Η τεράστια φυσική καταστροφή που ισοπέδωσε σημαντικό τμήμα της Νότιας Τουρκίας με δεκάδες χιλιάδες νεκρούς και ακόμη περισσότερους αγνοούμενους, οδηγεί εκ πρώτης όψεως σε μία άτυπη “ανακωχή” στο πεδίο των ελληνοτουρκικών.
Καθοριστικό ρόλο προς αυτήν την κατεύθυνση διαδραμάτισε η έμπρακτη αλληλεγγύη που επέδειξε η ελληνική πλευρά τόσο με τους ηρωικούς διασώστες της ΕΜΑΚ όσο και με τη μεγάλη ανταπόκριση των Ελλήνων για αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας.
Της Ελίζας Βόζεμπεργκ *
Η τρέχουσα συγκυρία εύλογα παραπέμπει στη “διπλωματία των σεισμών”, μετά τους διαδοχικούς φονικούς σεισμούς που έπληξαν τον Αύγουστο και το Σεπτέμβριο του 1999 Τουρκία και Ελλάδα αντίστοιχα.
Εκείνη την εποχή η γενναιόδωρη βοήθεια από Έλληνες και Τούρκους για τους σεισμόπληκτους, η οποία ενθαρρύνθηκε και από τις αρχές, εξέπληξε θετικά τη διεθνή κοινή γνώμη. Εύλογα, γιατί σημειώθηκε μετά από μία μακρά περίοδο συγκρουσιακών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών και τρία μόλις χρόνια μετά τα Ίμια.
Όσο οξύμωρο και εάν ακούγεται, η τραγική συγκυρία των φονικών σεισμών δημιούργησε πρόσφορο έδαφος για προσέγγιση των δύο χωρών και οδήγησε βραχυπρόθεσμα σε μία σχετικά ήρεμη περίοδο σε διπλωματικό επίπεδο, για τα δεδομένα των συνήθως τεταμένων ελληνοτουρκικών σχέσεων.
Όμως αυτή η περίοδος, δεν ήταν παρά μόνο μία παρένθεση στον κανόνα της έντασης. Γιατί ο τουρκικός αναθεωρητισμός έχει βαθιές ρίζες, έχει εξελιχθεί σε στρατηγικό δόγμα και τον έχει ενστερνιστεί το σύνολο της τουρκικής πολιτικής ηγεσίας.
Γυρνώντας στο σήμερα, ακόμη και την ημέρα του μεγάλου σεισμού, η Τουρκία εξέδωσε δύο NAVTEX ασκώντας ουσιαστικά “veto” στην Ελλάδα για τη διεξαγωγή ασκήσεων ανατολικά της Κρήτης και δυτικά της Χίου.
Επίσης βασικό μέλημα του Τούρκου Υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου κατά τη συνάντησή του με τον Αμερικανό ομόλογό του Άντονι Μπλίνκεν πάνω από τις σεισμόπληκτες περιοχές, ήταν το ζήτημα της προμήθειας των F16.
Αλλά και οι επικεφαλής των κομμάτων της τουρκικής αντιπολίτευσης – οι οποίοι με κάθε ευκαιρία πλειοδοτούν σε αναθεωρητισμό και προκλητικότητα – σε κοινή δήλωσή τους, μετά το φονικό σεισμό, εμμένουν στο δόγμα της “Γαλάζιας Πατρίδας” και στις λοιπές αυθαίρετες και παράνομες τουρκικές διεκδικήσεις.
Ουδείς αμφισβητεί ότι καλώς έσπευσε η Ελλάδα να προσφέρει στήριξη και ανθρωπιστική βοήθεια στο σκληρά δοκιμαζόμενο τουρκικό λαό. Η έμπρακτη συμπαράσταση σε συνανθρώπους μας που πλήττονται από καταστροφές τέτοιου μεγέθους αποτελεί ηθική υποχρέωση και δείγμα πολιτισμού, όμως δεν πρέπει να δημιουργεί ψευδαισθήσεις.
