Παρατηρώντας τις εξελίξεις με την ψυχραιμία της απόστασης μερικών ημερών από το εκλογικό αποτέλεσμα της 25ης Ιουνίου, μπορεί εύκολα να διαπιστώσει κανείς, ότι από το «μήνυμα» του ελληνικού λαού και την μετεκλογική μεγάλη εικόνα, οι περισσότεροι εκ των πρωταγωνιστών κρατούν μόνο όσα βολεύουν τον καθένα, φιλτράροντας τις ερμηνείες και τις εκτιμήσεις μέσα από τις «παρωπίδες» που ο καθένας επιλέγει να φοράει.
Του Βαγγέλη Μωυσή
Ένα εκλογικό μήνυμα όμως και ιδιαίτερα όταν είναι διπλό (21 Μαΐου – 25 Ιουνίου), περιλαμβάνει πολλαπλά μηνύματα. Η δε μετεκλογική μεγάλη εικόνα, έχει τόσες λεπτομέρειες και κυοφορεί τόσες πιθανές εξελίξεις, που για να μπορέσουμε να συλλάβουμε τη σημερινή πραγματικότητα και να εξάγουμε σχετικώς ασφαλή συμπεράσματα για το εγγύς ή το απώτερο μέλλον, οφείλουμε να αφήσουμε τις όποιες παρωπίδες στην άκρη.
Τότε, οι αλήθειες γίνονται διάφανες:
- Η κυβέρνηση της ΝΔ και του Κυριάκου Μητσοτάκη, μετά το θριαμβευτικό εκλογικό αποτέλεσμα, φαινομενικά έχει εξασφαλίσει πολιτικό χρόνο τουλάχιστον άλλης μίας τετραετίας, πέραν αυτής που μόλις ξεκίνησε. Ούτε το ΠΑΣΟΚ, ούτε βέβαια ο «κατεδαφιζόμενος» ΣΥΡΙΖΑ δείχνουν προς το παρόν, ότι μπορούν σε τέσσερα χρόνια από σήμερα να διεκδικήσουν την εξουσία με αξιώσεις, αν δεν μεσολαβήσουν κατακλυσμιαία γεγονότα.
- Το παραπάνω, δεν σημαίνει πως η ΝΔ δεν χρεώνεται λάθη κατά την διακυβέρνησή της, ούτε πως μπορεί να επιτρέψει ατιμώρητα την επανάληψη φαινομένων τύπου Πάτση, κρουσμάτων αλαζονείας, ή πολύνεκρες τραγωδίες λόγω έλλειψης διορατικότητας. Πολύ σωστά έχει ειπωθεί πως την πολιτική επιβίωση μιας κυβέρνησης, συχνά την κρίνουν, όχι τα καλά που κάνει, αλλά τα κακά που προλαβαίνει, ακόμα και χωρίς να το καταλάβει κανείς για την επιβραβεύσει. Ας μην ξεχνάμε ότι υπό προϋποθέσεις μια διαφορά 22 μονάδων, μπορεί να ισούται με 11…
- Όσο κι αν ακούγεται «αλαζονική» η διαπίστωση Μητσοτάκη πως «πρέπει να γίνουμε αντιπολίτευση του εαυτού μας», αποτυπώνει μια πραγματικότητα: Η κριτική συμπολίτευση της ΝΔ έχει ευθύνη να αποτελέσει «φωνή συνείδησης» με την αυστηρότητα, που ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει την αξιοπιστία για να εκφράσει αποτελεσματικά, ούτε το ΠΑΣΟΚ την αναγκαία ισχύ.
- Τα Μέσα Ενημέρωσης και οι Δημοσιογράφοι, προφανώς έχουν ευθύνη να ασκήσουν ελεγκτικό ρόλο σε μια κυβέρνηση που μοιάζει προς το παρόν πανίσχυρη. Θα πρέπει όμως και οι δημοσιογράφοι να κερδίσουν την αξιοπιστία που χρειάζεται για να ανταποκριθούν ουσιαστικά σ` αυτόν τον ρόλο, εκ μέρους του κοινωνικού συνόλου και κατά τρόπο αποδεκτό από την κοινωνία.
