Παρά το γεγονός ότι η χώρα μας βρίσκεται στην κορύφωση της προεκλογικής περιόδου και σχεδόν το σύνολο των δημοσκοπήσεων δείχνει ότι στην κορυφή του ενδιαφέροντος των πολιτών βρίσκονται τα θέματα της οικονομίας και ειδικά αυτά που αφορούν την καθημερινότητα του πολίτη, ουσιαστική κουβέντα για αυτά ανάμεσα στα κόμματα τα οποία διεκδικούν να κυβερνήσουν τον τόπο δεν υπάρχει. Μπορεί να είναι θετικό το γεγονός ότι οι δείκτες (οι αριθμοί) της ελληνικής οικονομίας ευημερούν, ότι βρισκόμαστε μια ανάσα από την επενδυτική βαθμίδα, αλλά αυτό ελάχιστα ενδιαφέρει τον απλό πολίτη και τις οικογένειες που δίνουν την μάχη να ανταπεξέλθουν στα καθημερινά έξοδα, με τις δόσεις των στεγαστικών δανείων να έχουν εκτοξευθεί λόγω της αύξησης των επιτοκίων, με το να πληρώνουν πανάκριβη βενζίνη, λογαριασμούς ενέργεια στο Θεό, με τις τιμές στα ράφια του σούπερ μάρκετ να έχουν πάρει φωτιά και να μην υπάρχει φως για μείωση τους. Και όποιος πιστεύει ότι τα πολλαπλά καλάθια και οι αριθμοί βελτιώνουν την καθημερινή μάχη του Έλληνα πολίτη, πραγματικά ζει σε παράλληλο κόσμο. Βέβαια υπάρχει το γνωστό πλέον ρεφρέν καθώς μπαίνουμε στο καλοκαίρι, οι κρατήσεις πετάνε και θα μας σώσει ο τουρισμός. Αυτό όμως που κανείς δεν συζητά στα πλαίσια της πολιτικής είναι το τι θα γίνει στην περίπτωση που έχουμε ένα καυτό καλοκαίρι.
Του Δημήτρη Γ. Απόκη *
Οι οικονομίες των ευρωπαϊκών χωρών απέφυγαν τη θανάσιμη σφαίρα των επιπτώσεων του πολέμου στην Ουκρανία και την ενεργειακή κρίση που προκάλεσε, λόγω του μαλακού χειμώνα και των πάνω από 800 δισ. ευρώ επιδοτήσεων για στήριξη των καταναλωτών και των επιχειρήσεων.
Μέσα στην εβδομάδα που πέρασε οι προβλέψεις της πλειοψηφίας των επιστημόνων και των ειδικών μιλούν για ένα εξαιρετικά καυτό καλοκαίρι, ακόμα και εδώ στην Ελλάδα κάποιοι μιλούν για θερμοκρασίες που θα φλερτάρουν με τους 50 βαθμούς.
Μια πρώτη γεύση του εφιάλτη πήραν οι Ισπανοί που είδαν θερμοκρασίες στο νότιο άκρο της χώρας να φτάνουν τους 38,7 βαθμούς Κελσίου την Πέμπτη, σπάζοντας προσωρινά το ρεκόρ για την πιο ζεστή ημέρα που έχει καταγραφεί ποτέ τον Απρίλιο. Συγκριτικά, η μέση θερμοκρασία τον ίδιο μήνα ήταν 14,2 βαθμοί Κελσίου μεταξύ 1991 και 2020 για την Ανδαλουσία, όπου σημειώθηκε το ρεκόρ. Η χώρα βρίσκεται σε κατάσταση συναγερμού καθώς οι θερμοκρασίες παραμένουν υψηλές, η υγρασία είναι χαμηλή και οι άνεμοι ισχυροί, με αποτέλεσμα ο κίνδυνος πυρκαγιάς να είναι ιδιαίτερα υψηλός.
Με δεδομένο ότι είναι εξαιρετικά πιθανό αυτή η εφιαλτική κατάσταση να επεκταθεί σε όλο των ευρωπαϊκό νότο, μπορεί κανείς να φανταστεί τι θα σημάνει αυτό για τις ήδη ξεραμένες καλλιέργειες της Ισπανίας και όχι μόνο. Οι περισσότερες χώρες του ευρωπαϊκού νότου έχουν βιώσει υψηλότερη από τη συνηθισμένη ζέστη και χαμηλές βροχοπτώσεις τα τελευταία χρόνια.
