Μάχες συνέχιζαν να μαίνονται στο Χαρτούμ χθες Δευτέρα το βράδυ παρά το ότι τέθηκε σε ισχύ θεωρητικά ακόμη μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός για μια εβδομάδα ανάμεσα στον στρατό και στους παραστρατιωτικούς, υποτίθεται για να μπορέσουν να περάσουν οι άμαχοι και η ανθρωπιστική βοήθεια στο Σουδάν.
Από τη 15η Απριλίου, ο πόλεμος ανάμεσα στις ένοπλες δυνάμεις του στρατηγού Άμπντελ Φάταχ αλ Μπουρχάν και στους παραστρατιωτικούς των Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης (ΔΤΥ) του στρατηγού Μοχάμεντ Χαμντάν Ντάγκλο έχουν στοιχίσει τη ζωή σε τουλάχιστον χίλιους ανθρώπους και έχουν μετατρέψει σε εκτοπισμένους και πρόσφυγες πάνω από ένα εκατομμύριο άλλους.
Συνήθως, οι μάχες αποκλιμακώνονται τη νύχτα. Αλλά χθες βράδυ, αφού τέθηκε σε ισχύ η συμφωνία ειρήνης, στις 22:45 (ώρα Ελλάδας), κάτοικοι βορειοανατολικών προαστίων του Χαρτούμ ανέφεραν στο Γαλλικό Πρακτορείο πως βρίσκονταν σε εξέλιξη συγκρούσεις.
Και στο νότιο τμήμα της σουδανικής πρωτεύουσας, κάτοικοι είπαν πως «άκουσαν αεροπορικούς βομβαρδισμούς μετά την προβλεπόμενη ώρα κατάπαυσης του πυρός».
Για το 37ο συνεχόμενο 24ωρο, οι πέντε εκατομμύρια κάτοικοι του Χαρτούμ έζησαν ακόμα μια μέρα μαχών εν μέσω αποπνικτικής ζέστης, οι περισσότεροι χωρίς τρεχούμενο νερό, ηλεκτρικό ρεύμα, τηλεπικοινωνίες.
Ο ΟΗΕ κατέγραψε χθες βράδυ «μάχες και μετακινήσεις στρατευμάτων ενώ οι δυο πλευρές είχαν δεσμευθεί να μην επιδιώξουν να αποκτήσουν πλεονέκτημα προτού τεθεί σε ισχύ η εκεχειρία».
Να φύγεις, να πας σε γιατρό, να περιμένεις να έρθει το νερό
Για να ξαναρχίσουν να λειτουργούν βασικές υπηρεσίες όπως τα νοσοκομεία, για να ανεφοδιαστούν οι αποθήκες με ανθρωπιστική βοήθεια και οι αγορές που λεηλατήθηκαν ή βομβαρδίστηκαν, αμερικανοί και σαουδάραβες μεσολαβητές ανακοίνωσαν πως εξασφάλισαν, έπειτα από δύο εβδομάδες διαπραγματεύσεων, συμφωνία των αντιπάλων που προβλέπει κατάπαυση του πυρός για μια εβδομάδα.
Τα δυο στρατόπεδα διαβεβαίωσαν πως έχουν σκοπό να την τηρήσουν. Στο Χαρτούμ, όμως, κάτοικοι λένε πως δεν βλέπουν καμιά ένδειξη πως τα μέρη ετοιμάζονται γι’ αυτό.
«Δεν βλέπουμε καμιά ένδειξη πως οι ΔΤΥ, που κατέχουν ακόμα δρόμους, προετοιμάζονται να τους εγκαταλείψουν», ανέφερε χθες ο Μαχμούντ Σαλαχουντίν, κάτοικος της σουδανικής πρωτεύουσας.
Μολονότι ο στρατός είναι κυρίαρχος στους αιθέρες, έχει λιγοστές δυνάμεις στην πρωτεύουσα, ενώ οι ΔΤΥ κατέχουν μεγάλο μέρος του Χαρτούμ. Κάτοικοι κατηγορούν τους παραστρατιωτικούς πως λεηλάτησαν τα σπίτια τους, ή εγκατέστησαν κέντρα διοίκησης σε αυτά.
Περίπου δέκα συμφωνίες κατάπαυσης του πυρός ανακοινώθηκαν και έμειναν κενό γράμμα στη χώρα της ανατολικής Αφρικής, μιας από τις πιο φτωχές στον πλανήτη.
Παρ’ όλ’ αυτά ο Χαλέντ Σάλεχ, κάτοικος, θέλει να ελπίζει.
«Αν κηρυχθεί κατάπαυση του πυρός, μπορεί να ξανάρθει το νερό και μπορεί επιτέλους να μπορέσω να πάω να δω γιατρό για τον διαβήτη μου και την υπέρτασή μου», είπε.
Ο Οθμάν αλ Ζέιν, έμπορος στο Νταρφούρ, την περιοχή του δυτικού Σουδάν που αιματοκυλίζεται περισσότερο από τον πόλεμο όπως και η πρωτεύουσα, ελπίζει από την πλευρά του πως θα μπορέσει να βρει οδό διαφυγής.
