Ο πολιτισμός είναι η βαριά μας βιομηχανία, έλεγε η Μελίνα Μερκούρη, η υπουργός που «έβγαλε» τον πολιτισμό στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων. Τα τελευταία χρόνια αρχίσαμε να καταλαβαίνουμε πως η ρήση της δεν ήταν, απλώς, ένα ακόμα απόφθεγμα στα «λόγια μεγάλων ανδρών/ γυναικών». Ο πολιτισμός, έπαιξε ρόλο στον τουρισμό και εξ αυτού, αλλά και λόγω των έργων ΕΣΠΑ στις τοπικές κοινωνίες, θεωρήθηκε πυλώνας της ανάπτυξης. Αρχισε, εν ολίγοις, να καταλαμβάνει τον χώρο που του αξίζει. Αν και ο μεγαλύτερος χώρος πρέπει να είναι στην καθημερινότητά μας και γι’ αυτό πρέπει να υπάρξει κι άλλη μέριμνα.
Η κυρία Λίνα Μενδώνη είναι το πρόσωπο που πίστευε πάντοτε πως ο πολιτισμός είναι η βαριά μας βιομηχανία και με αυτή τη λογική πολιτεύθηκε είτε ως γενική γραμματέας στο υπουργείο Πολιτισμού, είτε ως υπουργός, κατά την προηγούμενη τετραετία. Χρησιμοποιώντας την ευφυΐα και την τετράγωνη λογική της, και ξεδιπλώνοντας οράματα, πεποιθήσεις ακόμα και ελπίδες, υπηρέτησε με πάθος τον στόχο να αποτελεί, πράγματι, ο πολιτισμός βαριά βιομηχανία για την πατρίδα μας. Δούλεψε τόσο πολύ και τόσο καλά, που το πέτυχε.
Επειδή οι αριθμοί εξηγούν καλύτερα, θα πω μόνο πως επί των ημερών της Λίνας Μενδώνη κατά την προηγούμενη κυβέρνηση Μητσοτάκη, το υπουργείο Πολιτισμού βρέθηκε να υλοποιεί περισσότερα από 800 έργα, συνολικού προϋπολογισμού, άνω του 1 δισ. ευρώ. Στα έργα αυτά, ιδιαίτερα εκείνα που εκτελούνται με αυτεπιστασίες από τις υπηρεσίες του υπουργείου, απασχολούνται περισσότεροι από 4.500 εργαζόμενοι, επιστήμονες, τεχνικοί, υποστηρικτικό και εργατικό προσωπικό.
«Μέσα από τα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα του ΕΣΠΑ 2014- 2020 υλοποιεί 399 έργα συνολικού προϋπολογισμού 424.000.000 ευρώ» είχε εξηγήσει η Λίνα Μενδώνη κάνοντας τον απολογισμό για το 2022. «Μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης, οι υπηρεσίες του Υπουργείου υλοποιούν -μέχρι σήμερα- ένα πρόγραμμα 114 έργων, προϋπολογισμού 317.000.000 ευρώ. Από το Ταμείο Ανάκαμψης έχουμε εξασφαλίσει πόρους άνω των 500.000.000 ευρώ. Μέχρι το τέλος του χρόνου θα έχουν ενταχθεί και τα υπόλοιπα έργα, συνολικού προϋπολογισμού περίπου 200.000.000 ευρώ. Επίσης, τρέχουμε ένα πρόγραμμα 188 έργων σε όλη την Επικράτεια, είτε μέσω προγραμματικών συμβάσεων είτε με συμμετοχή σε έργα τρίτων.»
Ρεκόρ έργων, που στη συντριπτική πλειονότητα είναι για υποδομές. Αύξηση δαπανών 313,63% σε σχέση με την περίοδο 2015-2019 και παράλληλα συστηματική προετοιμασία για την χρηματοδοτική περίοδο 2021-2027, ωριμάζοντας και αδειοδοτώντας μελέτες. Κι όμως…
Πρωί, μεσημέρι, απόγευμα, βράδυ. Με αφορμή τα αρχαία στον σταθμό Βενιζέλου Θεσσαλονίκης, την Ακρόπολη, το Τατόι, γενικώς ό,τι εκινείτο στον πολιτισμό και δη στην πολιτιστική κληρονομιά, η επωδός ήταν: Να παραιτηθεί η Μενδώνη. Εφταιγε για όλα. Από αυτά που είχε όντως στη δικαιοδοσία της μέχρι εκείνα που ήταν άσχετα με την πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟΑ. Όπως, επί παραδείγματι, ποιος καλλιτέχνης θα πάει στο Ηρώδειο. Ή αν θα γίνει αποψίλωση στον αρχαιολογικό χώρο της Κάτω Ραχούλας και γιατί καθυστερεί.
