Η πολυεπίπεδη κρίση που βιώνει σήμερα ο πλανήτης και το διεθνές σύστημα, αποδεικνύει με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο, ότι το δόγμα του Αμερικανού Προέδρου, Γούντροου Ουίλσον, που κυριάρχησε για δεκαετίες στη διεθνή σκηνή, έχει αρχίσει να απορρίπτεται μαζικά. Ο παγκόσμιος φιλελευθερισμός, ο οποίος για δεκαετίες έχει προσκολληθεί στο διεθνιστικό όραμα, αντιμετωπίζει βαθιά κρίση και η απήχησή του ξεθωριάζει παντού.
Του Δημήτρη Γ. Απόκη *
Το όνειρο του Γούντροου Ουίλσον, για μια φιλελεύθερη, βασισμένη σε κανόνες παγκόσμια τάξη, πήρε μια ανάσα παράτασης, μέσω της απάντησης της Δύσης στην παράνομη εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία, γεγονός που δείχνει πόσο ισχυρή παραμένει ανάμεσα στις παγκόσμιες κυβερνητικές και όχι μόνο ελίτ, η κληρονομιά του.
Οι φιλελεύθεροι διεθνιστές σε όλο τον κόσμο, ζώντας σε ένα δικό τους μη ρεαλιστικό παράλληλο κόσμο, πιστεύουν ότι οι παγκόσμιοι θεσμοί μπορούν να αντικαταστήσουν τις άναρχες, συχνά θανατηφόρες, συγκρούσεις – κρίσεις, μεταξύ των εθνών, με ένα σύστημα ομαλής διαχείρισης που φέρνει το κράτος δικαίου σε έναν κουρασμένο κόσμο.
Θεσμοί όπως τα Ηνωμένα Έθνη και το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, καθώς και συμφωνίες όπως οι συμφωνίες του Παρισιού για το κλίμα, αντικατοπτρίζουν τις προσπάθειες διπλωματών και πολιτικών ελίτ να δημιουργήσουν το είδος του κόσμου που επιδίωκε ο Ουίλσον.
Για τους σύγχρονους κληρονόμους του Ουίλσον, η τεχνοκρατική διακυβέρνηση μέσω διεθνών θεσμών που βασίζονται σε κανόνες αντιπροσωπεύει την τελευταία, καλύτερη ελπίδα της ανθρωπότητας για την αποφυγή κατακλυσμιαίων διαταραχών που κυμαίνονται από τους παγκόσμιους πολέμους έως την κλιματική αλλαγή.
Υπό αυτό το πρίσμα, η επιθετική και άγρια παραβίαση των διεθνών κανόνων από τον Πούτιν απειλεί τα θεμέλια αυτής της τάξης. Αν μια μεγάλη δύναμη καταφέρει να περάσει μια κατάφωρη παραβίαση των κανόνων αυτών, σύμφωνα με τους θιασώτες του συστήματος Ουίλσον, η ανθρωπότητα πέφτει ξανά σε μια ζούγκλα.
Το πλήγμα που απειλεί να επιφέρει η παράνομη και εγκληματική ενέργεια του Πούτιν σε αυτό το μη ρεαλιστικό σύστημα, είναι ο λόγος για τον οποίο τόσοι πολλοί φιλελεύθεροι, στις ΗΠΑ και την Ευρώπη, τραβάνε επικίνδυνα το σχοινί και χώνονται όλο και πιο βαθιά στη σύγκρουση στην Ουκρανία.
Ήταν αναμενόμενο ότι τα παραδοσιακά γεράκια εθνικής ασφάλειας θα συσπειρωθούν για να αντιταχθούν στην επίθεση του Πούτιν στην Ουκρανία. Αυτό που λίγοι περίμεναν και αποτέλεσε έκπληξη, ήταν η απάντηση του διεθνιστικού συστήματος στην παράνομη εισβολή του Πούτιν. Όχι μόνο δεν ακούγονται ρεαλιστικές φωνές για μια διπλωματική λύση στην Ουάσιγκτον, το αντίθετο, υπάρχει πίεση και προτροπή προς τις δυτικές κυβερνήσεις να επιταχύνουν τις αποστολές προηγμένων όπλων και προμηθειών στην Ουκρανία.
Η συζήτηση και ο ανταγωνισμός στο εσωτερικό της κυβέρνησης Μπάιντεν, διεξάγεται ανάμεσα σε τρείς ομάδες. Στους φιλελεύθερους διεθνιστές, που θέλουν η Αμερική και η Δύση να κάνουν ότι χρειάζεται για να διασφαλίσουν ότι η Ρωσία θα χάσει τον πόλεμο. Τους πραγματιστές που θέλουν να ελέγξουν τη Ρωσία αλλά φοβούνται τη ρωσική κλιμάκωση και πιστεύουν ότι ο πόλεμος θα τελειώσει αναπόφευκτα σε μια συμβιβαστική ειρήνη που δεν συνάδει με το σύστημα των διεθνιστών. Και αυτών που ανησυχούν ότι η υποστήριξη των ΗΠΑ στην Ουκρανία μειώνει την ικανότητα της Αμερικής να αντιμετωπίσει την επακόλουθη και μακροπρόθεσμη απειλή από την Κίνα.
