Αν και συνειδητά εδώ και αρκετό διάστημα αποφεύγω να σχολιάσω τις πολιτικές εξελίξεις στην Αμερική, για τον απλούστατο λόγο ότι η μεγαλύτερη φιλελεύθερη δημοκρατία του ελεύθερου κόσμου έχει μετατραπεί, σε πολιτικό επίπεδο, σε ένα απίστευτο μπάχαλο, το δράμα αυτής της εβδομάδας στην Βουλή των Αντιπροσώπων, γύρω από την εκλογή Προέδρου του Σώματος, είναι κάτι το οποίο κάποιος που πονάει αυτή την καταπληκτική χώρα και αντιλαμβάνεται τη σημασία της για τη σταθερότητα του πλανήτη και την επιβίωση του δυτικού κόσμου δεν μπορεί να αγνοήσει.
Του Δημήτρη Γ. Απόκη *
Καταρχήν, για μια ακόμη φορά η κάλυψη των γεγονότων, των 15 ψηφοφοριών που απαιτήθηκαν, για την εκλογή του Προέδρου του Σώματος, από την πλειοψηφία των Ρεπουμπλικάνων, στα μέσα μαζικής ενημέρωσης ήταν στη λογική της σημερινής δημοσιογραφίας, η οποία σε όλα τα θέματα αναδεικνύει το πανηγύρι και χάνει την ουσία.
Και όμως πίσω από αυτό το χάος και την εκλογή του Κέβιν Μακάρθι ως Προέδρου, υπάρχει ένα αμυδρό φως ελπίδας για την αναβίωση της σοβαρότητας ενός πραγματικά διαλυμένου, όσο αφορά την ουσία της δημοκρατικής διαδικασίας, Νομοθετικού Σώματος.
Η επιμονή του κ. Μακάρθι και ας τρέξουν κάποιοι να προβλέψουν ότι θα είναι ένας αδύναμος Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων, να παραμείνει στη μάχη μέχρι τέλους, τον τιμά, όπως και οι συμφωνίες που έκανε με τους αντάρτες του κόμματός του, διότι έτσι μπαίνουν οι βάσεις για την ανάκτηση της αξιοπιστίας ενός απαξιωμένου, από την Προεδρία Πελόσι και τη φυγομαχία των προκατόχων του Ρεπουμπλικάνων, Νομοθετικού Σώματος.
Κανένας Ρεπουμπλικάνος, αλλά και κανείς ρεαλιστικά σκεπτόμενος αναλυτής και παρατηρητής των πολιτικών δρώμενων στην Αμερική, δεν αμφισβητεί ότι ο θεσμός δεν λειτουργεί πλέον όπως ήθελαν και είχαν σχεδιάσει οι Ιδρυτές της Αμερικανικής Δημοκρατίας.
Για παράδειγμα, το Κογκρέσο δεν έχει συμμορφωθεί με τη θεσμική διαδικασία προϋπολογισμού για περισσότερες από δύο δεκαετίες, αν και αυτό αποδείχθηκε το λιγότερο με δεδομένη την πρόσφατη δυσλειτουργία.
Ξεκινώντας με την αναγκαστική επιβολή από τη Νάνσι Πελόσι του ObamaCare το 2009-10, οι Πρόεδροι της Βουλής έχουν όλο και περισσότερο κεντρικό έλεγχο μέσω του γραφείου τους. Οι άλλοτε πανίσχυρες και δημοκρατικές ως προς τη λειτουργία τους Επιτροπές της Βουλής μετά βίας επιτελούν την αποστολή τους και έχουν καταντήσει αστείο. Οι βουλευτές δεν έχουν τη δυνατότητα να συζητήσουν ή να τροποποιήσουν. Οι ηγέτες εξαφανίζονται στα πίσω δωμάτια για να μαγειρέψουν νομοσχέδια μαμούθ που φτάνουν στην ολομέλεια για ψηφοφορίες της τελευταίας στιγμής. Εάν αναλογιστεί κανείς, τους κανόνες ψηφοφορίας «μέσω πληρεξουσίου» της κυρίας Πελόσι για τον Covid, όπου το μεγαλύτερο μέρος της Βουλής δεν μπήκε καν στον κόπο να προσέλθει στην ψηφοφορία για ένα τόσο κοινωνικά, οικονομικά και πολιτικά κρίσιμο θέμα, αποδεικνύεται του λόγου το αληθές.