Η ρεαλιστική προσέγγιση των πραγμάτων και η εμπειρία από την διαχρονική στάση της γείτονος, οδηγούν αβίαστα στο συμπέρασμα ότι η διάρκεια της “ανακωχής” θα είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το χρονικό διάστημα που απαιτείται για την αποκατάσταση των ζημιών και την επαναφορά της Τουρκίας σε κατάσταση κανονικότητας.
Η “διπλωματία των σεισμών”, με τις εκδηλώσεις αλληλεγγύης και το κύμα συμπαράστασης στους σεισμόπληκτους, μπορεί να συγκινεί και να προκαλεί συναισθηματική φόρτιση στους δύο λαούς, όμως είναι θέμα χρόνου να υποχωρήσει μόλις ενεργοποιηθεί εκ νέου η εμπρηστική ρητορική, που υπαγορεύεται από τον τουρκικό αναθεωρητισμό.
Αυτό που έχει σημασία είναι ότι η Ελλάδα, με συντονισμένες ενέργειες της κυβέρνησης και προσωπικά του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, έχει χτίσει ισχυρές συμμαχίες, έχει εξοπλίσει πλήρως τις Ένοπλες Δυνάμεις και έχει αναβαθμίσει το διεθνές κύρος της χώρας. Με αυτά τα δεδομένα έχουμε ενισχύσει την αποτρεπτική μας δύναμη και είμαστε έτοιμοι να απαντήσουμε με αποφασιστικότητα σε οποιαδήποτε πρόκληση.
Όπως επίσης είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε με επιτυχία ένα νέο ισχυρό μεταναστευτικό ρεύμα από Τουρκία και Συρία, που ενδέχεται να εκδηλωθεί μετά τους καταστροφικούς σεισμούς. Τα σύνορά μας από τον Έβρο μέχρι τα νησιά φυλάσσονται αποτελεσματικά με την αμέριστη συνδρομή της Ελληνικής Αστυνομίας και του Λιμενικού Σώματος.
Ευχή όλων είναι οι θερμοί εναγκαλισμοί Δένδια – Τσαβούσογλου, οι δημόσιες ευχαριστίες προς την Ελλάδα και τα συγκινητικά πρωτοσέλιδα του τουρκικού τύπου να μην αποτελέσουν μία σύντομη παρένθεση, αλλά να έχουν συνέχεια και να γυρίσουμε επιτέλους σελίδα στα ελληνοτουρκικά.
Αυτή είναι η βούληση της ελληνικής πλευράς όπως έχει εκφραστεί ρητά από τον Κυριάκο Μητσοτάκη και το Νίκο Δένδια και έχει μεταφερθεί στην Άγκυρα. Όμως είναι πολύ δύσκολο να βρει ευήκοα ώτα και τα ήρεμα νερά στο Αιγαίο να κρατήσουν για πολύ.
Μάλιστα το παράθυρο ευκαιρίας που άνοιξε, ίσως κλείσει πιο σύντομα από όσο φανταζόμαστε με αφορμή τις επικείμενες εκλογές στην Τουρκία – όποια στιγμή και εάν αυτές τελικά διεξαχθούν – δοθέντος ότι οι πολιτικοί αρχηγοί στη γείτονα συνηθίζουν να επιδίδονται σε πλειοδοσία υπερπατριωτισμού και σε ακραία ρητορική κατά την προεκλογική περίοδο. Διότι δυστυχώς, για την Τουρκία ο αναθεωρητισμός αποτελεί “παράδοση”…
Η “διπλωματία των σεισμών” προσωρινά αλλάζει, αλλά δεν ανατρέπει την κατάσταση στα ελληνοτουρκικά. Η ιστορία, αλλά και η πρόσφατη εμπειρία, δεν αφήνουν περιθώρια να τρέφουμε αυταπάτες.
* Η κα Ελίζα Βόζεμπεργκ είναι ευρωβουλευτής ΝΔ