Τέσσερα χρόνια μετά, θα δούμε πως δεν υπήρξε ούτε ΜΙΑ από τις προτεραιότητες στον τομέα του πολιτισμού που να μην υλοποιήθηκε ή να μη βρίσκεται σε τροχιά υλοποίησης. Ο,τι εξήγγειλε ο πρωθυπουργός στις προγραμματικές δηλώσεις του το 2019, όλα έγιναν ή έχουν ξεκινήσει: η απεμπλοκή του Ελληνικού, το Τατόι, τα αρχαία στον σταθμό Βενιζέλου της Θεσσαλονίκης η επέκταση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου και άλλα πολλά. Πράγμα σπάνιο για κάθε κυβέρνηση -δεκαετίες καλύπτει η γράφουσα το υπουργείο Πολιτισμού και ποτέ δεν το είδε. Ποτέ.
Συντεχνιακά αιτήματα που οδήγησαν σε καταλήψεις, συνδικαλιστές που μόνο το συμφέρον των κλάδων τους δεν τους απασχολεί, παρά η προώθηση της προσωπικής τους ατζέντας, καλλιτέχνες που επί ΣΥΡΙΖΑ σφύριζαν αδιάφορα απέναντι στα προβλήματα των ομοτέχνων τους, «δειλοί, μοιραίοι κι άβουλοι αντάμα» συνέχιζαν όλη την τετραετία την τακτική την οποία έχουν μάθει από τη μεταπολίτευση. Σπίλωση των υπουργών, αδιαλλαξία σε συζητήσεις, και, τελικά, στείρα άρνηση. Δεν έπεισαν ούτε τους παλιούς οπαδούς τους πόσω μάλλον την κοινωνία.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης γνωρίζει πόσο καλή επιλογή ήταν η επιλογή της Λίνας Μενδώνη για τον θώκο του υπουργείου Πολιτισμού. Γι’ αυτό την επέλεξε ξανά για την ίδια θέση. Είναι η μοναδική υπουργός που έμεινε αμετακίνητη, καθώς αμετακίνητα έμειναν η εργατικότητά της, η αφοσίωσή της στο έργο που πρέπει να γίνει και στην προστασία και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς και το μεράκι της. Επιπλέον, λόγω σπουδών και παρελθόντος, γνωρίζει πολύ καλά το υπουργείο Πολιτισμού- παρότι με την τεχνογνωσία που έχει αποκτήσει, θα ήταν πολύτιμη και αλλού.
Μην περιμένετε, βεβαίως, να αλλάξει η στάση των κομμάτων της αντιπολίτευσης. Ο ΣΥΡΙΖΑ με τα γκρουπούσκουλα εξ αριστερών του που έχει συμμαχήσει εδώ και χρόνια, είμαι σίγουρη πως θα προσφεύγει για κάθε νέο έργο όπου μπορεί να προσφύγει: σε δικαστήρια, σε διεθνείς οργανισμούς, σε κάθε πρόσφορο φορέα. Καταγγέλλοντας, φωνασκώντας, κάνοντας ανυπόστατη κριτική, αντιδρώντας με λαϊκισμό τελικά.
Το ΠΑΣΟΚ έχει μια ευκαιρία να σταματήσει να κάνει ανέξοδη αντιπολίτευση και να λέει μονίμως «όχι» και να σοβαρευτεί. Δεν είναι δυνατόν να συγγενεύει με τον ΣΥΡΙΖΑ στην συκοφάντηση της Ελλάδας εντός και εκτός.
Τι έχει μπροστά της η κυβέρνηση στον πολιτισμό, είναι γνωστό. Τα Μάρμαρα του Παρθενώνα, για την επιστροφή των οποίων έχει κάνει πολλά και σημαντικά βήματα, τα μεγάλα έργα που συνεχίζονται, η επέκταση του Εθνικού Αρχαιολογικού και η λειτουργία του «Ακροπόλ» η λειτουργία των πέντε νέων ΝΠΠΔ στα μουσεία είναι τα πιο σημαντικά.
Θα περιμένουμε τις προγραμματικές δηλώσεις για να δούμε τυχόν εκπλήξεις, σε νέα πεδία (και) αυτή τη φορά. Πάντως, η μία πλευρά θα κάνει πράξη την «επιταγή» της Μελίνας Μερκούρη περί βαριάς βιομηχανίας και η άλλη θα ξελαρυγγιάζεται στα κάγκελα με τις ντουντούκες να παραιτηθεί η υπουργός.
Το λες και δικαίωση της Λίνας Μενδώνη όλο αυτό.