«Αν εφαρμοστεί εκεχειρία παντού στο Σουδάν, αν και αμφιβάλλω γι’ αυτό, θα φύγω από τη Νιάλα», στο Νότιο Σουδάν, εξήγησε, «για να βρω καταφύγιο και να περισώσω τις οικονομίες μου».
Καθώς, πέρα από τις αδέσποτα πυρά, αυτό που φοβούνται περισσότερο πολλοί Σουδανοί είναι οι λεηλασίες.
Καθώς τα 25 από τα 45 εκατομμύρια των κατοίκων της χώρας χρειάζονται ανθρωπιστική βοήθεια, σύμφωνα με τον ΟΗΕ, τα τρόφιμα σπανίζουν ολοένα περισσότερο, οι τράπεζες είναι κλειστές, οι περισσότερες αγροτοδιατροφικές εγκαταστάσεις –εργοστάσια, καταστήματα, αποθήκες– είτε καταστράφηκαν, ή λεηλατήθηκαν.
«Πεινάμε όλοι, παιδιά και γέροι, οι πάντες υποφέρουν από τον πόλεμο. Δεν έχουμε νερό», συνοψίζει η Σουάντ αλ Φάτεχ, κάτοικος της πρωτεύουσας. «Πρέπει τα δυο στρατόπεδα να καταλήξουν σε αληθινή συμφωνία».
«Μηχανισμός επιτήρησης»;
Τρομοκρατημένοι και πεινασμένοι, χιλιάδες Σουδανοί και πρόσφυγες στο Σουδάν προσπαθούν καθημερινά να φύγουν από τη χώρα. Ο αριθμός τους στο Τσαντ «αυξάνεται ταχύτατα» και πλέον βρίσκεται περί τους 90.000, από 76.000 που ήταν τρεις ημέρες νωρίτερα, ανέφερε χθες η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες. Αν η ένοπλη σύρραξη συνεχιστεί, τουλάχιστον ένα εκατομμύριο επιπλέον Σουδανοί μπορεί να καταφύγουν σε γειτονικά κράτη, που εκφράζουν ανησυχία για τον κίνδυνο ο πόλεμος να εξαπλωθεί.
Γιατροί δεν σταματούν να σημαίνουν συναγερμό για τη δραματική κατάσταση του συστήματος υγείας: στο Χαρτούμ όπως και στο Νταρφούρ, είναι σχεδόν όλα εκτός λειτουργίας. Κάποια δεν βομβαρδίστηκαν αλλά δεν τους έχει μείνει τίποτα, ή τα έχουν καταλάβει οι αντιμαχόμενοι.
Ο ΟΗΕ και ανθρωπιστικές οργανώσεις ζητούν να υπάρξουν ασφαλείς διάδρομοι και, αυτή τη φορά, διαβεβαιώνουν Ριάντ και Ουάσιγκτον, θα υπάρξει «μηχανισμός επιτήρησης της κατάπαυσης του πυρός», με τη συμμετοχή αντιπροσώπων των αντιμαχόμενων, των ΗΠΑ και της Σαουδικής Αραβίας.
Στο Συμβούλιο Ασφαλείας στη Νέα Υόρκη, ο πρεσβευτής του Σουδάν στον ΟΗΕ, πιστός στον στρατηγό Μπουρχάν, κατηγόρησε τις ΔΤΥ για όλες ανεξαιρέτως τις φρικαλεότητες που έχουν καταγραφεί από την 15η Απριλίου.
Ο στρατηγός Ντάγκλο επέστρεψε τις κατηγορίες του στρατού σε ηχογραφημένες δηλώσεις του που μεταφορτώθηκαν στο διαδίκτυο, υποσχόμενος να βάλει «τέλος» στο «πραξικόπημα» και καλώντας τους άνδρες του να συνεχίσουν να «πολεμούν ως τη νίκη ή ως να πέσουν μάρτυρες».
Ο ειδικός επιτετραμμένος του ΟΗΕ στο Σουδάν, ο Φόλκερ Πέρτες, παραδέχθηκε εκ νέου πως τον «κατέλαβε εξαπίνης» ο πόλεμος που ξέσπασε ανάμεσα στους δυο στρατηγούς, που υποτίθεται πως συζήταγαν για την επανέναρξη της διαδικασίας μετάβασης της χώρας στη δημοκρατία.
Το 2021, προχώρησαν μαζί σε πραξικόπημα, διακόπτοντας τη μετάβαση στη δημοκρατία, διαδικασία που άρχισε έπειτα από τριάντα χρόνια δικτατορίας του Όμαρ ελ Μπασίρ.
Οι δυο άνδρες διχάζονταν για τους όρους της ενσωμάτωσης των ΔΤΥ στον τακτικό στρατό.
Την Παρασκευή, ο στρατηγός Μπουρχάν ανακοίνωσε πως καθαίρεσε τον στρατηγό Νταγκλό από τη θέση του δεύτερου τη τάξει του στρατιωτικού καθεστώτος και τον αντικατέστησε με τον Μαλίκ Αγκάρ. Αυτός ο τελευταίος, άλλοτε ηγέτης ανταρτών, που υπέγραψε το 2020 συμφωνία ειρήνης με το Χαρτούμ, συναντήθηκε χθες Δευτέρα με τον πρόεδρο του Νότιου Σουδάν Σάλβα Κιρ, παραδοσιακά μεσολαβητή στους πολέμους στο Σουδάν.
