Αναταράξεις έχουν προκληθεί τις τελευταίες ημέρες μεταξύ των δυο πλευρών του Ατλαντικού, με αφορμή το ταξίδι του Προέδρου της Γαλλίας, Εμμανουέλ Μακρόν, στην Κίνα και τις δηλώσεις του για μια αυτόνομη στρατηγική της Ευρώπης έναντι των Ηνωμένων Πολιτειών, στη Διεθνή σκακιέρα. Αυτό που είπε ο κ. Μακρόν, είναι κάτι το οποίο, ειδικά μετά την παράνομη εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία, ψιθυρίζεται στο παρασκήνιο σε πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και κάτι το οποίο όψιμα έχουν ανακαλύψει και ορισμένοι σχολιαστές και αναλυτές σε διάφορα έντυπα και μέσα μαζικής ενημέρωσης. Παρά το γεγονός ότι όλοι αυτοί άργησαν να μυρίσουν τον καφέ, που κάποιοι εδώ και χρόνια όχι απλώς μυρίζουμε αλλά πίνουμε, η συζήτηση για τον τρίτο δρόμο στη συμμαχία Ευρώπης – Αμερικής, έχει αρχίσει και είναι βέβαιο ότι θα ενταθεί όλο και πιο πολύ.
Του Δημήτρη Γ. Απόκη *
Οι αναταράξεις δεν περιορίζονται πλέον μόνο στις δηλώσεις του Προέδρου της Γαλλίας, γύρω από το τι συμβαίνει με την κρίση στην Ουκρανία και την στάση της Ευρώπης, στην ένταση μεταξύ Αμερικής και Κίνας. Έχουν περάσει και στον τομέα της διεθνούς οικονομίας, που για όσους πραγματικά αντιλαμβάνονται τι συμβαίνει, είναι το κρίσιμο πεδίο των γεωπολιτικών εξελίξεων. Πολύ απλά ο πλέον κρίσιμος τομέας εθνικής ασφάλειας είναι, διεθνώς, η οικονομία.
Στις εαρινές συνεδριάσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Παγκόσμιας Τράπεζας που ξεκίνησαν στην Ουάσιγκτον, ένα αναδυόμενο θέμα είναι μια αξιοσημείωτη ασυμφωνία μεταξύ της αντιπροσωπείας των ΗΠΑ και του ΔΝΤ σχετικά με τις προοπτικές.
Το μήνυμα του αμερικανικού υπουργείου Οικονομικών, που παρουσιάστηκε από την υπουργό, Τζάνετ Γέλεν, πριν από τις συναντήσεις, είναι ότι οι παγκόσμιες οικονομικές προοπτικές σήμερα είναι καλύτερες από ότι ήταν πριν από έξι μήνες.
Η Γέλεν διαβεβαίωσε ότι η αμερικανική οικονομία «αποδίδει εξαιρετικά καλά» με τις καταναλωτικές δαπάνες να είναι ισχυρές, τη δημιουργία θέσεων εργασίας σταθερή και τον πληθωρισμό να επιβραδύνεται. Παρόλα αυτά χθεσινά στοιχεία δείχνουν ότι ο δομικός πληθωρισμός παραμένει υψηλός παρά την υποχώρηση του γενικού δείκτη τιμών καταναλωτή, γεγονός που καθιστά πιθανή ακόμη αύξηση των επιτοκίων από τη FED, στη συνάντηση του Μαΐου.
Η κ. Γέλεν, ανέφερε ότι δεν αναμένει μια ύφεση στην οικονομία. Αυτό έρχεται σε μεγάλη αντίθεση με την πιθανότητα 65% για ύφεση τους επόμενους 12 μήνες, όπως φαίνεται στην τελευταία έρευνα του Bloomberg μεταξύ οικονομολόγων.
Η αισιόδοξη προοπτική της Γέλεν, έρχεται σε αντίθεση με τη γλώσσα, που χρησιμοποιεί το ΔΝΤ. Το Ταμείο προειδοποίησε πριν από την παγκόσμια διάσκεψη ότι οι πενταετείς προοπτικές για την ανάπτυξη ήταν οι ασθενέστερες των τελευταίων δεκαετιών. Και η Διευθύνων Σύμβουλος, προειδοποίησε ότι ο οικονομικός κατακερματισμός που προκαλείται από γεωπολιτικές εντάσεις θα έχει αρνητικές συνέπειες.
Ο κατακερματισμός είναι αυτό που ορισμένοι βλέπουν ως συνέπεια της υπό την ηγεσία των ΗΠΑ ώθησης για την αναμόρφωση των παγκόσμιων αλυσίδων εφοδιασμού μακριά από την Κίνα και προς εταίρους στον δημοκρατικό κόσμο.