Αυτό αποτελεί τραγωδία για την αμερικανική δημοκρατία. Γελοιοποιεί την αντιπροσωπευτική κυβέρνηση και παίζει επίσης μεγάλο ρόλο στη σημερινή κομματοκρατία, καθώς στερεί από τα μέλη της βουλής, την ευκαιρία να συνεργαστούν για να παράγουν ουσιαστικό και χρήσιμο νομοθετικό έργο.
Την ίδια στιγμή οι αντάρτες που δημιούργησαν το χάος των τελευταίων ημερών, έχουν απόλυτο δίκιο όταν λένε ότι η κατάσταση που επικρατούσε μέχρι τώρα, αποτελούσε κάτι ιδιαίτερα κακό για τους συντηρητικούς στόχους του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος. Οι θιασώτες της μεγάλης κυβέρνησης αγαπούν τη νομοθεσία παρασκηνίου, καθώς παράγει οχήματα για γιγαντιαίες δαπάνες και κακή πολιτική που κανείς δεν έχει χρόνο να εκθέσει ή να σταματήσει. Αυτά τα βιαστικά νομοσχέδια τείνουν επίσης να κρύβουν σκοπιμότητες και προώθηση συμφερόντων που καμία σχέση δεν έχουν με την προάσπιση της ευημερίας των πολιτών.
Το νέο πλαίσιο λειτουργίας…
Σύμφωνα με την προτεινόμενη νέα δέσμη κανόνων, στην οποία συμφώνησε με τους αντάρτες ο νέος Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ, Κέβιν Μακάρθι, οι Επιτροπές είναι και πάλι αρμόδιες για τη νομοθεσία, με κανόνες που έχουν σχεδιαστεί για να διασφαλίσουν ότι τα νομοσχέδια αφορούν μεμονωμένα θέματα και όχι γενική νομοθεσία. Ομοίως, δίνει στα μέλη νέα εξουσία να αμφισβητούν τροποποιήσεις που δεν σχετίζονται με το θέμα. Και αναβιώνει το «Ημερολόγιο Τετάρτης», σύμφωνα με το οποίο οποιοσδήποτε Πρόεδρος Επιτροπής μπορεί να φέρει ένα νομοσχέδιο κατευθείαν στο βήμα.
Περιλαμβάνει νέες διατάξεις για τη λογοδοσία και τη διαφάνεια. Η ψήφος μέσω πληρεξουσίου καταργείται, όπως και οι εικονικές συνεδριάσεις των Επιτροπών. Θεσμοθετείται κανόνας 72 ωρών για να δοθεί χρόνος στα μέλη να διαβάσουν τη νομοθεσία. Καθιστά πολύ πιο δύσκολο για τη Βουλή να φορολογεί και να ξοδεύει. Επιβάλλει έναν κανόνα «περικοπής», απαιτώντας τυχόν υποχρεωτικές αυξήσεις δαπανών να αντισταθμίζονται με ίσες ή μεγαλύτερες υποχρεωτικές περικοπές δαπανών. Για τις αυξήσεις των φόρων θα απαιτείται ψήφος υπερπλειοψηφίας κατά τα τρία πέμπτα. Αναβιώνει αυτό που είναι γνωστό ως «κανόνας Holman», επιτρέποντας στους λογαριασμούς πιστώσεων να μειώνουν αποτελεσματικά τους μισθούς συγκεκριμένων αξιωματούχων του εκτελεστικού κλάδου ή συγκεκριμένων προγραμμάτων. Απαιτεί επίσης από κάθε Επιτροπή να υποβάλει ένα σχέδιο εποπτείας που καθορίζει ποια δράση σκοπεύει να αναλάβει σε μη εξουσιοδοτημένα ή διπλά προγράμματα.
Ποιος μπορεί να αμφισβητήσει τη δημοκρατικότητα αυτών των αλλαγών και το ότι θα δημιουργήσουν το πρώτη με πραγματικά δημοκρατική λειτουργία Βουλή των Αντιπροσώπων εδώ και χρόνια.
