Παρότι βρίσκεται στον πνεύμονα της Αθήνας, την Πάρνηθα, το πρώην βασιλικό κτήμα Τατοΐου υπέφερε πολύ τα τελευταία χρόνια, από την εγκατάλειψη. Η κατάσταση έχει άρδην αλλάξει, μάλιστα ακόμα και τα αποτελέσματα από την καταστροφική πυρκαγιά του 2021 έχουν αρχίσει να αντιμετωπίζονται. Οι μηχανές δουλεύουν στο φουλ ώστε το Τατόι να παραδοθεί στο κοινό μέσα το 2025, όπως έχει υποσχεθεί η κυβέρνηση.
Για τα έργα θα διατεθεί κονδύλι 75 εκατομμυρίων ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης. Το χρονοδιάγραμμα για την αποκατάσταση κτηρίων και περιβάλλοντος, φτάνει έως την 31η Δεκεμβρίου 2025. Φέτος, πολλές μελέτες εγκρίθηκαν και πολλά έργα ξεκίνησαν. Επίσης, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης συναντήθηκε με τον Βασιλιά της Μεγάλης Βρετανίας Κάρολο, ώστε να πάρει τεχνογνωσία από το δικό του κτήμα, το Dumfries House. Ανάλογη συνάντηση είχε πιο πριν και η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη. Το ΥΠΠΟΑ επιβλέπει τα έργα στο πρώην βασιλικό κτήμα.
Η σύνδεση ανάμεσα στο Dumfries House και τα κτήματα του Τατοΐου έχει ξεκινήσει από τις 25 Μαρτίου του 2021 στην Αθήνα: τιμώντας την επέτειο των 200 ετών από την Ελληνική Επανάσταση του 1821, ο τότε πρίγκιπας Κάρολος της Ουαλίας ήρθε στην Ελλάδα. Μεταξύ των άλλων, εξέφρασε άμεσο και έντονο ενδιαφέρον για το μέλλον του Τατοΐου. Ο κ. Μητσοτάκης τον είχε προσκαλέσει να επισκεφθεί το κτήμα σε επόμενη επίσκεψή του.
Το στρατηγικό σχέδιο του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού για την αξιοποίηση του τ. βασιλικού κτήματος του Τατοϊου εξελίσσεται σύμφωνα με τον προγραμματισμό και το χρονοδιάγραμμα για τον εκσυγχρονισμό των δικτύων υποδομών, παράλληλα με την αποκατάσταση του πολύτιμου κτηριακού αποθέματος.
το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων ενέκρινε πρόσφατα την οριστική μελέτη για τα δίκτυα των υποδομών. Αφορά σε έξι επιμέρους υποδομές -ύδρευσης, πυρόσβεσης, άρδευσης, αποχέτευσης και επεξεργασίας λυμάτων, ηλεκτρικής ισχύος και τηλεπικοινωνιών.
Το δημόσιο αποκαθιστά και διαχειρίζεται 32 κτήρια, ενώ προς αξιοποίηση σε ιδιώτες επενδυτές θα δοθούν 22. Επίσης, ετοιμάζεται η σύσταση εταιρείας ειδικού σκοπού. Το εγχείρημα έχει ως βασικό γνώμονα τον σεβασμό προς το περιβάλλον, την ιστορία του κτήματος, αλλά και τις αρχές της οικονομικής βιωσιμότητας.
Το Υπουργείο Πολιτισμού ήδη έχει εκπονήσει μελέτη βιωσιμότητας του κτήματος, αποσκοπώντας στην πλήρη αναζωογόνηση της περιοχής και της τοπικής οικονομίας, «στρώνοντας» τον δρόμο για την υλοποίηση του μεγάλου εγχειρήματος. Πρόκειται για ένα μεγαλεπήβολο σχέδιο, το οποίο, επιτέλους, θα λάβει σάρκα και οστά ύστερα από δεκαετίες εγκατάλειψης του χώρου.
Σύμφωνα με την πρόταση του υπουργείου Πολιτισμού, το κτήμα θα διαθέτει τέσσερα ξενοδοχεία ή ξενώνες, τρία εστιατόρια, τέσσερα καφέ ή αναψυκτήρια, καταστήματα πώλησης αναμνηστικών ή αγροτικών προϊόντων και μουσειακούς εκπαιδευτικούς χώρους.
