Σε εξαιρετική κατάσταση και πολύ καλά προστατευμένη, είναι, σύμφωνα με πόρισμα ειδικών εμπειρογνωμόνων της UNESCO η Ακρόπολη των Αθηνών. Ο αρχαιολογικός χώρος και η ζώνη προστασίας προστατεύονται από νόμους και κανονισμούς, ενώ το σύστημα λήψης αποφάσεων διασφαλίζει ότι διενεργούνται ενδελεχείς και λεπτομερείς μελέτες πριν από την έγκριση τυχόν νέων παρεμβάσεων. Αυτή είναι η απάντηση του Διεθνούς Οργανισμού στις αιτιάσεις κάποιων, στους οποίους εντάσσεται και η αξιωματική αντιπολίτευση. Η UNESCO απορρίπτει τους ισχυρισμούς κατηγορηματικά, βάζοντας έτσι τη σφραγίδα της σε ένα ζήτημα που στοίχισε ιδιαίτερα στη χώρα μας- στο εσωτερικό αλλά και στο εξωτερικό.
Βρισκόμαστε στα 2021 και στην Ακρόπολη των Αθηνών γίνονται διαστρώσεις των διαδρόμων. Σε γενικές γραμμές, επάνω στις παλαιότερες διαστρώσεις του Ιωάννη Τραυλού, και με σεβασμό σε αυτές, όσο και στον κανόνα της αναστρεψιμότητας. Και τότε αρχίζει καταιγισμός δημοσιευμάτων, σε κάποια μμε και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, περί του ότι η Ακρόπολη «τσιμεντώθηκε».
Μάλιστα, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας πραγματοποιεί «αυτοψία» στον χώρο. Βάζουμε όμως τη λέξη σε εισαγωγικά, διότι αν και μηχανικός ο ίδιος, δεν έβγαλε δικά του συμπεράσματα. Ακουσε όσους τον συνόδευαν, από παλιά στελέχη της Ακρόπολης, μέχρι τραγουδίστριες και ηθοποιούς που έχουν εκλεγεί βουλευτές.
«Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Πολιτισμού, επισκέφτηκα σήμερα την Ακρόπολη, όπου και ξεναγήθηκα από τρεις σπουδαίους επιστήμονες» γράφει στο twitter του ο Αλέξης Τσίπρας. «Το μέγεθος της πρόσφατης τσιμεντένιας επέμβασης αλλάζει το τοπίο ενός μνημείου παγκόσμιας κληρονομιάς, προκαλώντας την κριτική επιστημόνων και πολιτών.»
Ακολουθούν απέλπιδες προσπάθειες στη διεθνή συνάντηση που οργάνωσαν η Επιτροπή Συντηρήσεως Μνημείων Ακροπόλεως και η Υπηρεσία Συντηρήσεως Μνημείων Ακροπόλεως για να πειστούν οι σύνεδροι πως ο Μανόλης Κορρές, οι συνεργάτες του, η ΕΣΜΑ και η ΥΣΜΑ κάνουν λάθος. Δεν τα κατάφεραν.
Προσπάθησαν, λοιπόν, να έχουν μια αρνητική απόφαση της UNESCO. Προσέφυγαν έτσι στο Κέντρο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Οργανισμού, ώστε να πετύχουν καταδίκη της Ελλάδας. Η σχετική επιτροπή ήρθε στη χώρα μας, έκανε αυτοψία και διέλυσε τα ανθελληνικά σχέδια. Βρήκε τα πάντα άψογα, διαλύοντας έτσι τους μύθους περί τσιμεντώματος και έκανε μικρές αναφορές σε ζητήματα που θεωρεί ότι πρέπει να λυθούν. Ούτε καταδίκη της χώρας μας, ούτε τίποτα. Μόνο χαλασμένα μυαλά, τα οποία εξακολουθούν να προσπαθούν να πείσουν το κοινό για το… «τσιμέντωμα»!