Η Γέλεν απέκρουσε οποιαδήποτε κριτική σχετικά με αυτό το θέμα αναφέροντας ότι, “το επιχείρημα ότι το friendshoring πρόκειται να προκαλέσει τεράστιο κατακερματισμό και απώλεια των οφελών του εμπορίου δεν έχει βάση”. Τονίζοντας ταυτόχρονα, ότι η προσέγγιση εξακολουθεί να διατηρεί “τεράστιο περιθώριο για τη συνέχιση του παγκόσμιου εμπορίου. Ανησυχούμε κυρίως για την υπερβολική εξάρτηση από την Κίνα”.
Καθώς οι κεντρικοί τραπεζίτες συγκεντρώνονται μαζί με εκπροσώπους των υπουργείων Οικονομικών από όλο τον κόσμο, ένα άλλο παράφωνο στοιχείο ήταν εμφανές στον αντίκτυπο των επιθετικών αυξήσεων των επιτοκίων από την Federal Reserve και πολλούς από τους ομολόγους της.
Το ΔΝΤ, στην έκθεσή του για την παγκόσμια χρηματοπιστωτική σταθερότητα συνέδεσε την κατάρρευση της Silicon Valley Bank και της Signature Bank τον περασμένο μήνα με τις κινήσεις της FED, σημειώνοντας ότι, “καθώς τα επιτόκια αυξάνονται, εμφανίζονται ευπάθειες”.
Την ίδια στιγμή, , ο πρόεδρος της FED της Νέας Υόρκης, Τζον Ουίλιαμς, δήλωσε, “προσωπικά δεν νομίζω ότι ο ρυθμός αύξησης των επιτοκίων ήταν πραγματικά πίσω από τα ζητήματα στις δύο τράπεζες τον Μάρτιο”.
Η Γέλεν απέρριψε επίσης τις ανησυχίες για τις αλυσιδωτές επιπτώσεις από την κατάρρευση των τραπεζών, λέγοντας: “Δεν έχω δει πραγματικά στοιχεία σε αυτό το στάδιο που να υποδηλώνουν συρρίκνωση των πιστώσεων, αν και αυτό είναι μια πιθανότητα”. Μίλησε τέσσερις ημέρες αφότου τα στοιχεία της FED έδειξαν ότι ο δανεισμός στις ΗΠΑ συρρικνώθηκε με τον μεγαλύτερο αριθμό που έχει καταγραφεί τις τελευταίες δύο εβδομάδες του Μαρτίου.
Με τους Κινέζους και άλλους αξιωματούχους να μην έχουν ακόμη τοποθετηθεί, οι συναντήσεις δείχνουν ήδη κάποιο κατακερματισμό όσον αφορά τις προοπτικές.
Όλα δείχνουν, ότι οι διαφορές στην αντιμετώπιση τω διεθνών εξελίξεων θα ενισχύονται ανάμεσα στις δυο πλευρές του Ατλαντικού, ειδικά όσο σημαντικές χώρες της Ασίας, βλέπε Ινδία, δείχνουν ξεκάθαρα ότι σκοπεύουν να ακολουθήσουν τον τρίτο δρόμο, της κατά περίπτωσης αντιμετώπισης, με βάση το εθνικό τους συμφέρον, στα θέματα που θα προκύπτουν ανάμεσα μεταξύ της Ουάσιγκτον και του Πεκίνου.
Αυτό είναι κάτι το οποίο πρέπει να έχουμε κατά νου και εδώ στην Ελλάδα όσο αφορά το μέλλον, σχετικά με τη στρατηγική μας έναντι των συμμάχων μας στη Δύση, αλλά και στο εσωτερικό, σε σχέση με το δίπολο ενδοτικών και τουρκοφάγων στην αντιμετώπιση της απειλής της Τουρκίας.
Εισερχόμαστε σε μια ταραγμένη και πολύπλοκη εποχή στο διεθνές σύστημα, η οποία απαιτεί ρεαλισμό και ευελιξία.
*Ο Δημήτρης Γ. Απόκης, είναι Διεθνολόγος, με ειδίκευση στην Αμερικανική Εξωτερική Πολιτική, Γεωπολιτική και Διεθνή Οικονομία. Απόφοιτος των πανεπιστημίων The American University, School of International Service, και The Johns Hopkins University, The Paul H. Nitze, School of Advanced International Studies της Ουάσιγκτον. Είναι μέλος του The International Institute for Strategic Studies του Λονδίνου, και ως Δημοσιογράφος, υπήρξε επί σειρά ετών διαπιστευμένος ανταποκριτής στο Λευκό Οίκο, στο Στέητ Ντιπάρτμεντ και στο Αμερικανικό Πεντάγωνο.
