Η ανοιχτή πληγή των πολεμικών αποζημιώσεων, οι απαράγραπτες ελληνικές αξιώσεις, η στερεότυπη απάντηση «περασμένα-ξεχασμένα» διαδοχικών γερμανικών κυβερνήσεων και η συγκαταβατική στάση των αντίστοιχων ελληνικών αποτελούν ένα σκοτεινό κεφάλαιο στις σχέσεις των δύο χωρών. Ένα κεφάλαιο όμως που πρέπει να μνημονεύεται και να συζητείται, ως ελάχιστος φόρος τιμής σε μια ολόκληρη γενιά Ελλήνων που σημαδεύτηκε ανεξίτηλα από την τραυματική εμπειρία της Κατοχής. Ο καταξιωμένος δημοσιογράφος και πολιτικός αναλυτής Γιώργος Χαρβαλιάς ανοίγει αυτό το κεφάλαιο, παραδίδοντας στο αναγνωστικό κοινό ένα βιβλίο που ρίχνει άπλετο φως στην άγνωστη ελληνογερμανική ιστορία.
Ο τίτλος του βιβλίου, που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Πεδίο», είναι «Γιαβόλ! Αίμα, Λήθη και Υποτέλεια». Ο ίδιος εξηγεί στο Thepresident.gr πως συνέλαβε την ιδέα, καθώς, «λόγω σπουδών στο βασιλικό κολλέγιο του Λονδίνου όπου έκανα μεταπτυχιακό στις σπουδές πολέμου, αισθάνθηκα πως και να θέλει κανείς δεν μπορεί παρά να συναντηθεί με τη Γερμανία από την εποχή του Κάιζερ μέχρι την εποχή τη σημερινή. Αλλά, κυρίως, έπαιξε ρόλο το ότι ως διπλωματικός συντάκτης συναντήθηκα με τη Γερμανία στην εποχή της Γιουγκοσλαβίας, όταν για πρώτη φορά μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο συμμετείχε σε νατοϊκό βομβαρδισμό εις βάρος μιας ευρωπαϊκής χώρας. Είχε όχι μόνο καταστρέψει αλλά και τσακίσει τη Σερβία.
«Ανεκτίμητη η συνεισφορά του βιβλίου στην περιγραφή, λεπτομερή εξιστόρηση και θεμελίωση των ελληνικών απαιτήσεων έναντι της Γερμανίας, που απορρέουν από τη δράση της κατοχικής διοίκησης και των δυνάμεων Κατοχής στα μαύρα χρόνια 1941-44».
Κώστας Καραμανλής
Αυτά τα ανακλαστικά που αρπακτικού που βγήκαν τότε, με έβαλαν σε κάποιες σκέψεις και κατόπιν, παρακολουθούσα την πορεία της με τα μνημόνια με την πλήρη έλλειψη αλληλεγγύης στην εποχή του κορωνοϊού και τα λοιπά. Εφτασα να ψάχνω τις ελληνογερμανικές σχέσεις και προέκυψε ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο όπου υπάρχει μια αλληλουχία γεγονότων από την εποχή του Οθωνα μέχρι τις μέρες μας μέρες μας. Γεγονότα που αποδεικνύουν ότι το ισοζύγιο στις σχέσεις των δύο χωρών είναι απολύτως ετεροβαρές. Υπάρχει μια σημαντική οφειλή όχι μόνο ηθική αλλά και υλική από την πλευρά της Γερμανίας για το διάστημα της κατοχής οπότε η χώρα η χώρα ισοπεδώθηκε και λεηλατήθηκε, δηλαδή της κλέψαν το ταμείο»
-Αυτό συνέβη και με άλλες χώρες.
«Η διαφορά έγκειται στο ότι η ελληνική διεκδίκηση είναι συμβασιοποιημένη, υπάρχει το αναγκαστικό δάνειο το οποίο είναι σύμβαση. Δηλαδή είναι δάνειο γραμμένο στο χαρτί και η υποχρέωση είναι συμβατική υποχρέωση άρα πολύ πιο μαχητή νομικά από την Πολωνία ας πούμε η οποία δεν έχει τόσο ισχυρά νομικά ερείσματα. Εμείς έχουμε ισχυρότατα και έχουμε την ηθική υποχρέωση, ως ελάχιστο δείγμα τιμής προς τη γενιά των παππούδων μας η οποία ξεκληρίστηκε και υποθήκευσε και το μέλλον της εξαιτίας της κατοχής. Ετσι, οφείλουν οι ελληνικές κυβερνήσεις να το βάζουν πολύ- πολύ ψηλά στην ατζέντα πράγμα το οποίο δεν έγινε από καμία.
Τον Απρίλιο του 2019 λίγο πριν παραδώσει τη διακυβέρνηση ο ΣΥΡΙΖΑ, πέρασε από την ολομέλεια της βουλής σε μια πανηγυρική συνεδρίαση (ασχέτως αν οι μισοί βουλευτές έλειπαν, πανηγυρική χαρακτηρίστηκε) πέρασε λοιπόν επισήμως η έγκριση της έκθεσης του γενικού λογιστηρίου όπου προσδιορίζει τις αποζημιώσεις σε ένα ποσό 240 δις. Οι βουλευτές ψήφισαν ότι στο εξής καλούνται όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις να διεκδικούν αυτές τις αποζημιώσεις. Αυτό δεν έγινε.
