Η επιβίωσή μας εξαρτάται από ένα υγιές περιβάλλον. Αυτό που προ ετών αποτελούσε ένα σύνθημα, τα τελευταία χρόνια έχει καταστεί επιτακτική ανάγκη για επείγουσα δράση σε εθνικό και υπερεθνικό επίπεδο για την ίδια τη ζωή μας. Αυτή την προσπάθεια άλλωστε σκοπεύει να ενισχύσει και η σημερινή Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος, που έχει θεσπιστεί για την ευαισθητοποίηση και την προώθηση δράσεων για την προστασία της ζωής στον πλανήτη. Σύμφωνα με τον γενικό γραμματέα Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων του ΥΠΕΝ Πέτρο Βαρελίδη, η Κλιματική αλλαγή και η ρύπανση εξαιτίας των πλαστικών αποτελούν τους βασικούς κινδύνους, καθώς υπολογίζεται ότι περί τους 8,8 εκατομμύρια τόνοι πλαστικών απορριμμάτων καταλήγουν στις θάλασσες ετησίως, με καταστροφικές συνέπειες για τη ζωή στον πλανήτη. Στη χώρα μας, όπως τονίζει ο κ. Βαρελίδης στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, έχουν γίνει άλματα στη διαχείριση των αποβλήτων, στη διείσδυση των ΑΠΕ, ενώ σε επίπεδο οριζόντιων πολιτικών η εντατικοποίηση των ελέγχων εφαρμογής της περιβαλλοντικής νομοθεσίας θα αποτελέσει προτεραιότητα του ΥΠΕΝ το προσεχές διάστημα, προκειμένου η ανάπτυξη να συνδυαστεί αρμονικά με την προστασία της Φύσης .
Σε διεθνές επίπεδο, όσον αφορά την αντιμετώπιση των συνεπειών της Κλιματικής Αλλαγής ο κ. Βαρελίδης επισημαίνει ότι αν και η επιστροφή των ΗΠΑ στις δεσμεύσεις που προβλέπει η Συμφωνία των Παρισίων για τη συγκράτηση της αύξησης της θερμοκρασίας ήταν εξαιρετικά σημαντική, εν τούτοις, μεγάλοι ρυπαντές όπως η Κίνα, η Ινδία και η Ρωσία δεν φαίνεται να κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση, θέτοντας εν αμφιβόλω τις προσπάθειες της διεθνούς κοινότητας.
Όσον αφορά τη ρύπανση από τα πλαστικά, ο κ. Βαρελίδης επισημαίνει, ότι αφού διαπιστώθηκε το πολύ σοβαρό πρόβλημα, τώρα γίνονται προσπάθειες προκειμένου να επιτευχθεί μία συμφωνία σε παγκόσμιο επίπεδο για την αποτελεσματική αντιμετώπισή της. Όπως κάθε τέτοιου είδους προσπάθεια έχει να αντιμετωπίσει πολύ μεγάλες δυσκολίες στην αρχή, καθώς ιδιαίτερα οι φτωχές χώρες όχι απλά έχουν στηρίξει την παραγωγή και την κατανάλωσή τους στο πλαστικό, αλλά είναι επίσης πολύ πίσω σε θέματα κυκλικής οικονομίας, όπως είπε.
«Σε κάθε περίπτωση αυτή η Συμφωνία πρέπει να αφορά όλα τα κράτη, όλους τους μεγάλους παραγωγούς και καταναλωτές και να προβλέπει μέτρα για τη διαχείριση ολόκληρου του κύκλου ζωής του πλαστικού», τόνισε.
Σύμφωνα με τον γενικό γραμματέα, «η Ευρώπη με την Πράσινη Συμφωνία είναι – χωρίς αμφιβολία – στην παγκόσμια πρωτοπορία τόσο σε θέματα αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής όσο και στα άλλα μείζονα περιβαλλοντικά ζητήματα, όπως αυτό της ρύπανσης από τα πλαστικά, έχοντας αντιληφθεί το σημαντικό οικοδομικό και γεωπολιτικό όφελος τέτοιου είδους πολιτικών.
Πιέζει σημαντικά για την προώθησή τους, ωστόσο δεν είναι εφικτό να υποχρεώσει τα υπόλοιπα κράτη εκτός ΕΕ να τις υιοθετήσουν, ενώ και τεχνικά η πράσινη μετάβαση είναι αδύνατον να γίνει από τη μία ημέρα στην άλλη». Όπως είπε: «Οι πολιτικές για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής δε μας βοηθούν μόνο να απαλλαγούμε από τις εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα, αλλά και να απολαύσουμε μία καθαρή ατμόσφαιρα. Με επιστημονικά αποδεδειγμένους περί τους 8.500 πρόωρους θανάτους εξαιτίας της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην Ελλάδα, η μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής είναι μία μάχη για τη ζωή μας, γεγονός που θα έπρεπε να πείσει ακόμα και τους αρνητές της».
Ειδικότερα, στη χώρα μας, η οποία έχει κάνει άλματα σε σχέση με τη διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό της μίγμα, εν τούτοις, σύμφωνα πάντα με τον γενικό γραμματέα, απαιτείται σημαντική αναβάθμιση του δικτύου προκειμένου να ενισχυθεί περαιτέρω ο ρόλος της καθαρής ενέργειας. «Απαιτείται χρόνος καθώς μιλάμε για μία τεράστια μεταμόρφωση της κοινωνίας και της οικονομίας, ανέφερε χαρακτηριστικά.