- Μέρος του μετεκλογικού συσχετισμού δυνάμεων κακώς ερμηνεύεται ως «δεξιά» στροφή της κοινωνίας. Η Ακροδεξιά και η πατριωτική ή χριστιανοκεντρική Δεξιά, όπως μοιάζει να συνωστίζεται στα κόμματα εκ δεξιών της ΝΔ, υπήρχαν και πάντα θα υπάρχουν στο πολιτικό φάσμα. Στην πραγματικότητα, ήταν η απολύτως επιτυχημένη και εκλογικά αποτελεσματική κεντροαριστερή μετατόπιση της ΝΔ που την έκανε εμφανέστερη. Η ΝΔ έδωσε χώρο εκ δεξιών της, απορροφώντας η ίδια ενα τμήμα του μεταρρυθμιστικού κέντρου ως τις παρυφές της Κεντροαριστεράς, όπως εξήγησα αναλυτικά σε άρθρο λίγες μέρες πριν τις τελευταίες εκλογές, με το «μοντέλο» της Α΄ Θεσσαλονίκης. Η επέκταση (αλλά και μετατόπιση) της ΝΔ στα «ακριτικά» εδάφη της Κεντροαριστεράς μοιάζει να συνεχίζεται με τον σχηματισμό κυβέρνησης, που διαμορφώνει ένα ενδοκυβερνητικό «διευθυντήριο» με έντονο χρώμα «εκσυγχρονιστικού ΠΑΣΟΚ».
- Η Ελλάδα, που ταλαιπωρήθηκε πολλά χρόνια από το παπανδρεϊκό ευφυολόγημα «ο λαός δεν ξεχνά τι σημαίνει Δεξιά» -πριν το καταργήσει ο ίδιος ο λαός το 2004- και αφού πέρασε μια «σεισμική» μνημονιακή περίοδο, μπήκε με τον πλέον ηχηρό τρόπο στην περίοδο του «ποτέ ξανά αριστερά». Προφανώς το «ποτέ» μπορεί να είναι μεγάλη κουβέντα, αφού κανείς δεν μπορεί να ξέρει πως θα σκέφτονται στα 50 τους οι σημερινοί 20άρηδες. Είναι όμως βέβαιο, πως η διάρκειά της περιόδου θα μετρηθεί σε δεκαετίες και όχι σε χρόνια. Το γεγονός ότι η ΝΔ κατέγραψε τέτοιον θρίαμβο παρά τις δυσκολίες που αντιμετώπισε ως κυβέρνηση, παρά τα λάθη και παρά την τραγωδία των Τεμπών που συνέβη τόσο κοντά στις εκλογές, αποδεικνύει περίτρανα το βάθος των προβλημάτων της Κεντροαριστεράς.
- Το πρόσφατο διπλό εκλογικό αποτέλεσμα, απέδειξε πως ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν προϊόν της μνημονιακής συγκυρίας, ως τέτοιο δημιουργήθηκε και καταναλώθηκε, εγκλωβισμένος σε οπισθοδρομικές ιδεοληψίες και μετεμφυλιακά σύνδρομα και απωθημένα, τα οποία μετέτρεψε σε συστατικά για το δηλητήριο της τοξικότητας με το οποίο πότισε την πολιτική του ταυτότητα.
