Ένα από τα όνειρα του εθνικού μας ποιητή ήταν αφού η Ελευθερία είχε αρχίσει να πατεί τα τούρκικα κεφάλια, να πατήσει «ογλήγορα» και η Γλώσσα «τα κεφάλια τα σοφολογιοτατίστικα, και έπειτα αγκαλιασμένες και οι δύο θέλει προχωρήσουν εις το δρόμο της δόξας, χωρίς ποτέ να γυρίσουν οπίσω, αν κανένας Σοφολογιότατος κρώζη ή κανένας Τούρκος βαβίζη· γιατί για με είναι όμοιοι και οι δύο.» Τόση σημασία έδινε στη Γλώσσα.
«μήγαρις έχω άλλο στο νου μου πάρεξ ελευθερία και γλώσσα;» ρωτούσε (και στην πραγματικότητα αναρωτιόταν» στον Διάλογο. Ο κόντες Διονύσιος Σολωμός, είχε βυζάξει τα ελληνικά, και μάλιστα τη δημοτική, μαζί με το γάλα της υπηρέτριας μάνας του.
Φαίνεται πλέον καθαρά ότι ο Σολωμός όχι μόνον δεν αγνοούσε την ελληνική, αλλά αντίθετα την εγνώριζε τέλεια, είχε με αυτήν γαλουχηθεί, ήταν η μητρική του γλώσσα, οι «πιο περιπαθείς ήχοι της παιδικής του ηλικίας» σημειώνει ο Στέφανος Ροζάνης.
Ο Σολωμός πέθανε στην Κέρκυρα, στις 9 Φεβρουαρίου 1857. Η μέρα αυτή, έχει οριστεί ως η Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας.
Τι γιορτάζουμε χωρίς πάθος; Αυτό που δεν γνωρίζουμε και δεν φροντίζουμε; Δύσκολο να βρει κανείς τη λαμπρότητα της ελληνικής στον τόπο όπου μιλιέται επί χιλιετίες. Ας είναι…
Η Ακαδημία Αθηνών, λόγω της Ημέρας της Ελληνικής Γλώσσας, προσέφερε δωρεάν στον ελληνικό λαό την ηλεκτρονική έκδοση του Χρηστικού Λεξικού της Νεοελληνικής Γλώσσας στον ακόλουθο σύνδεσμο:
https://christikolexiko.academyofathens.gr/index.php
Μπείτε, ψάξτε, συμβουλευτείτε. Ηδη πάντως, ένα ρήμα του Σεφέρη δεν το βρήκα: και πώς ανθοβολά το νερό στο τιμόνι γράφει ο ποιητής. Μέσα στα δεκάδες χιλιάδες λήμματα, πάει και το ανθοβολά, πάει και η αχιλιά (στάχτη). Ιδιωματισμοί των Μικρασιατών, θα πείτε. Όμως, ο Σεφέρης είναι Σεφέρης. Κι είναι παιδιά πολλών ανθρώπων τα λόγια του.
Εν τω μεταξύ, η ζωή συνεχίζει δίχως να κοιτάζει τη δική μας μελαγχολία. Ευχαριστούμε τη ρεπόρτερ του ΑΛΦΑ που μίλησε για “εκχιονιστικές αλυσίδες”, γράφει φίλος. Αν δεν είναι « εκχιονιστικές» οι αλυσίδες, τότε γιατί «τα αυτοκίνητα που διέρχονται είναι μηδενικά»; Όχι, για πείτε.
Κρύο, κακοκαιρία, λόγω Μπάρμπαρας ακούσαμε τα μύρια όσα (θα μπορούσαμε βεβαίως να ακούσουμε και τα μύρια όσια. Επομένως, ο Θεός μάς φύλαξε:)
Τώρα πάμε για διάλειμμα και επανερχόμαστε με ρ α γ δ α ί ο ρεπορτάζ. Όλα πια επί ξ ύ λ ο υ ακμής!
Τι; Θέλετε και σχόλιο; Και κουφαθήκαμε και μουγκαθήκαμε.
«Οι τοπικοί φορείς εφησυχάζουν τους ανθρώπους» είπε η άλλη. Καθησυχάζουν είναι το σωστό, αλλά πώς να το έχεις μάθει όταν εφησύχαζες στο σχολείο;
Ο Σολωμός, υπενθυμίζω, τριγύριζε και μάζευε λέξεις, μερικές μάλιστα, όσες δεν ήξερε τη σημασία τους, τις αγόραζε. Με το λεξικό που είπαμε, τσάμπα θα τις βρίσκετε. Αλλά μάλλον τσάμπα αγωνιώ. Δεν το βλέπω.