Βέβαια εκ των βασικών πιέσεων για το περιβάλλον στην Ελλάδα είναι η ανάπτυξη των ΑΠΕ, αλλά και η τουριστική μεγέθυνση. «Προσπαθούμε να βρούμε την κατάλληλη ισορροπία προκειμένου αφενός να ενισχύσουμε τις ΑΠΕ και τον τουρισμό και αφετέρου να προστατεύσουμε αποτελεσματικά την πάρα πολύ πλούσια βιοποικιλότητα της χώρας μας. Χρειάζεται να βλέπουμε την ανάδειξή της ως πλεονέκτημα προκειμένου να προσελκύουμε περισσότερο κόσμο», ανέφερε ο κ. Βαρελίδης προσθέτοντας ότι απαιτείται ισορροπία, ενώ το τοπίο στη χώρα μας αναμένεται να ξεκαθαρίσει ιδιαίτερα μετά και από την θέσπιση των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών, του Ειδικού Χωροταξικού για της ΑΠΕ και στο Ειδικό Χωροταξικό για τον Τουρισμό.
Τόνισε επίσης, την «ισχυρή προώθηση των ΑΠΕ από πλευράς της ΕΕ που τις χαρακτηρίζει μάλιστα και ως έργα υπέρτατου δημοσίου συμφέροντος – και ως τέτοια πρέπει να προωθούνται – αλλά και εκεί χρειάζεται μία ισορροπία», επανέλαβε.
Μεγάλο πρόβλημα για την Ελλάδα αποτελούσε ανέκαθεν η διαχείριση των αποβλήτων κάτι που την είχε οδηγήσει ενώπιων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, εξαιτίας των χωματερών. Πλέον, σύμφωνα με τον κ. Βαρελίδη έχουν γίνει πολύ σημαντικά βήματα σε επίπεδο υποδομών με αποτέλεσμα να απαλλαγούμε σχεδόν από όλες τις χωματερές και τα αντίστοιχα πρόστιμα, ωστόσο απαιτείται ακόμα μεγαλύτερη διείσδυση της ανακύκλωσης, όπως είπε.
Μείζον πρόβλημα σε επίπεδο οριζόντιων πολιτικών είναι και αυτό των περιβαλλοντικών ελέγχων. Σύμφωνα με τον κ. Βαρελίδη, σε επιχειρησιακό επίπεδο, η μεγαλύτερη πρόκληση είναι να φτιάξουμε τους κατάλληλους μηχανισμούς ελέγχου έτσι ώστε «όλα όσα θεσπίζουμε, πράγματι να εφαρμόζονται και να περάσουμε το μήνυμα ότι πράγματι υπάρχει έλεγχος και αν υπάρχει παράβαση θα υπάρχουν κυρώσεις. Χρειαζόμαστε καλύτερους και αποτελεσματικότερους μηχανισμούς ελέγχου και γι’ αυτό θεσπίζονται οι πιστοποιημένοι ιδιώτες επιθεωρητές περιβάλλοντος οι οποίοι θα εργάζονται για τη διασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος, ενώ έχει αλλάξει και το θεσμικό πλαίσιο των περιβαλλοντικών ελέγχων». Όπως ξεκαθάρισε: «Την επόμενη περίοδο το ΥΠΕΝ αναμένεται να εστιάσει πάρα πολύ στο σκέλος των ελέγχων», καθώς η περίπτωση της Μυκόνου δεν είναι η μοναδική όπως είπε.
Πρόσθεσε δε, ότι άμεσο στόχο αποτελεί επίσης η ολοκλήρωση των ειδικών περιβαλλοντικών μελετών και αντίστοιχα να θεσπιστούν τα προεδρικά διατάγματα και τα σχέδια διαχείρισης για τις προστατευόμενες περιοχές του Δικτύου Natura 2000
Τέλος, ο κ. Βαρελίδης, χαρακτήρισε ως εξαιρετικά σημαντική θεσμική παρέμβαση την αναβάθμιση της ΡΑΕ σε Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων. «Θα καλύψει το έλλειμμα της εφαρμογής των κανόνων στη διαχείριση των υδάτων, προκειμένου να υπάρξουν έλεγχοι για την τήρηση των προδιαγραφών της υψηλής ποιότητας του νερού», ανέφερε και επανέλαβε ότι σε καμία περίπτωση ποτέ δεν τέθηκε ιδιωτικοποίηση του φυσικού πόρου.
Η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος θεσπίστηκε στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την ενίσχυση της ευαισθητοποίησης και της δράσης για την προστασία του περιβάλλοντος. Η πρώτη Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος εορτάστηκε το 1974 ενώ καθιερώθηκε ως η πρώτη μέρα της Διάσκεψης της Στοκχόλμης για το Ανθρώπινο Περιβάλλον (5-16 Ιουνίου 1972). Η φετινή Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος είναι αφιερωμένη στις δράσεις αντιμετώπισης της ρύπανσης από τα πλαστικά με κεντρικό σύνθημα #BeatPlasticPollution