Το μέλλον και η ευκαιρία…
Και κάτι ακόμη πιο σημαντικό. Το νέο πλαίσιο λειτουργίας της Αμερικανικής Βουλής των Αντιπροσώπων, που προέκυψε από τις συμφωνίες που έκανε ο νέος Πρόεδρος του Σώματος, Κέβιν Μακάρθι, με τους αντάρτες του Freedom Caucus για να εκλεγεί, μπορεί να αποτελέσουν τη βάση για την ουσιαστική μεταρρύθμιση του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, έτσι ώστε στις εκλογές του 2024, Προεδρικές και για το Κογκρέσο, να μπει τέρμα στην αχαλίνωτη τρέλα που έχουν οδηγήσει την Αμερική οι πλειοψηφίες του Δημοκρατικού Κόμματος τα τελευταία χρόνια.
Είναι ξεκάθαρο ότι ο Ντόναλντ Τραμπ, κατάφερε να επαναπροσανατολίσει την πολιτική των Ρεπουμπλικάνων, από ένα Κόμμα το οποίο κυριαρχούνταν από μια φωτισμένη ελίτ και να το επαναφέρει σε μια λογική ενός ριζοσπαστικού κόμματος, όπως ιστορικά είναι το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα. Κάτι παρόμοιο είχε καταφέρει ο Ρόναλντ Ρέηγκαν, μόνο που σε αντίθεση με τον Τραμπ, ο Ρέηγκαν το έκανε μέσα από διαμόρφωση ριζοσπαστικής πολιτικής και όχι βάζοντας στο κέντρο τον εαυτό του, όπως έκανε και συνεχίζει να κάνει ο Τράμπ, ρίχνοντας το κίνημα αυτό και το Κόμμα στα βράχια.
Το νέο πλαίσιο κανόνων που συμφώνησε ο Μακάρθι με τους αντάρτες του Freedom Caucus, χρειάζεται ένα σύμμαχο ενόψει των εκλογών του 2024, για να εξελιχθεί θετικά αυτή η μεταρρύθμιση. Και μπορεί να τον βρει στο πρόσωπο του κυβερνήτη της Φλόριντα, Ρον ΝτεΣάντις.
Ελάχιστοι θυμούνται και γνωρίζουν, ότι ο ΝτεΣάντις, στη σύντομη θητεία του στη Βουλή των Αντιπροσώπων, υπήρξε συνιδρυτής του Freedom Caucus. Ο ΝτεΣάντις, είναι ένας Τραμπ με πειθαρχία. Ένας, Τραμπ με εγκέφαλο. Αλλά αυτό που πραγματικά τον καθιστά ξεχωριστό είναι η κρίση του. Σε αντίθεση με τον Τραμπ, ο ΝτεΣάντις είναι συνειδητοποιημένος για το πώς επιλέγει τις μάχες του. Οι περισσότερες μάχες του Τραμπ και των Ρεπουμπλικάνων στο Κογκρέσο μέχρι σήμερα, περιστράφηκαν γύρω από τον Τραμπ.
Με το νέο πλαίσιο λειτουργίας που συμφώνησε ο Κέβιν Μακάρθι, για τη Βουλή των Αντιπροσώπων, με τους αντάρτες του Freedom Caucus και σύμμαχο των Ρον ΝτεΣάντις, ενόψει των εκλογών του 2024, ποιος λέει ότι μέσα από το χάος δεν μπορεί να προκύψει ελπίδα.
* Ο Δημήτρης Γ. Απόκης, είναι Διεθνολόγος, με ειδίκευση στην Αμερικανική Εξωτερική Πολιτική, Γεωπολιτική και Διεθνή Οικονομία. Απόφοιτος των πανεπιστημίων The American University, School of International Service, και The Johns Hopkins University, The Paul H. Nitze, School of Advanced International Studies της Ουάσιγκτον. Είναι μέλος του The International Institute for Strategic Studies του Λονδίνου, και ως Δημοσιογράφος, υπήρξε επί σειρά ετών διαπιστευμένος ανταποκριτής στο Λευκό Οίκο, στο Στέητ Ντιπάρτμεντ και στο Αμερικανικό Πεντάγωνο.
