Το μοναδικής αρχαιολογικής αξίας χρυσό νόμισμα με την επιγραφή Eid Mar που επιστράφηκε πριν από λίγους μήνες στη χώρα μας μαζί με άλλες 28 αρχαιότητές μας από τις ΗΠΑ, αναμένεται να είναι ο πρωταγωνιστής στην έκθεση του Νομισματικού Μουσείου τον ερχόμενο Σεπτέμβριο. Σε όλο τον κόσμο υπάρχουν μόλις τρία τέτοια νομίσματα, κυρίως επειδή ύστερα από την ήττα του Βρούτου και του Κάσσιου, των δολοφόνων του Ιούλιου Καίσαρα, τα νομίσματα που είχαν «κοπεί» στους Φιλίππους της Μακεδονίας καταστράφηκαν, τα έλιωσαν δηλαδή και ξαναχρησιμοποιήθηκαν ως μέταλλο.
Το Νομισματικό Μουσείο της Αθήνας έχει ένα ασημένιο νόμισμα από το ίδιο νομισματοκοπείο, το οποίος επίσης είχε επιστραφεί από τις ΗΠΑ και είναι, και αυτό, σπάνιο. Φυσικά, θα συμπρωταγωνιστήσει στην έκθεση μαζί με το χρυσό, το οποίο αποτελεί αντικείμενο θαυμασμού από νομισματολόγους και συλλέκτες σε όλο τον κόσμο.
Το νόμισμα Ειδοί Μαρτίου, που κόπηκε το 42 π.Χ., αναφέρεται στη δολοφονία του Ιουλίου Καίσαρα. Ανάλογα νομίσματα κόπηκαν για να πληρώσουν τα στρατεύματα του Βρούτου στην Ελλάδα μετά τη δολοφονία του Καίσαρα. Το χρυσό νόμισμα εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη διεθνή αγορά τέχνης το 2016, και προσφέρθηκε προς πώληση στο Μόναχο χωρίς προέλευση. Στη συνέχεια μεταφέρθηκε λαθραία στο Λονδίνο, όπου πουλήθηκε σε έναν αγοραστή με έδρα τις ΗΠΑ. Κατασχέθηκε από το Γραφείο Εισαγγελίας του Μανχάταν τον Φεβρουάριο του τρέχοντος έτους κατά τη διάρκεια μιας κοινής έρευνας με πολλές ξένες υπηρεσίες επιβολής του νόμου. Εχει χαρακτηριστεί «ιερό δισκοπότηρο της Νομισματικής». Κατά την τελευταία πώληση, «έπιασε» 4,2 εκατ ευρώ.
Το Νομισματικό Μουσείο έκανε αίτηση για τον προσωρινό δανεισμό τριάντα πέντε αρχαίων έργων από Εφορείες Αρχαιοτήτων (25), το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο (4), το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης (1), το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο (4) και το Επιγραφικό Μουσείο (1), προκειμένου να παρουσιαστούν στην περιοδική έκθεση με τίτλο “Νόστιμον Ήμαρ. Ξενιτεμοί & Νόστοι”. Η έκθεση θα παρουσιαστεί στο Ιλίου Μέλαθρον από 21 Σεπτεμβρίου 2023 έως 31 Δεκεμβρίου 2023. Το θέμα εισήχθη για γνωμοδότηση στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο.
Το Νομισματικό Μουσείο, στο πλαίσιο του επίσημου εορτασμού των Ευρωπαϊκών Ημερών Πολιτιστικής Κληρονομιάς 2023 με το κοινό πανευρωπαϊκό θέμα «Πολιτιστική Κληρονομιά και Παράδοση: Μαρτυρίες του χθες στο σήμερα», προγραμματίζει την παρουσίαση της συγκεκριμένης έκθεσης, που θα απλωθεί σε χώρους του.
Η έκθεση παρουσιάζει το έργο των υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού και των συναρμόδιων αστυνομικών και εισαγγελικών αρχών στην Ελλάδα και στο Εξωτερικό, που αφορά στην κατάσχεση και επιστροφή στην Ελλάδα μεγάλου αριθμού παρανόμως αποκτηθέντων και διακινηθέντων κινητών μνημείων. Από το 2009 έως σήμερα, έχουν αποδοθεί στο Ελληνικό κράτος από τις συναρμόδιες αρχές χιλιάδες χρυσά, από ήλεκτρο, αργυρά και χάλκινα νομίσματα που είχαν απομακρυνθεί παράνομα στο εξωτερικό και αποτελούν πλέον νέα προσκτήματα του Νομισματικού Μουσείου, τα οποία φυλάσσονται ή εκτίθενται μαζί με άλλα έργα από κατασχέσεις και παραδόσεις.
