Πάνω από δυο δεκαετίες, ένα ηλιόλουστο πρωινό, είχα την τύχη και την τιμή να βρεθώ στο γραφείο του αείμνηστου Ελληνοαμερικανού Γερουσιαστή της Πολιτείας του Μαίρυλαντ, Πολ Σαρμπάνη, στο λόφο του Καπιτωλίου, για να κάνω την πρώτη μου τηλεοπτική συνέντευξη μαζί του. Ήταν η πρώτη φορά που συναντούσα από κοντά το Νέστωρα της ομογένειας στις ΗΠΑ, και ένα από τα μεγαλύτερα μυαλά που έχουν περάσει διαχρονικά από το Κογκρέσο των Ηνωμένων Πολιτειών. Το τρακ μαζί με το δέος που είχα απέναντι του ήταν εμφανές. Η ζεστασιά της φωνής του, αλλά πάνω από όλα η σοφία που αναδύονταν από τα λόγια του, με έκαναν μέσα σε λίγα λεπτά να αισθανθώ άνετα, λες και είχα απέναντι μου έναν πραγματικό δάσκαλο. Θέμα της συνέντευξης το συνηθισμένο μενού. Ελληνοτουρκικά και Κυπριακό.
Του Δημήτρη Γ. Απόκη *
Η μεγάλη έκπληξη και κυρίως το μεγάλο μάθημα, για έναν 27χρονο νεαρό δημοσιογράφο, ήρθε μετά την ολοκλήρωση της συνέντευξης την ώρα που το συνεργείο μάζευε τον εξοπλισμό για να φύγουμε, όταν άκουσα τον αείμνηστο Γερουσιαστή, που είχε σηκωθεί από την πολυθρόνα στο σαλόνι του γραφείου του, που κάναμε τη συνέντευξη, και είχε πάει να κάτσει στο γραφείο του, να μου λέει: «νεαρέ έλα κάτσε λίγο να τα πούμε». Η έκπληξη μου και το τρακ επανήλθαν και διστακτικά πήγα και κάθισα. Τα λόγια του από εκείνη τη στιγμή τα θυμάμαι και ακόμη και σήμερα είναι πιο επίκαιρα από ποτέ.
«Είσαι νέο παιδί και θέλω να σου πω δυο πράγματα να έχεις κατά νου καλύπτοντας αυτά τα θέματα, εδώ στην Ουάσιγκτον. Εδώ και χρόνια δέχομαι Έλληνες αξιωματούχους, πολιτικούς και δημοσιογράφους και συνεχώς αυτό που ακούω είναι μια μόνιμη γκρίνια για την Τουρκία. Η Τουρκία έκανε αυτό, έκανε το άλλο. Συνεχώς το ίδια και τα ίδια. Αυτό που ποτέ δεν ακούω είναι μια ξεκάθαρη εθνική στρατηγική της Ελλάδας, στις επαφές της με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Και αυτό είναι που λείπει. Η Τουρκία είναι αυτή που είναι και κάνει αυτά που κάνει. Το θέμα και αυτό που είναι σημαντικό είναι η διαμόρφωση μια εθνικής στρατηγικής από την Ελλάδα, που θα αποδεικνύει τη χρησιμότητα της για τις ΗΠΑ, με ταυτόχρονη απαίτηση ανταλλαγμάτων. Σταματήστε τη γκρίνια. Είναι ανώφελη και δεν οδηγεί πουθενά».
Έχουν περάσει 23 χρόνια από εκείνη την ημέρα και όχι μόνο δεν έχω ξεχάσει εκείνα τα σοφά λόγια του, αλλά σήμερα είναι πιο επίκαιρα από ποτέ.
