Με το βραβείο Pritzker 2023, που θεωρείται το «Νόμπελ Αρχιτεκτονικής», τιμήθηκε φέτος ο διεθνούς φήμης αρχιτέκτονας Ντέιβιντ Τσίπερφιλντ. Η τελετή απονομής θα γίνει στις 24 Μαΐου στην Αθήνα, και μάλιστα στην Αρχαία Αγορά. Πρόκειται για ένα μεγάλο βραβείο, χάρη στο οποίο η Ελλάδα θα ταξιδέψει και πάλι φωτογραφικά και τηλεοπτικά στα πέρατα της Γης.
Ο Τσίπερφιλντ είναι γνωστός για τις μεταμορφώσεις ιστορικών κτιρίων, όπως είναι τα μουσεία, σε κομψούς, μοντέρνους χώρους. Η κριτική επιτροπή των βραβείων Αρχιτεκτονικής Pritzker χαιρέτισε την ικανότητά του να μένει «μακριά από τις τάσεις. Εύστοχος αλλά ισχυρός, συγκρατημένος αλλά κομψός, είναι ένας παραγωγικός αρχιτέκτονας ριζοσπαστικός στην εγκράτειά του, επιδεικνύοντας το σεβασμό του για την ιστορία και τον πολιτισμό. Τιμά τα προϋπάρχοντα δομημένα και φυσικά περιβάλλοντα, καθώς επαναπροσδιορίζει τη λειτουργικότητα και την προσβασιμότητα νέων κτιρίων και ανακαινίσεων μέσω ενός διαχρονικά μοντέρνου σχεδιασμού που αντιμετωπίζει τις κλιματικές επείγουσες ανάγκες, μεταμορφώνει τις κοινωνικές σχέσεις και αναζωογονεί τις πόλεις» σημειώνει η επιτροπή στο σκεπτικό της.
Ο αρχιτέκτονας, δήλωσε συγκλονισμένος για την «εξαιρετική τιμή», τονίζοντας ότι θεωρεί «αυτό το βραβείο ως ενθάρρυνση για να συνεχίσω να στρέφω την προσοχή μου όχι μόνο στην ουσία της αρχιτεκτονικής και τη σημασία της, αλλά και στη συμβολή που μπορούμε να έχουμε ως αρχιτέκτονες για να αντιμετωπίσουμε τις υπαρξιακές προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής και της κοινωνικής ανισότητας. Η απονομή στην Ελλάδα γίνεται καθώς το γραφείο του Βρετανού αρχιτέκτονα, το David Chipperfield Architects και το αρχιτεκτονικό γραφείο του Αλέξανδρου Ν. Τομπάζη Α.Ε. βρίσκονται πίσω από την έμπνευση και τον σχεδιασμό του Νέου Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου στην Αθήνα. Η πρόταση παρουσιάστηκε πριν από λίγο καιρό και απέσπασε συγχαρητήρια από όλους.
Ο Τσίπερφιλντ αισθάνεται κάπως άβολα, που του απονεμήθηκε η υψηλότερη διάκριση της αρχιτεκτονικής, όπως δήλωσε στους New York Times. «Δεν είμαι αχάριστος, είναι ωραίο να σε αναγνωρίζουν» συμπλήρωσε.
Είναι γνωστός για την επέκταση ή συνένωση ιστορικών κτηρίων με κομψούς, μοντέρνους χώρους. Ανάμεσα στα μουσεία με τα οποία έχει συνεργαστεί είναι το Μουσείο Neues στο Βερολίνο, για το οποίο και κέρδισε το βραβείο. Το ανακαίνισε το 2009, κερδίζοντας διεθνή θαυμασμό. Κατάφερε να εργαστεί σε ένα κτήριο όπου υπήρχαν και κατεστραμμένα στοιχεία από τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο, αποσπώντας διθυραμβικά σχόλια για τη «διάκρισή του μεταξύ συντήρησης, ανακατασκευής και προσθήκης».
Επαινέθηκε επίσης για την αποκατάσταση του Procuratie Vecchie στη Βενετία (2022), κτηρίου του 16ου αιώνα, που αποτελεί αγαπημένο ορόσημο στην πλατεία του Αγίου Μάρκου. Κάλεσε τους παραδοσιακούς τεχνίτες να αναβιώσουν αυθεντικές τοιχογραφίες, δάπεδα και επιστρώσεις γύψου, ενώ ενσωμάτωσε τοπικές τεχνικές και σύγχρονες, για τις παρεμβάσεις.
Σε μια προσπάθεια να συμβάλει η αρχιτεκτονική του στο αστικό καλό, ο Chipperfield σχεδίασε το Americas Cup Foredeck Building, στη Βαλένθια της Ισπανίας, όχι μόνο ως προσωρινό χώρο φιλοξενίας για αθλητικές ομάδες και χορηγούς, αλλά και ως δημόσιο χώρο, με καταστήματα λιανικής και ταράτσα που προσφέρει θέα στο το κανάλι και η πόλη.
Η διάχυτη εισοδηματική ανισότητα του δίνει θάρρος να συνεχίζει. «Προέρχομαι από μια γενιά αρχιτεκτόνων που πίστευαν ότι η στέγαση ήταν δικαίωμα και το έχουμε εγκαταλείψει», λέει στους New York Times. «Θα πρέπει να είναι δικαίωμα του πολίτη να έχουμε στέγη, να έχουμε ένα καλό φυσικό περιβάλλον. Αυτό δεν πρέπει να είναι προνόμιο μόνο των πλουσίων. Δεν μπορούμε απλώς να αφήσουμε πίσω κομμάτια της κοινωνίας».
Ανάμεσα στα έργα του περιλαμβάνονται τα κεντρικά γραφεία του BBC Scotland σε ένα εγκαταλελειμμένο εργοτάξιο ναυπηγικής στη Γλασκώβη (2007). Εξι κρυστάλλινες αίθουσες με θέα στη θάλασσα για τη σύγχρονη γκαλερί Turner στο Margate (2011). Και το Museo Jumex, υψωμένο σε 14 κολώνες και μια πλίνθο στην Πόλη του Μεξικού (2013). Επίσης, συνεργάστηκε με τη Βασιλική Ακαδημία του Λονδίνου και τον σχεδιαστή Issey Miyake, για έναν διάδρομο- γέφυρα και μια αίθουσα εκθέσεων αντιστοίχως.
«Οι Ιάπωνες φαίνεται να μετατρέπουν τα μικρά πράγματα σε μεγάλα πράγματα – τις κανονικές πτυχές της καθημερινής ζωής σε σημαντικές πράξεις», είπε ο αρχιτέκτονας. «Αυτό μου χτύπησε μια χορδή».
Ο ίδιος κλείνει τη συνέντευξη, τονίζοντας πως δεν απελπίζεται. «Δεν έχω χάσει την εμπιστοσύνη μου στην ίδια την αρχιτεκτονική», λέει. «Φτιάχνοντας έναν καλύτερο κόσμο από φυσική άποψη , φτιάχνουμε έναν γενικά καλύτερο κόσμο. Πάντα το πίστευα και το τηρούσα αυτό».