Στο πλαίσιο αυτό, σύμφωνα με την παρουσίαση του θέματος, η έκθεση Νόστιμον Ήμαρ. Ξενιτεμοί & Νόστοι θα διαρθρώνεται σε δύο θεματικές ενότητες: Α) επαναπατρισθέντα αρχαία τέχνεργα Β) κατασχεθείσες ή παραδοθείσες αρχαιότητες Πιο συγκεκριμένα, θα παρουσιαστούν έξι χιλιάδες πεντακόσια ενενήντα τέσσερα (6.594) χρυσά, ηλέκτρινα, αργυρά και χάλκινα νομίσματα που φυλάσσονται στο Νομισματικό Μουσείο από επαναπατρισμούς και από κατασχέσεις και παραδόσεις.
Επιπλέον, προγραμματίζεται και η παρουσίαση 35 επαναπατρισθέντων/παραδοθέντων αρχαίων έργων, ιδιαίτερα σημαντικών για την ελληνική πολιτιστική κληρονομιά, από τις Εφορείες Αρχαιοτήτων Ημαθίας, Κιλκίς, Βοιωτίας, Φθιώτιδας και Ευρυτανίας. Γρεβενών, Καβάλας, Φωκίδος, Δράμας, Πρέβεζας, Λάρισας, την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο και το Επιγραφικό Μουσείο.
Το Νομισματικό Μουσείο ζητά, ανάμεσα σε άλλα ως δάνεια: Υστεροβυζαντινή εικόνα Αγίου Προκοπίου Δωρήθηκε και παραδόθηκε στο Βυζαντινό Μουσείο Βέροιας από τον συλλέκτη κ. Αθανάσιο Μαρτίνο το 2012.
-Μαρμάρινο κούρο με προέλευση από τον Ευρωπό, τέλη 6ου αι. από το Κιλκίς
-Εικόνα με την Παναγία βρεφοκρατούσα και αγίους, με προέλευση από τον Πόντο, 18ος – 19ος αι.
-Προϊόντα κατάσχεσης. από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Βοιωτίας -Επιτύμβια στήλη από μελανό ασβεστόλιθο -επαναπατρίστηκε από το J. Paul Getty Museum το 2006-, Μαρμάρινο κορμό κούρου (περ. 560 π.Χ.) – Επαναπατρίστηκε από τη συλλογή M. Steinhardt, Νέα Υόρκη-.
Ζητά επίσης αδριάντα χάλκινου νεανία από την Κύθνο και χάλκινο κορμό θωρακοφόρου, (εφορεία εναλίων αρχαιοτήτων), εικόνες του Αγίου Αντωνίου, του Αγίου Γεωργίου και του Αγίου Δημητρίου, κ.α.
Από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο ζητείται Κεφαλή Ερμή Προπυλαίου, πιθανότατα από ερμαϊκή στήλη. Επαναπατρίστηκε το 2015 ενώ επρόκειτο να δημοπρατηθεί από τον οίκο Bonham’s στο Λονδίνο το 2014 – Τμήμα επίτιτλου αναγλύφου Επαναπατρίστηκε το 2007 από το Helsinge της Δανίας κατόπιν δωρεάς του Christian Dahl. Είχε δωρηθεί αρχικά από τον Γεώργιο Α΄ στον πολεμικό ανταποκριτή στην Ελλάδα το 1897, εκείνος το δώρισε στον εγγονό του, τον πατέρα του Dahl, ο οποίος και το επέστρεψε στην Ελλάδα – Χάλκινος καλυκωτός κρατήρας που βρισκόταν στη συλλογή Shelby White και Leon Levy και επαναπατρίστηκε από τη Νέα Υόρκη το 2008. -Τηγανόσχημο σκεύος από γαλαζωπό χλωριτικό σχιστόλιθο (Π 20935) -επαναπατρίστηκε το 2014 από το Badisched Landesmuseum της Καλσρούης, ύστερα από τριετείς διαπραγματεύσεις μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας. Πιθανόν προέρχεται από τη Νάξο.