Τις τελευταίες ημέρες, παρακολουθώ με μεγάλο ενδιαφέρον και ναι απογοήτευση, τη δημόσια συζήτηση, ειδικά στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, για τις εξελίξεις με την Τουρκία, μετά το πανηγύρι που ξέσπασε με αφορμή τη δήλωση του κ. Άγγελου Συρίγου, για την προμήθεια νέων F-16 και την αναβάθμιση αυτών που ήδη διαθέτει η Τουρκία. Και ήρθε και το άρθρο της έγκυρης Αμερικανικής εφημερίδας Wall Street Journal, να προσγειώσει ανώμαλα, όσους δεν κατανοούν ότι οι διεθνείς σχέσεις και η πολιτική ασφάλειας, ειδικά των μεγάλων δυνάμεων, αν και θα έπρεπε και των μικρών χωρών, είναι μια σοβαρή παρτίδα σκάκι, η οποία σε καμία περίπτωση δεν διεξάγεται με το θυμικό και τους ευσεβείς πόθους, αλλά με ψυχρό ρεαλισμό.
Τι μας είπε στο άρθρο της η WSJ, η οποία παρεμπιπτόντως κάνει σοβαρό ρεπορτάζ και όχι ψυχοθεραπεία επιθυμιών. Μας είπε ωμά και χωρίς αναισθητικό ότι, «Η κυβέρνηση Μπάιντεν ετοιμάζεται να ζητήσει την έγκριση του Κογκρέσου για μια πώληση νέων μαχητικών αεροσκαφών F-16 ύψους 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων στην Τουρκία μαζί με μια ξεχωριστή πώληση πολεμικών αεροσκαφών F-35 επόμενης γενιάς στην Ελλάδα, κάτι που θα ήταν από τις μεγαλύτερες πωλήσεις ξένων όπλων τα τελευταία χρόνια, σύμφωνα με Αμερικανούς αξιωματούχους».
Μας είπε επίσης ότι, «Αξιωματούχοι της κυβέρνησης σκοπεύουν στην προοπτική της πώλησης για να ωθήσουν να υπογράψει την ένταξη της Φιλανδίας και της Σουηδίας στον Οργανισμό Βορειοατλαντικού Συμφώνου, τον οποίο η Άγκυρα έχει μπλοκάρει λόγω ενστάσεων για τους δεσμούς τους με κουρδικές αυτονομιστικές ομάδες. Η έγκριση της πώλησης από το Κογκρέσο εξαρτάται από τη συναίνεση της Τουρκίας, δήλωσαν αξιωματούχοι της διοίκησης».
Και αφού μας επεσήμανε ότι, «Η γνωστοποίηση της συμφωνίας από το Κογκρέσο θα συμπέσει περίπου με επίσκεψη στην Ουάσιγκτον την επόμενη εβδομάδα του υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου. Η πώληση στην Τουρκία περιλαμβάνει επίσης περισσότερους από 900 πυραύλους αέρος-αέρος και 800 βόμβες, δήλωσε ένας από τους αξιωματούχους», μας υπενθύμισε, και για όσους γνωρίζουν πως πραγματικά λειτουργεί η Ουάσιγκτον, αυτό είναι τρομακτικής σημασίας, ότι, «Το Κογκρέσο δεν εμπόδισε ποτέ με επιτυχία μια ξένη πώληση όπλων που ζήτησε ο Λευκός Οίκος».
Η έγκυρη και καλά πληροφορημένη αμερικανική εφημερίδα, παρέθεσε και τη νομική διαδικασία στο Κογκρέσο, κάτι που είναι επίσης εξαιρετικά σημαντικό, για όσους δεν πετούν στα σύννεφα.
«Σύμφωνα με τους νόμους των ΗΠΑ για τις εξαγωγές όπλων, το Κογκρέσο θα έχει 30 ημέρες για να επανεξετάσει τη συμφωνία. Εάν το Κογκρέσο θέλει να μπλοκάρει τη συμφωνία, πρέπει να εγκρίνει ένα κοινό ψήφισμα αποδοκιμασίας. Το Κογκρέσο μπορεί επίσης να ψηφίσει νομοθεσία για να εμποδίσει ή να τροποποιήσει μια πώληση ανά πάσα στιγμή μέχρι την παράδοση».