«Μπαίνουμε σε μια προεκλογική περίοδο, είναι ένα μείζον εθνικό θέμα και δεν ακούγεται από κανένα, ως έκτο, έστω, στην ατζέντα. Ούτε μας τρέχουν από τα μπατζάκια τα δισ. ούτε μπορούμε να ξεχάσουμε την ηθική υποχρέωση και προς αυτή τη γενιά που υποθήκευσε το μέλλον της και έχασε τα πάντα.»
Ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής, σημειώνει στον πρόλογο:«Ανεκτίμητη η συνεισφορά του βιβλίου στην περιγραφή, λεπτομερή εξιστόρηση και θεμελίωση των ελληνικών απαιτήσεων έναντι της Γερμανίας, που απορρέουν από τη δράση της κατοχικής διοίκησης και των δυνάμεων Κατοχής στα μαύρα χρόνια 1941-44».
Πρόκειται για μια αποκαλυπτική, αλλά και συγχρόνως ανατρεπτική δημοσιογραφική έρευνα που «φρεσκάρει» τη μνήμη μέσα από καθηλωτική αφήγηση, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα και τις αθέατες πτυχές των ελληνογερμανικών σχέσεων: Τη μεγάλη ληστεία στη διάρκεια της Κατοχής και το όργιο παρασκηνιακών πιέσεων προκειμένου οι ελληνικές κυβερνήσεις να οδηγηθούν σε παραίτηση από τις νόμιμες αξιώσεις για πολεμικές επανορθώσεις. Στις σελίδες του «Γιαβόλ! Αίμα, Λήθη και Υποτέλεια», ο Γιώργος Χαρβαλιάς, με τον δικό του ξεχωριστό τρόπο γραφής, «άμεσο, αιχμηρό, χωρίς αναστολές και καθωσπρεπισμούς», όπως επισημαίνει και ο Κώστας Καραμανλής, αναψηλαφεί με τόλμη τις πιο ευαίσθητες σελίδες των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών, από την εποχή του Όθωνα μέχρι τις μέρες μας.
Με ιστορική τεκμηρίωση που συνοδεύεται από πλούσια φωτογραφικά παραρτήματα, καταρρίπτει προσφιλείς μύθους και στερεότυπα για το πρόσωπο της «καλής» δημοκρατικής Γερμανίας που εξαγνίστηκε σε χρόνο εξπρές, χωρίς ποτέ να έχει εγκαταλείψει τις ηγεμονικές της βλέψεις. Ταυτόχρονα, όμως, αναδεικνύει έξοχα την ελληνική περίπτωση φωτίζοντας τις αθέατες όψεις του δωσιλογισμού και τους λόγους που υποχρέωσαν τις μεταπολεμικές ελληνικές κυβερνήσεις σε μια πολιτική… καλπάζουσας αμνησικακίας απέναντι στους ολετήρες της Κατοχής.
Στο βιβλίο «Γιαβολ! Αίμα, Λήθη και Υποτέλεια», εκτός από διαπιστώσεις, ο αναγνώστης θα βρει και εξηγήσεις. «Κάποιοι από εσάς θα μάθετε πράγματα που ούτε μπορούσατε να φανταστείτε. Θα απορήσετε, ίσως ακόμη και να θυμώσετε. Σημασία έχει όμως η επίγνωση προς τα πού βαδίζουμε», γράφει ο Γιώργος Χαρβαλιάς, τονίζοντας ότι από τη στιγμή που δεν έχει ρυθμιστεί ούτε η μεγαλύτερη συμβατική υποχρέωση της Γερμανίας, το Αναγκαστικό Δάνειο, είναι αδιανόητο να μιλάμε για «περασμένα- ξεχασμένα». Και αυτή είναι ίσως η ανεκτίμητη συνεισφορά του βιβλίου του: Ότι προτάσσει και αναδεικνύει την οφειλή. Το υλικό χρέος για τη βιβλική καταστροφή της χώρας στην Κατοχή που εξακολουθούν να μην αποδίδουν οι Γερμανοί και το ηθικό χρέος των ελληνικών κυβερνήσεων που αποφεύγουν να απαιτήσουν το αυτονόητο…
• Το βιβλίο κυκλοφορεί σε μεγάλη διάσταση 16,5 χ 23,5 cm 448 σελίδων και σκληρό εξώφυλλο, στην τιμή των 29,90 €.
Ο Γιώργος Χαρβαλιάς είναι δημοσιογράφος και πολιτικός αναλυτής, εξειδικευμένος σε θέματα γεωστρατηγικής. Αποφοίτησε από το Οικονομικό Τμήμα της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και συνέχισε για μεταπτυχιακά στο Πανεπιστήμιο του Kent της Μεγάλης Βρετανίας (Master στον τομέα της Συγκριτικής Πολιτειολογίας) και στο Βασιλικό Κολέγιο του Λονδίνου (Master στον τομέα των Σπουδών Πολέμου). Ξεκίνησε τη δημοσιογραφική του καριέρα στον Ελεύθερο Τύπο της δεκαετίας του ’90 και την κρατική ραδιοτηλεόραση, ως αναλυτής διεθνών θεμάτων. Διετέλεσε διευθυντής της εφημερίδας Έθνος, απ’ όπου αποχώρησε το 2010, αρνούμενος να συναινέσει στην πολιτική μαζικών απολύσεων και συρρίκνωσης που είχε αποφασιστεί λόγω μνημονίου. Σήμερα, αρθρογραφεί στην εφημερίδα Δημοκρατία και εργάζεται ως σύμβουλος στρατηγικής για μεγάλους επενδυτές στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Αγγελική Κώττη