«Το ακίνητο το διαχειρίζεται το Δημόσιο και οι κύριες υπηρεσίες αποκατάστασης πραγματοποιούνται επίσης από το Δημόσιο, συμπεριλαμβανομένων των εργασιών αποκατάστασης με τεχνικές αναστήλωσης» αναφέρει το πόρισμα επί λέξει. «Ως εκ τούτου, υπάρχει στενή επίβλεψη για να διασφαλιστεί ότι κάθε βήμα των προσπαθειών διατήρησης αποκατάστασης διεξάγεται συστηματικά. Η διαδικασία λήψης αποφάσεων για όλα τα μεγάλα έργα αποκατάστασης και συντήρησης περιλαμβάνει ειδικούς και ακαδημαϊκούς υψηλής εξειδίκευσης και μια διαδικασία τεκμηρίωσης, διάδοσης και διαλόγου με ειδικούς σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, ενσωματωμένη στο σύστημα.»
Η ανακαίνιση και η μεγέθυνση των μονοπατιών, του ανελκυστήρα και του φωτισμού έγιναν όλα μετά από μελέτες, εξέταση και τεκμηρίωση της Επιτροπής Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης (ΕΣΜΑ) ή της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αθηνών, επισημαίνουν οι ειδικοί της UNESCO. Στέκονται επίσης στις διαδικασίες έγκρισης, που περιλαμβάνουν και συζήτηση στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, αλλά και στις Διεθνείς Συναντήσεις για την Ακρόπολη που γίνονται ανά χρονικά διαστήματα. Θεωρούν πως όλα αυτά διασφαλίζουν την καλή ποιότητα των μελετών και εν τέλει των ίδιων των έργων.
Η νέα διάστρωση μονοπατιών, ο νέος ανελκυστήρας και ο νέος φωτισμός κρίνονται απολύτως θετικοί και χωρίς κάποιο αντίκτυπο στα μνημεία. Προτείνονται μικρές διορθώσεις στο χρώμα των διαδρομών και των φώτων, «ώστε να προσαρμόζονται καλύτερα στο σκηνικό της Ακρόπολης» όπως και προσοχή στο σύστημα αποχέτευσης. Όλα έχουν ήδη διευθετηθεί.
Συστήνεται σχέδιο διαχείρισης της ροής επισκεπτών, το οποίο έχει ήδη εκπονηθεί τους περασμένους μήνες και θα πρέπει να εφαρμοστεί σύντομα.
Για τα έργα αναστήλωσης που διεξάγονται στον Ιερό Βράχο από το 1975, και «όσον αφορά τη συνολική μακροπρόθεσμη συντήρηση των κατασκευών και των κτιρίων με σεβασμό σε όλα τα διεθνή πρότυπα, συμπεριλαμβανομένων των ελάχιστων προσεγγίσεων διατήρησης, η αποστολή εντυπωσιάστηκε από την σχολαστικότητα, την αυστηρότητα και την εξαιρετική υψηλή ποιότητα εργασίας με σχολαστική προσοχή στη λεπτομέρεια. Αναλαμβάνεται και διαδίδεται συστηματική τεκμηρίωση και δημοσίευση ερευνών και μελετών πριν και μετά την υλοποίηση. Η υψηλότερη ακαδημαϊκή έρευνα για την Ακρόπολη και την αρχαιολογία συνδυάζονται στενά με σύγχρονες αρχαιολογικές τεχνικές και υποδειγματικές καινοτόμες πρακτικές, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης ψηφιοποίησης και υπολογιστών. Πολλές από αυτές τις πρακτικές θα χρησίμευαν ως πρότυπα για άλλες προσπάθειες διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς παγκοσμίως.»
Ειδικά για τη δυτική πρόσβαση των Προπυλαίων, όπου ο Μανόλης Κορρές έχει καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις, η επιτροπή σημειώνει: «Οι μελέτες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η σημερινή μορφή της ανάβασης είναι αποτέλεσμα διαδοχικών λανθασμένων επεμβάσεων κυρίως από το 1957-1960 βασισμένες σε διαφορετικές ερμηνείες και τεχνικές που αντικατοπτρίζουν διαφορετικές οπτικές γωνιών για τις αρχαιολογικές επεμβάσεις. Λεπτομερής τεκμηρίωση και αρχαιολογική ανάλυση παρέχουν ενδείξεις για την ανάβαση στην πρώιμη ρωμαϊκή του μορφή ως μια σειρά σκαλοπατιών σε όλο το πλάτος της αυλής εισόδου που προς το παρόν είναι ορατή μόνο σε μικρά τμήματα.