Τα αποθέματα νερού είναι εξαιρετικά χαμηλά και οι καλλιέργειες σε ορισμένες περιοχές θα χαθούν εντελώς αν δεν αρχίσει να βρέχει. Όλα αυτά προκαλούν σοβαρή ανησυχία, ειδικά εάν αναλογιστεί κανείς ότι η Ισπανία παρήγαγε περίπου το 25% των φρέσκων λαχανικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2021.
Εάν επαληθευτούν οι δυσοίωνες προβλέψεις για τις καιρικές συνθήκες, θα έχουμε, θερμοπληθωρισμό με τις τιμές των τροφίμων να αυξάνονται καθώς οι ακραίες θερμοκρασίες και η ξηρασία οδηγούν σε μικρότερες σοδειές και καταστρέφουν το ζωικό κεφάλαιο.
Σε έκθεσή της το 2021 η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, διαπίστωσε ότι τα ζεστά καλοκαίρια είχαν τον μεγαλύτερο και μακροχρόνιο αντίκτυπο στον πληθωρισμό, ιδίως στα τρόφιμα. Είναι δεδομένο ότι αυτή η κατάσταση θα έχει έντονα αρνητικές επιπτώσεις στα πορτοφόλια μας.
Η Ισπανία για παράδειγμα, καλλιεργεί το 63% των ελιών που καταλήγουν σε μαγειρικό λάδι στην ΕΕ. Οι τιμές καταναλωτή έχουν ήδη αυξηθεί κατά 27% τον τελευταίο χρόνο. Με τα ελαιόδεντρα να υποφέρουν από παρατεταμένη θερμική καταπόνηση, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα οι προμήθειες να πληγούν ακόμη πιο σκληρά φέτος, με αποτέλεσμα να μην υπάρξει μείωση των τιμών σύντομα. Παρόμοια θα είναι η κατάσταση στην Ελλάδα.
Οι συνθήκες είναι πιθανό να επιδεινωθούν μεσοπρόθεσμα. Οι επιστήμονες προβλέπουν την άφιξη του Ελ Νίνιο, ενός φυσικού μετεωρολογικού φαινομένου που φέρνει αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας. Η τελευταία πρόβλεψη της Εθνικής Υπηρεσίας Ωκεανών και Ατμόσφαιρας (NOAA) τοποθετεί την πιθανότητα στο 62% ότι ένα Ελ Νίνιο θα αναπτυχθεί μεταξύ Μαΐου και Ιουλίου. Οι πιθανότητες ενός Ελ Νίνιο μέχρι το φθινόπωρο είναι πάνω από 80%. Όλα αυτά δείχνουν ότι οι πιέσεις στην παγκόσμια προσφορά τροφίμων θα ενταθούν και θα γίνουν συχνότερες.
Εάν σε όλα αυτά προσθέσει κανείς και την πίεση που θα δημιουργήσει ένα καυτό καλοκαίρι στην ενεργειακή κρίση, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι δεν φαίνεται στον ορίζοντα τέλος του πολέμου στην Ουκρανία, καθώς θα φτάσουμε στο φθινόπωρο και ο χειμώνας θα είναι προ των πυλών, με τον δομικό πληθωρισμό (τρόφιμα κλπ) να παραμένει σε υψηλά επίπεδα, τον απλό πολίτη και την καθημερινότητα του, δεν θα τον σώσει η ευημερία των αριθμών, η επενδυτική βαθμίδα, τα καλάθια, και οι μεγαλόσχημες υποσχέσεις για παροχές.
Ας σοβαρευτούμε λοιπόν, στο λίγο διάστημα που μένει έως την μέρα των εκλογών, και ας απαιτήσουμε ως πολίτες μια ουσιαστική κουβέντα και ρεαλιστικές λύσεις για το όχι και τόσο ρόδινοι μέλλον που μας περιμένει.
*Ο Δημήτρης Γ. Απόκης, είναι Διεθνολόγος, με ειδίκευση στην Αμερικανική Εξωτερική Πολιτική, Γεωπολιτική και Διεθνή Οικονομία. Απόφοιτος των πανεπιστημίων The American University, School of International Service, και The Johns Hopkins University, The Paul H. Nitze, School of Advanced International Studies της Ουάσιγκτον. Είναι μέλος του The International Institute for Strategic Studies, του Λονδίνου. Ως Δημοσιογράφος, υπήρξε επί σειρά ετών διαπιστευμένος ανταποκριτής στο Λευκό Οίκο, στο Στέητ Ντιπάρτμεντ και στο Αμερικανικό Πεντάγωνο.
