Συνθήκες νέας κινητικότητας φαίνεται να δημιουργούνται στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, μετά τη συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη και του Ταγίπ Ερντογάν, στο περιθώριο της συνόδου του ΝΑΤΟ και τη «συμφωνία» για ανοικτούς διαύλους επικοινωνίας, με σκοπό την οικοδόμηση μέτρων εμπιστοσύνης και σε δεύτερο χρόνο το restart των διερευνητικών επαφών.
Του Κώστα Πασίση
Το κλίμα των δυο χωρών στο Βίλνιους ήταν εύκρατο, σε σύγκριση με το βαρύ κλίμα του παρελθόντος και την ένταση μεταξύ των δυο ηγετών στη σύνοδο του ΝΑΤΟ στην Πράγα.
Και αυτό αποτυπώθηκε στα χαμόγελα, στις θερμές χειραψίες και στις αμοιβαίες αβρότητες, που επικράτησαν στο ξεκίνημα της συνάντησης τους, μπροστά στις κάμερες…
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Μαξίμου συμφωνήθηκε η επόμενη συνεδρίαση του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας – Τουρκίας να πραγματοποιηθεί το φθινόπωρο στη Θεσσαλονίκη.
Ενώ ο Κυριάκος Μητσοτάκης τόνισε ότι προσβλέπει σε πιο συχνές επαφές σε όλα τα επίπεδα, ώστε να οικοδομηθεί κλίμα εμπιστοσύνης και οι προϋποθέσεις που θα οδηγήσουν σε βελτίωση των σχέσεων Ελλάδας – Τουρκίας.
Ειδικότερα παρουσίασε τον οδικό χάρτη της καλής γειτονίας και συνεργασίας των χωρών, όπως τον οραματίζεται, λέγοντας: ότι έχει τρεις άξονες. Ο πολιτικός διάλογος υπό την καθοδήγηση των υπουργών Εξωτερικών στον οποίον προφανώς θα τεθούν τα σημαντικά, τα βαριά γεωπολιτικά ζητήματα, με σημαντικότερο το βασικό ζήτημα, δηλαδή η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών, ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας, στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο.
Ο δεύτερος δίαυλος είναι τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης που μπορούν να αποδώσουν καρπούς. Ο τρίτος άξονας αφορά τη λεγόμενη θετική ατζέντα, σε μια δουλειά που έχει γίνει από τον κ. Φραγκογιάννη και αφορά σε ζητήματα οικονομικής και, ενεργειακής συνεργασίας, ενδεχομένως σε τομείς όπως η πολιτική προστασία.
Κατά τη συνάντηση, όπως είπε ο Πρωθυπουργός, δε μπήκε εμβόλιμα θέμα εξοπλισμών, αντίθετα τέθηκαν τα ζητήματα της Θράκης.
Ο απόηχος της συνάντησης
Αυτό που προκύπτει είναι η εμφανής διάθεση για ενίσχυση της διμερούς συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, που δημιουργεί βάσιμες ελπίδες για ήρεμα στο Αιγαίο, που κατά δήλωση Ερντογαν, η προηγούμενη ένταση προκάλεσε φθορές στις δυο χώρες.
Στο ίδιο πνεύμα ήταν και η ανάρτηση του Προέδρου της Τουρκίας, στο λογαριασμό του στο Twiter, λίγη ώρα μετά το τέλος της συνάντησης των δύο ηγετών.
«Είχαμε συνάντηση με τον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ. Είθε η συνάντησή μας να είναι επωφελής για τις χώρες μας».
Ενδιαφέρον έχει και η δήλωση του πως η Τουρκία δεν θα χρησιμοποιήσει τα F-16 που αγόρασε κατά της Ελλάδας. Αλλά ως γνωστόν ο Τούρκος πρόεδρος λέει και ξελέει…
Σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση αυτού του «θετικού μομέντουμ» έπαιξε η παρότρυνση-μήνυμα του Τζο Μπάιντεν στον Τούρκο Πρόεδρο για «σταθερότητα στο Αιγαίο», αλλά και το πράσινο φως που άναψε η Αμερική στην Τουρκία για την προμήθεια των μαχητικών F-16, που ήταν και ο μεγάλος καημός του Σουλτάνου.
Αυτή η διαφαινόμενη αλλαγή στάσης της Τουρκίας πρέπει να επαληθευθεί στο μέλλον, να αποδειχτεί ότι δεν είναι προσχηματική και να έχει διάρκεια.
Αυτή είναι μια προϋπόθεση που βάζουν πολλοί αναλυτές στην Ελλάδα οι οποίοι αποφεύγουν να χρησιμοποιήσουν βαρύγδουπες εκφράσεις του τύπου: «νέα εποχή στις ελληνοτουρκικές σχέσεις»…
Μια πρώτη αποτίμηση της συνάντησης στο Βίλνιους είναι ότι παρά τις πρόσφατες εντάσεις, η Ελλάδα και η Τουρκία φαίνεται να προσπαθούν να βελτιώσουν τις σχέσεις τους μέσω του διαλόγου και της συνεργασίας βάσει διεθνούς δικαίου.
Ο διάλογος φαίνεται ότι θα ξεκινήσει από τα εύκολα ζητήματα αλλά στη συνέχεια αν όλα πάνε καλά θα γίνουν συζητήσεις και στα δύσκολα…
Σε αυτή τη βάση το αποτέλεσμα δεν είναι ούτε «άσπρο», (δε λύθηκε κάποιο πρόβλημα ή διαφορά), αλλά ούτε και «μαύρο», (επιστροφή στην ένταση και στο ομιχλώδες τοπίο). Προφανώς είναι μια απόχρωση μεταξύ των δυο προαναφερθέντων χρωμάτων…
Το συμπέρασμα αυτό επιβεβαίωσε εμμέσως πλην σαφώς και ο Κυριάκος Μητσοτάκης, λέγοντας ότι το καλό κλίμα δε σημαίνει ότι λύθηκαν δια μαγείας όλα τα θέματα…
Η φράση του Έλληνα Πρωθυπουργού «…κάνουμε μία συγκρατημένη νέα αρχή με την Τουρκία. Η Τουρκία γνωρίζει ποια είναι τα θέματα που η Ελλάδα δεν συζητά», δίνει το στίγμα της συνάντησης στο Βίλνιους.