Πάμε τώρα στον σεισμό. Από σεβασμό στα θύματα θα πούμε λίγα από όσα σταχυολογήσαμε. Θα το τονίσω εξαρχής: δεν φταίει για τα γλωσσικά λάθη η βιασύνη, η άγνοια φταίει.
Τις πρώτες ώρες, ούτε και είχαν μάθει κάποιοι το Γκαζιαντέπ. Σαφώς και δεν είναι εύκολη η λέξη. Αλλά αν η Παλιοκερασίτσα ή το Βαθύρεμα, ή η Μικροκλεισούρα έχουν να επιδείξουν κάτι καλό στην ανθρωπότητα, δεν θα απαιτούσαμε να εκφέρονται σωστά τα ονόματά τους;
Το Γκαζιαντέπ λοιπόν ακουγόταν όπως να είναι τις πρώτες ώρες. Κάποια στιγμή που το ακούς ως Γκαζιαντεπέ, αγανακτείς, και παρότι η καρδιά σου είναι μαύρη, αναφωνείς: «Ε, δεν είναι και καζάν ντιπί!» (όπου kazandibi, με μπι στα τουρκικά, διάσημο γλυκό- αν υπάρχει κάποιος που δεν το ξέρει).
Ηρθαν και άλλα πολλά λάθη: «Tο παιδί βγήκε σώο και αβλαβή» «Πυροσβέστες προσπαθούν να ανοίξουν τους διόδους» και “Διασώθηκαν 14, όλοι νεκροί!”
«Θανάσιμος σεισμός» που είπε και μια ψυχή με μικρόφωνο…
Στα της εβδομάδας που πέρασε, η κινητοποίηση των καλλιτεχνών για την καλλιτεχνική παιδεία. «Θα έχουμε κλιμακώσει με τις κινητοποιήσεις» μας προειδοποίησαν τα συνδικάτα (το «με» αχρείαστο). «Ένα από τα βασικά επιχειρήματα της κυρία υπουργού» (η κυρία κάνει της κυρίας) και «Να εισακουστεί η φωνή μας». Εισακούγονται τα αιτήματα, ακούγεται η φωνή. Το έχουμε εξηγήσει πολλάκις και πλειστάκις. Δεν την ξέρεις τη λέξη; Πες την όσο πιο απλά μπορείς. Να ακουστεί. Οι προθέσεις δεν σβήνουν την αγραμματοσύνη.
«Τις πρώτες μέρες ήτανε απόντας» είπε κάποιος Κυριακή πρωί στην τηλεόραση». Ηταν απών, ή, αν το θέλεις σε δημοτική, απουσίαζε. Από… σπόντας (!) τα μάθαμε τα ελληνικά!
Και τέλος, ο μόνιμος τροφοδότης της στήλης. Ο αρχηγός.
«Επτά χρόνια την αποφεύγετε. Γιατί αλήθεια; Αφού είστε τόσο σίγουρος ότι είστε καλύτερος, ότι είστε πιο σοφός, πιο γοητευτικός, πιο εντρυφής στα προβλήματα, γιατί δεν έρχεστε; Γιατί επτά χρόνια κρύβεστε; Γιατί;»
Αχ γιατί μιλάτε έτσι κύριε πρόεδρέ μου; Τι σημαίνει εντρυφής στα προβλήματα; Και από τα αγγλικά να είχε μεταφραστεί, πάλι λάθος θα ήταν.
«Καγχάζετε για τις εξοπλιστικές δαπάνες» έγραψε λίγο μετά. Κομπάζετε ήθελε να πει.
Ερωτώ η κακίστρω: τι μιλάτε στο σπίτι σας; Γιατί αν νομίζετε πως μιλάτε ελληνικά, θα σας στενοχωρήσω. Με τόσα λάθη κάθε τρεις και μία, ίσως θα πρέπει να αναθεωρήσετε τις πολιτικές σας. Και να διαβάσετε κανένα βιβλίο.
Το τελευταίο ισχύει για όλους μας. Ακόμα και για μένα, «που σας ιστορώ» όπως γράφει ο Μιχάλης Κατσαρός. Διαβάστε τον.
