Μια ακόμη σκληρή αλήθεια που προκύπτει από το έγκλημα που συντελέστηκε στα Τέμπη, είναι ότι πέρα από τη σοβαρότατη ζημιά που προκάλεσε η κατά γενική ομολογία πλέον λάθος συνταγή των μνημονίων στις υποδομές τη χώρας, βρισκόμαστε εν μέσω μιας νέας ασυνάρτητης στρατηγικής από την πλευρά των μαθητευόμενων μάγων των Βρυξελλών, που κινδυνεύει να προκαλέσει νέο πλήγμα στις ευρωπαϊκές οικονομίες και σαν αποτέλεσμα στην καθημερινή ζωή των Ευρωπαίων πολιτών. Αυτό παρά τα πανηγύρια, στη χώρα μας, γύρω από την ευημερία των αριθμών, θα προκαλέσει σοβαρότατους κοινωνικούς τριγμούς και μεγάλα προβλήματα σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Του Δημήτρη Γ. Απόκη *
Ένα χρόνο μετά την εισβολή στην Ουκρανία, η Ευρώπη έχει αποφύγει το χειρότερο σενάριο μιας βίαιης ενεργειακής ύφεσης. Η τιμή του φυσικού αερίου έχει υποχωρήσει στα προπολεμικά επίπεδα, η εργοστασιακή παραγωγή αυξάνεται ξανά και οι άκαπνοι στρατηγοί των Βρυξελλών πανηγυρίζουν για τη νίκη έναντι του Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος, όπως λένε, έχασε τον ενεργειακό πόλεμο που ξεκίνησε.
Εκείνο που δυστυχώς δεν λένε, γιατί όπως εδώ και χρόνια συνεχίζουν να ζουν σε ένα παράλληλο κόσμο, είναι ότι οδηγούμαστε στο να αποφύγουμε μια ύφεση μόνο και μόνο για να αντιμετωπίσουμε μια άλλη, προκαλούμενη από τις Βρυξέλλες.
Οι έχοντες χάσει την μπάλα κεντρικοί τραπεζίτες έχουν επιδοθεί σε ένα αγώνα δρόμου αύξησης των επιτοκίων, με δεδομένο ότι ο «δομικός» πληθωρισμός της ευρωζώνης, εξαιρουμένης της ενέργειας και των τροφίμων, έφτασε στο ιστορικό υψηλό του 5,6% τον Φεβρουάριο, με αποτέλεσμα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να ακολουθεί μια πορεία η οποία θα αυξήσει τα επιτόκια στο ρεκόρ του 4%. Ο φόβος της ΕΚΤ, είναι ότι χωρίς αυτή την περαιτέρω σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής, θα ξεκινήσει ένας νέος φαύλος κύκλος αυξήσεων των τιμών, καθοδηγούμενος από τους μισθούς.
Εκείνο όμως που δεν υπολογίσουν είναι ότι όπως και το 2021 έσφαλαν εγκληματικά με τον εφησυχασμό, ότι ο πληθωρισμός φαινόταν παροδικός, έτσι και τώρα πηγαίνοντας στο άλλο άκρο θα κάνουν ακόμη μεγαλύτερη ζημιά.
Η οικονομία της ευρωζώνης έχει αποφύγει μέχρι στιγμής την ύφεση, αλλά δεν πατάει και γερά στα πόδια της. Οι παραγωγικοί δείκτες της οικονομίας σέρνονται. Η γερμανική οικονομία συρρικνώθηκε κατά 0,4% στα τέλη του περασμένου έτους, περισσότερο από το αναμενόμενο. Η ανεργία βρίσκεται κοντά στο χαμηλότερο επίπεδο όλων των εποχών, αλλά έχει αυξηθεί σε αρκετές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ισπανίας και της Ιταλίας.
Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Κριστίν Λαγκάρντ, δηλώνει ότι η ΕΚΤ δεν έχει πρόθεση να πλήξει την οικονομία με τις συνεχιζόμενες αυξήσεις των επιτοκίων, αλλά οι ρωγμές είναι ήδη ορατές. Οι προσδοκίες των καταναλωτών για τον μελλοντικό πληθωρισμό της ευρωζώνης έχουν ήδη υποχωρήσει σημαντικά.
Η μέχρι στιγμής νίκη, έναντι μιας αύξησης των τιμών της ενέργειας, που βασίζεται σε μια στρατηγική μείωσης της ζήτησης και μείωσης του βιοτικού επιπέδου και των επενδύσεων, δεν είναι μια στρατηγική προς όφελος των καταναλωτών και των επιχειρήσεων.
Μπορεί η ύφεση να αποφεύχθηκε, αλλά η πικρή αλήθεια είναι ότι αυτό δεν οφείλεται στην άψογη πολιτική των κεντρικών τραπεζών και των Βρυξελλών. Οφείλεται στις τεράστιες δαπάνες, πάνω από 800 δισεκατομμύρια ευρώ, των κρατών μελών, για να προστατεύσουν τα νοικοκυριά και να διευκολύνουν την αντιστροφή της εξάρτησης από το ρωσικό φυσικό αέριο. Κάτι τέτοιο δεν είναι καθόλου εύκολο αφού αυτού του είδους οι δαπάνες δεν μπορούν να συνεχιστούν, ενώ το κόστος δανεισμού για νοικοκυριά και επιχειρήσεις αυξάνεται δραματικά.