Για τους διεθνιστές, η παγκόσμια πολιτική σήμερα αφορά λιγότερο τις αντιπαλότητες των μεγάλων δυνάμεων, όπως οι ΗΠΑ και αντίπαλοί τους, όπως η Κίνα και η Ρωσία και περισσότερο την πάλη μεταξύ αρχών και εγωισμού, τάξης και χάους, δημοκρατίας και αυταρχισμού. Οι διεθνιστές χειροκρότησαν, τις πρόσφατες νίκες ενός φιλοδυτικού υποψηφίου στις τσεχικές εκλογές και του Λούλα ντα Σίλβα έναντι του συμμάχου του Μπολσονάρο στη Βραζιλία, ως νίκες στα πλαίσια του παγκόσμιου αγώνα για τη φιλελεύθερη τάξη.
Παρόλα αυτά, την περασμένη εβδομάδα ο Γερμανός Καγκελάριος Όλαφ Σολτς επισκέφθηκε τον Λούλα για να γιορτάσει τη νίκη του επί του Μπολσονάρο και να ζητήσει από τη Βραζιλία, να στείλει πυρομαχικά στην Ουκρανία. Ο Λούλα δέχτηκε τα συγχαρητήρια αλλά απέρριψε το αίτημα. Η Βραζιλία, όπως και η Ινδία, η Νότια Αφρική και μεγάλο μέρος του υπόλοιπου κόσμου, δεν θέλει να έχει καμία σχέση με τις σταυροφορίες των διεθνιστών.
Ο σκεπτικισμός του Παγκόσμιου Νότου, σχετικά με την ατζέντα των διεθνιστών είναι έντονος. Ο τρόπος με τον οποίο λειτουργούν οι θεσμοί του συστήματος των διεθνιστών, κάνει μεγάλο μέρος του Παγκόσμιου Νότου να τους βλέπει ως όργανα δυτικής κυριαρχίας στα οποία πρέπει να υπάρξει αντίσταση.
Εκείνο όμως που αποτελεί μεγαλύτερο πρόβλημα για τη φούσκα των διεθνιστών, που κυριαρχεί σε Αμερική και Ευρώπη, είναι οι μεγάλες αποτυχίες τους. Στην πανδημία οι πλούσιες χώρες ξόδεψαν δισεκατομμύρια για να προστατεύσουν του πολίτες τους, ενώ οι φτωχές πήραν ξεροκόμματα. Ακόμα και στη Δύση, η μεγάλη αρπαχτή των εμβολίων θα συζητηθεί έντονα στο άμεσο μέλλον.
Αυτό ισχύει σε μεγάλο βαθμό και με τον πόλεμο στην Ουκρανία, οι διεθνιστές που κάνουν κουμάντο στη Δύση ξοδεύουν ασύστολα για να στηρίξουν τις βιομηχανίες τους και τους καταναλωτές, από τις υψηλές τιμές της ενέργειας, αλλά δεν κάνουν τίποτα για να στηρίξουν τις πιο φτωχές χώρες του νότου στην οικονομική αναστάτωση που έφεραν οι δυτικές κυρώσεις στη Ρωσία.
Μέχρι και ο Γενικός Γραμματέας των απαξιωμένων Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτέρες, δήλωσε πρόσφατα, ότι οι πλούσιες χώρες του κόσμου αδυνατούν να κατανοήσουν πόσο αποξενωμένος από το δυτικό παγκόσμιο σύστημα έχει γίνει ο Παγκόσμιος Νότος.
Είναι σαφές ότι υπάρχει πλέον μια βαθιά γεωπολιτική διαίρεση και δυσπιστία και ένα τεράστιο χάσμα μεταξύ αυτού που η Δύση είναι πρόθυμη να κάνει και αυτού που θέλει ο Νότος. Αυτό το κενό δύσκολα θα κλείσει. Πλέον ούτε στην Ευρώπη ούτε στην Αμερική υπάρχει πολιτική συναίνεση για τις οικονομικές παραχωρήσεις και τη βοήθεια που θέλουν οι φτωχές χώρες.
Ακόμη και το μοναδικό όφελος που έφερε η φιλελεύθερη – διεθνιστική παγκόσμια τάξη στον Παγκόσμιο Νότο, η ευκαιρία να πλουτίσει μέσω του ελεύθερου εμπορίου, υπονομεύεται σταθερά από τον αυξανόμενο προστατευτισμό σε ολόκληρη τη Δύση.
Οι προσπάθειες οικοδόμησης της παγκόσμιας τάξης των διεθνιστών, κατέρρευσαν επειδή με αμετροέπεια υπερεκτίμησε και συνεχίζει να υπερεκτιμά, την πολιτική αίγλη των αρχών του, τόσο στην Αμερική, όσο και στον υπόλοιπο κόσμο. Οι διεθνιστές κατέχονται από μια τύφλωση και πλέον το μόνο που μπορούμε να ελπίζουμε, με δεδομένο το επικίνδυνο μπάχαλο που επικρατεί διεθνώς, είναι η αποτυχία των σημερινών διεθνιστών να είναι μικρότερη και σίγουρα λιγότερο επώδυνη από αυτή του μέντορά τους του Γούντροου Ουίλσον.
*Ο Δημήτρης Γ. Απόκης, είναι Διεθνολόγος, με ειδίκευση στην Αμερικανική Εξωτερική Πολιτική, Γεωπολιτική και Διεθνή Οικονομία. Απόφοιτος των πανεπιστημίων The American University, School of International Service, και The Johns Hopkins University, The Paul H. Nitze, School of Advanced International Studies της Ουάσιγκτον. Είναι μέλος του The International Institute for Strategic Studies του Λονδίνου, και ως Δημοσιογράφος, υπήρξε επί σειρά ετών διαπιστευμένος ανταποκριτής στο Λευκό Οίκο, στο Στέητ Ντιπάρτμεντ και στο Αμερικανικό Πεντάγωνο.