Η αρχική μελέτη εξετάστηκε από τη Διεθνή Διάσκεψη του 2002 αλλά τέθηκε στην άκρη εκείνη την εποχή καθώς η προτεραιότητα ήταν στα μνημεία. Η μελέτη προτάθηκε από την ΕΣΜΑ στο 6ο Διεθνές Συνέδριο το 2013 και είχε θετική ανταπόκριση (Κορρές, ESMA και εγκρίθηκε από το 7ο Διεθνές Συνέδριο). Δεδομένου του επιπέδου ακαδημαϊκής αριστείας που επιδεικνύεται από την ΕΣΜΑ και την ΥΣΜΑ και δεδομένου επίσης ότι οι μελέτες έχουν κοινοποιηθεί με τη σχετική διεθνή κοινότητα μελετητών και έχουν εγκριθεί από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο και τη διεθνή διάσκεψη εμπειρογνωμόνων, η αποστολή δεν βρίσκει κανένα λόγο να αμφιβάλλει για την αρχαιολογική και ιστορική ακρίβεια και εγκυρότητα της μελέτης και της προτεινόμενης παρέμβασης σε αυτό το προκαταρκτικό στάδιο.
Ωστόσο, η επιτροπή θεωρεί ότι ορισμένες διευκρινίσεις σχετικά με την υλοποίηση του έργου Δυτική Πρόσβαση είναι απαραίτητες πριν προχωρήσει περαιτέρω στην ανάπτυξη των σχεδίων εφαρμογής του». Ζητά επίσης, οι μελέτες να κοινοποιηθούν στο Κέντρο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Σε σχέση με την προτεινόμενη κάλυψη του βράχου της Ακρόπολης σε συγκεκριμένους χώρους, «το έργο, εάν υλοποιηθεί, συνεπάγεται την ανύψωση του επιπέδου του εδάφους έτσι ώστε να φτάσει σε επίπεδο που πιστεύεται ότι αντιγράφει τις αρχαίες αναβαθμίδες του 5ου αιώνα π.Χ. Σύμφωνα με τις αρχές διαχείρισης του χώρου, η κάλυψη του Βράχου μπορεί να συμβάλει στην προστασία της αρχικής επιφάνειας από τις επιπτώσεις του μεγάλου όγκου τουριστών. Ωστόσο, εάν ο Βράχος και τα αρχαία λείψανα καλυφθούν, θα αλλάξει η τρέχουσα οπτική παρουσίαση της Ακρόπολης. Η αποστολή επισημαίνει επίσης ότι η ανύψωση του επιπέδου του εδάφους με τη δημιουργία τοίχων αντιστήριξης θα μπορούσε να συνεπάγεται σημαντικά δομικά έργα. Ως εκ τούτου, ένα τέτοιο έργο θα πρέπει να μελετηθεί διεξοδικά».
Η επιτροπή, τελικά, «επαινεί το Κράτος Μέρος για τη συνολική άριστη κατάσταση διατήρησης του ακινήτου και τις ενδελεχείς μελέτες και έρευνες που πραγματοποιήθηκαν για κάθε αρχαιολογική παρέμβαση καθώς και την πληρότητα της τεκμηρίωσης». Το ίδιο θα πρέπει να συμβεί και για την κάλυψη του βράχου.
Δυστυχώς, οι απόψεις περί δήθεν τσιμεντώματος, που είδαν το φως και σε ΜΜΕ του εξωτερικού, δεν προβλέπεται να σταματήσουν. Ηδη από χθες, οι «αστερίσκοι» της επιτροπής, για ζητήματα που στην πλειονότητά τους έχουν διευθετηθεί, αναγορεύονται σε μείζονα θέματα, τα οποία τάχα συνηγορούν για το τσιμέντωμα. Ο,τι θέλει ο καθένας βλέπει. Αλλά καλύτερα βλέπει ο μη έχων κομματικές παρωπίδες.