Και εδώ είναι που αρχίζει η ουσιαστική και για σοβαρούς παίκτες που δεν περιορίζονται σε απλά επικοινωνιακά παιχνίδια, συζήτηση.
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία για τη χρησιμότητα της σφοδρής αντίδρασης στο θέμα των F-16 για την Τουρκία, του Προέδρου της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας, Γερουσιαστή, Μπόμπ Μενέντεζ, αλλά η σκληρή πραγματικότητα είναι ότι δεν φτάνει.
Εκείνο που απαιτείται και θα αύξανε σημαντικά τη χρησιμότητα του Γερουσιαστή, είναι η διαμόρφωση μιας ρεαλιστικής στρατηγικής που θα αποκόμιζε ουσιαστικά οφέλη και ουσιαστικές δεσμεύσεις από την πλευρά της Ουάσιγκτον, έναντι της Ελλάδας, όχι απλά γιατί είναι κακό παιδί η Τουρκία, αλλά γιατί είναι πολύτιμη για τις ΗΠΑ και τη Δύση η Ελλάδα.
Δεν είναι δυνατόν μια χώρα, που έχει δώσει στις ΗΠΑ και τη Δύση, σε μια εποχή σεισμικών γεωστρατηγικών και γεωπολιτικών, αλλαγών στο διεθνές σύστημα, μια Σούδα, μια Αλεξανδρούπολη, ένα Στεφανοβίκειο και πολλά αλλά, η μόνη ανταμοιβή της να είναι, η Ουάσιγκτον να μαλώσει την Τουρκία και να καθυστερήσει το θέμα των F-16, πουλώντας ταυτόχρονα F-35 στην Ελλάδα. Αυτές είναι οι πραγματικές ανοησίες.
Πραγματικά, όποιος δεν κατανοεί ότι σε αυτή τη δεδομένη στιγμή, που το γεωστρατηγικό και γεωπολιτικό παιχνίδι, μεταφέρεται στην Ασία και στην κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, η Ουάσιγκτον και η Δύση ευρύτερα θα σπρώξει την Τουρκία στη αγκαλιά του αντίπαλου στρατοπέδου, είναι πραγματικά ανόητος.
Εάν, για κάποιους, η εθνική στρατηγική της Ελλάδας στο τομέα της εθνικής ασφάλειας, αρχίζει και τελειώνει στο θέμα της πώλησης νέων και αναβάθμισης των παλαιών F-16 της Τουρκίας, τότε δυστυχώς είμαστε άξιοι της μοίρας μας.
Εάν η γκρίνια για την Τουρκία είναι η εθνική μας στρατηγική, τότε καλά να πάθουμε ότι μας συμβεί.
Ας αναλογιστούν, πριν να είναι πολύ αργά, κάποιοι και εδώ στην Ελλάδα και στην Ουάσιγκτον, τα σοφά λόγια και τη συμβουλή του αείμνηστου, Πολ Σαρμπάνη.
* Ο Δημήτρης Γ. Απόκης, είναι Διεθνολόγος, με ειδίκευση στην Αμερικανική Εξωτερική Πολιτική, Γεωπολιτική και Διεθνή Οικονομία. Απόφοιτος των πανεπιστημίων The American University, School of International Service, και The Johns Hopkins University, The Paul H. Nitze, School of Advanced International Studies της Ουάσιγκτον. Είναι μέλος του The International Institute for Strategic Studies του Λονδίνου, και ως Δημοσιογράφος, υπήρξε επί σειρά ετών διαπιστευμένος ανταποκριτής στο Λευκό Οίκο, στο Στέητ Ντιπάρτμεντ και στο Αμερικανικό Πεντάγωνο.