- Ρωτάνε αρκετοί από τους εναπομείναντες οπαδούς του ΣΥΡΙΖΑ, πως είναι δυνατόν να εκπέμπονται τόσο αρνητικά συναισθήματα για την Αριστερά που κυβέρνησε 5 χρόνια και να αντιμετωπίζονται πιο ανεκτικά εκείνοι που κυβέρνησαν 45 χρόνια. Η απάντηση είναι απλή και τριπλή, αν επιθυμούν πραγματικά να την ακούσουν: α) Η πλειονότητα των σύγχρονων Ελλήνων αναζητά ένα ασφαλές μέλλον και δεν έλκεται πια από τοξικά αφηγήματα πολέμου κατά των ιδεολογικών εχθρών, β) η μετάβαση από τις «αυταπάτες» του 2015 στις «φαντασιώσεις» του 2023 παγίωσε την αίσθηση των πολλών, ότι η Αριστερά αδυνατεί να συντονιστεί με την κανονικότητα και την πραγματικότητα και γ) η ευκολία επανάληψης υποσχέσεων που το ίδιο εύκολα αποδεικνύονται πρόχειρες και διαψεύδονται, είτε από τους πολιτικούς αντιπάλους, είτε από τα «αυτογκόλ» του ιδίου του ΣΥΡΙΖΑ, πείθει τους πολλούς ότι η Αριστερά δεν είναι απλώς ασυνεπής, αλλά ακόμα χειρότερα επιλέγει συνειδητά να λέει άλλα από εκείνα που στην πραγματικότητα επιθυμεί να πράξει.
- Η παραίτηση Τσίπρα, ήταν η μόνη λογική εξέλιξη. Ο Τσίπρας, όπως είχα γράψει ήδη μετά το αποτέλεσμα της 21ης Μαΐου, έμεινε να πιει το πικρό ποτήρι της 25ης Ιουνίου, ώστε ο/η διάδοχός του να μην έχει βαρίδιο ήττας ως αρχηγός στο παθητικό του/της. Ο παραιτηθείς όμως, δεν πείθει πως λειτουργεί αλτρουιστικά αποχωρώντας. αφού ποτέ δεν έχει επιδείξει τέτοια πολιτικά συναισθήματα στο παρελθόν. Το πιθανότερο, είναι πως ο Αλέξης Τσίπρας περιμένει να δει που είναι ο …πάτος του βαρελιού, πριν εμφανιστεί εκ νέου ως σωτήρας της Αριστεράς, σε 2-4 χρόνια, μετά από τις επόμενες ήττες σε Αυτοδιοικητικές εκλογές, Ευρωεκλογές και ενδεχομένως και τις επόμενες εθνικές εκλογές. Φιλοδοξώντας, τότε, να αναλάβει εκ νέου τα ηνία του ΣΥΡΙΖΑ, είτε να επιχειρήσει μια επανένωση των κομματιών στα οποία θα έχει διαλυθεί η Αριστερά (ίσως πετώντας το όνομα ΣΥΡΙΖΑ και διατηρώντας σκέτο το «ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ» ή κάτι ανάλογο), ή ακόμα και δημιουργώντας ένα νέο κόμμα, με χαρακτηριστικά Κεντροαριστεράς, αλλά όχι Ριζοσπαστικής. Ιδιαίτερα αν το ΠΑΣΟΚ αφήσει περιθώρια αμφισβήτησης της δυνατότητάς του να εκφράσει αυτόν τον χώρο.
- Οι μετεκλογικές αντιδράσεις του στενότερου πυρήνα οπαδών του ΣΥΡΙΖΑ, αποτελούν βούτυρο στο ψωμί του Μητσοτάκη και της ΝΔ. Ίδια τοξικότητα, μίσος, πικρόχολες επιθέσεις, fake news, τραβηγμένες από τα μαλλιά κριτικές από την πρώτη μέρα της νέας κυβέρνησης. Αποδεικνύουν επίσης, αυτό που είχε πολύ σωστά εκφράσει η εκ των επίδοξων διαδόχων του Τσίπρα, Έφη Αχτσιόγλου: Ριζοσπαστική Αριστερά και Κανονικότητα, δεν συμβιβάζονται. Η τοξικότητα και η αναζήτηση εχθρών, αποτελεί μονόδρομο για μια ριζοσπαστική Αριστερά που αδυνατεί να αποκηρύξει τα χειρότερα χαρακτηριστικά της.
