίνος Γαλατσινός (πνευστά), Σοφία Ευκλείδου (βιολοντσέλο), Εύη Κανέλλου (κρουστά)
Φωτογραφίες και video παράστασης: Χρήστος Συμεωνίδης
Η παράσταση προτείνεται σε θεατές από 15 ετών και άνω.
Η παράσταση πραγματοποιείται στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου.
Με ελληνικούς και αγγλικούς υπέρτιτλους.
Προπώληση εισιτηρίων: www.aefestival.gr/, www.viva.gr
Πληροφορίες: www.n-t.gr/
Αγγελική Κώττη