Δεν υπάρχει αμφιβολία, ότι ο πληθωρισμός στο 8,5% εξακολουθεί να είναι οδυνηρά υψηλός. Όμως, η μείωση της αγοραστικής δύναμης σημαίνει ότι οι Ευρωπαίοι τρώνε λιγότερο. Η μέση κατανάλωση τροφίμων μειώθηκε σημαντικά σε όλη την Ευρώπη το 2022 και έχει αρχίσει ήδη να προκαλεί κοινωνικές αναταραχές σε πολλές χώρες, όπως για παράδειγμα στη Γαλλία – κάτι που δεν έχει παρατηρηθεί από τότε που ξεκίνησαν τα αρχεία το 1960 – και πιθανότατα θα τροφοδοτήσει διαμαρτυρίες που απειλούν να οδηγήσουν τη χώρα σε αδιέξοδο.
Τα γεράκια του πληθωρισμού πιστεύουν ότι χωρίς σκληρό φάρμακο στα επιτόκια, οι επιπτώσεις της προαναφερθείσας ενεργειακής βοήθειας θα διεισδύσουν στην υπόλοιπη οικονομία, από υψηλότερες τιμές έως υψηλότερους μισθούς.
Αλλά τέτοιες αυξήσεις πρέπει επίσης να τεθούν σε πλαίσιο. Οι εταιρείες έσπευσαν να αυξήσουν τις τιμές. Τα μικτά περιθώρια κέρδους, τα οποία υποδηλώνουν τιμολογιακή δύναμη, αυξήθηκαν κατά μέσο όρο τον τελευταίο χρόνο για τις μεγαλύτερες εταιρείες της ευρωζώνης. Την ίδια ώρα, οι αμοιβές των εργαζομένων δεν έχουν συμβαδίσει με τον πληθωρισμό.
Πιο αιχμηρά μέσα κυβερνητικής πολιτικής θα ήταν καλύτερα από το σφυροκόπημα των επιθετικών αυξήσεων των επιτοκίων, οι οποίες είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα συντρίψουν τις επενδύσεις και την ανάπτυξη παράλληλα με τον πληθωρισμό.
Το τελευταίο πράγμα που χρειάζεται η Ευρώπη αυτή τη στιγμή είναι μια ύφεση λόγω της πολιτικής της ΕΚΤ. Σε μια εποχή που οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν κονδύλια 400 δισ. δολαρίων για στήριξη των δικών τους επιχειρήσεων και η Κίνα είναι έτοιμη να γίνει ο Νο2 εξαγωγέας επιβατικών οχημάτων στον κόσμο, η Ευρώπη πρέπει να επενδύσει για να αναπληρώσει μια χαμένη δεκαετία και να παραμείνει στην κορυφή της επόμενης.
Οι αμερικανικές επενδύσεις αυξήθηκαν 35,9% μεταξύ του πρώτου τριμήνου του 2008 και των μέσων του 2022, ενώ στην Ευρώπη το ποσοστό ήταν 4,8%. Οι ΗΠΑ ήταν επίσης πιο τολμηρές κατά τη διάρκεια του Covid-19, διευρύνοντας το χρέος προς το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν περισσότερο από την ευρωζώνη.
Πόσο θα χρειαστεί για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής των Βρυξελλών ότι αυτό που προωθούν ως φάρμακο για την αντιμετώπιση του προβλήματος, τείνει να εξελιχθεί σε δηλητήριο που θα σκοτώσει την οικονομία και την καθημερινότητα των πολιτών.
Και εδώ στη χώρα μας, για πόσο ακόμη θα ζούμε σε ένα κόσμο αγγελικά πλασμένο πιστεύοντας ότι τα καλά νούμερα στον τουρισμό και τα τσιρότα των επιδομάτων, θα συνεχίζουν να είναι αρκετά για μια χώρα που παράγει ελάχιστα και οι υποδομές της, όπως τραγικά απέδειξαν τα γεγονότα των τελευταίων ημερών, βρίσκονται σε κακό χάλι.
*Ο Δημήτρης Γ. Απόκης, είναι Διεθνολόγος, με ειδίκευση στην Αμερικανική Εξωτερική Πολιτική, Γεωπολιτική και Διεθνή Οικονομία. Απόφοιτος των πανεπιστημίων The American University, School of International Service, και The Johns Hopkins University, The Paul H. Nitze, School of Advanced International Studies της Ουάσιγκτον. Είναι μέλος του The International Institute for Strategic Studies του Λονδίνου, και ως Δημοσιογράφος, υπήρξε επί σειρά ετών διαπιστευμένος ανταποκριτής στο Λευκό Οίκο, στο Στέητ Ντιπάρτμεντ και στο Αμερικανικό Πεντάγωνο.