- Το ΠΑΣΟΚ έχει την ευκαιρία, αλλά δεν φαίνεται προς το παρόν να έχει τη δυναμική, καθώς ο Μητσοτάκης έχει αριστοτεχνικά πιέσει τον Ανδρουλάκη πιο αριστερά απ` ότι βρισκόταν το ΠΑΣΟΚ που κληρονόμησε. Αν όμως το «καρα-αριστερό» ΠΑΣΟΚ που ίδρυσε ο Ανδρέας με το «ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο» είχε νόημα τότε, το έχασε απολύτως όταν μετεξελίχθηκε με τα χρόνια σε ένα τυπικό σοσιαλδημοκρατικό ευρωπαϊκό κόμμα. Η πρόκληση για το ΠΑΣΟΚ δεν είναι να εκφράσει με επιτυχία και να προσελκύσει τους αποκαρδιωμένους του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά να ανακτήσει από τη ΝΔ τον «αέρα» που του έχει στερήσει από το μεταρρυθμιστικό ευρωπαϊκό κέντρο. Αν δεν καταφέρει να το κάνει μέσα στα επόμενα 5-6 χρόνια, ο Ανδρουλάκης θα γίνει αυτό που έχω επίσης προβλέψει σε προηγούμενο άρθρο εδώ στο the President: O «Έβερτ» του ΠΑΣΟΚ, που θα μεγαλώσει το κόμμα του τόσο, ώστε να το πάρει κάποιος επόμενος και πιο χαρισματικός, για να διεκδικήσει την πρωθυπουργία.
- Το ΠΑΣΟΚ, στη Θεσσαλονίκη, θα πρέπει να ξεπεράσει σύντομα την κρίση της «Καστανίδειου έδρας». Προφανώς οι δύο αναγνώσεις της επιλογής δεν θα αλλάξουν. Οι ανανεωτικοί θα αναγνωρίζουν στην επιλογή Ανδρουλάκη την ώθηση σε δύο νέους πολιτικούς που εντάχθηκαν στη Βουλή από άλλες περιφέρειες. Οι παραδοσιακοί ψηφοφόροι θα γκρινιάζουν για μη εκπροσώπηση της Θεσσαλονίκης. Η αλήθεια είναι πως και ο Ανδρουλάκης μπορεί -αν θέλει- να αξιοποιήσει τον Καστανίδη αποτελεσματικότατα, αλλά και ο Χάρης Καστανίδης, έχει χρόνο να εμπεδώσει για τον εαυτό του έναν ρόλο πιο ταιριαστό στην πολιτική υστεροφημία που επιθυμεί.
- Η νέα Ακροδεξιά, και γενικά τα κόμματα που αγκαλιάζουν «γραφικές» και ακραίες θέσεις, όσο κι αν θέλουν κάποιοι στον ΣΥΡΙΖΑ να τα διαφημίσουν για να τα καταστήσουν αντίπαλο δέος, δεν μοιάζουν ικανά να γίνουν για την κοινωνία η απειλή που αποτελούσε η Χρυσή Αυγή. Προφανώς έχει μια αξία να δούμε που θα το πάνε. Αν όμως επιλέξουν να είναι εξίσου «τενεκέδες» και φωνακλάδες με τη Χρυσή Αυγή, τα πολιτικά ψωμιά τους θα είναι έτσι κι αλλιώς μετρημένα. Οι τενεκέδες δε κάνουν θόρυβο μόνοι τους. Κάνουν θόρυβο μόνο όταν τους χτυπάνε τα στειλιάρια. Η προσπάθεια του ΣΥΡΙΖΑ να κραδαίνει το φόβητρο της Ακροδεξιάς επειδή δεν ξέρει είναι τίποτα άλλο από το «στειλιάρι», απλώς αποδεικνύει την ανικανότητα της Αριστεράς να ελιχθεί και να γίνει πιο χρήσιμη. Τον ρόλο του «στειλιαριού» τον παίζει επαρκώς το ΚΚΕ, που θα είναι πάντα το ίδιο απολιθωμένο κατάλοιπο, διατηρώντας έναν επίσης χρήσιμο για το λεγόμενο Σύστημα ρόλο, να απορροφά διαμαρτυρίες χωρίς καμία πρόθεση διεκδίκησης «μετοχών» στην εξουσία…