Η νέα δόμηση στο κτήμα θα είναι 3.200 τ.μ. Το ανάκτορο θα μετατραπεί σε μουσείο και το γειτονικό του κτίριο, των μαγειρείων, σε εκδοτήριο εισιτηρίων του μουσείου, με πωλητήριο και αναψυκτήριο.
Τα γραφεία διοίκησης του κτήματος θα φιλοξενηθούν στο υπασπιστήριο, κτήριο δυτικά των μαγειρείων, στην οικία φροντιστή και την αποθήκη της.
Στο ιπποστάσιο θα φιλοξενηθούν καφέ, πωλητήριο και χώρος δημιουργικής απασχόλησης παιδιών, ενώ και το διευθυντήριο, που κάηκε στην πυρκαγιά του καλοκαιριού, αποφασίστηκε να γίνει εστιατόριο με τοπικά προϊόντα. Σε εστιατόριο και καφέ προτείνεται να μετατραπεί και ο στάβλος Πλατάνου.
Σε ξενοδοχεία θα μετατραπούν το κτίριο προσωπικού αλλά και το κτίριο των στρατώνων με χώρο κοινωνικών εκδηλώσεων και εστιατόριο. Και το συγκρότημα των κτιρίων όπου σήμερα βρίσκεται το αστυνομικό τμήμα, αποφασίστηκε να μετατραπεί σε ξενοδοχείο. Περιλαμβάνει το κτίριο του ξενοδοχείου που προϋπήρχε, την οικία αξιωματικών, τον σταθμό χωροφυλακής, τα τρία κτίρια κατοικιών των εργατών, το εργαστήριο των εργατών και μια αποθήκη.
Στο χώρο του κτήματος και συγκεκριμένα στην οικία Στουρμ και το τηλεγραφείο θα φιλοξενούνται εκθέσεις επιμέρους θεματικών συλλογών.
Στο παλαιό Βουστάσιο θα φιλοξενηθεί έκθεση των αμαξών της τέως βασιλικής οικογένειας. Η μελέτη βιωσιμότητας είχε προτείνει να φιλοξενήσει εγκαταστάσεις έρευνας και startup επιχειρήσεων. Δύο κτήρια στάθμευσης με τις οικίες των οδηγών, θα μετατραπούν σε έκθεση αυτοκινήτων. Επιπλέον η οικία του αρχικηπουρού, που βρίσκεται στο άκρο της ανακτορικής ενότητας, θα μετατραπεί σε κέντρο ελέγχου του κτήματος.
Η οικία δασοφύλακα σχεδιάζεται να γίνει κέντρο πληροφόρησης από τον Σύλλογο Φίλων του Τατοΐου, ενώ στο δασονομείο θα μεταστεγαστεί το αστυνομικό τμήμα.
Το νέο βουστάσιο προτείνεται να γίνει χώρος έκθεσης αγροτικής παραγωγής, με οχήματα και εξοπλισμό που υπήρχε στο κτήμα. Στον όροφο θα δημιουργηθεί αναψυκτήριο και χώρος εκδηλώσεων. Στη μελέτη βιωσιμότητας είχε προταθεί να φιλοξενηθεί εκεί το μουσείο αμαξών και αυτοκινήτων. Το χοιροστάσιο θα γίνει πωλητήριο αναμνηστικών ειδών.
Το Βουτυροκομείο θα γίνει Μουσείο και θα φιλοξενήσει επίσης ιατρείο, ενώ τα υπόλοιπα από τα 55 υφιστάμενα κτήρια θα λάβουν γεωργικές χρήσεις ή σχετιζόμενες με υπαίθριες δραστηριότητες χρήσεις, εξαιρουμένων των κτηρίων του νεκροταφείου.
Από τα τελευταία νέα του Τατοΐου, είναι πως έχουν υποβληθεί οι προσφορές στο πλαίσιο της ανοικτής διαδικασίας που έχει προκηρυχθεί από τη Διεύθυνση Προστασίας και Αναστήλωσης Νεωτέρων και Συγχρόνων Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.
Πρόκειται για τις μελέτες ωρίμανσης διαμορφώσεων περιβάλλοντος χώρου, χώρων στάθμευσης, περίφραξης, συστήματος ελέγχου και φύλαξης και σήμανσης ενώ στο ίδιο «πακέτο» περιλαμβάνεται και το σύστημα διαχείρισης αστικών στερεών αποβλήτων με διαλογή στην πηγή.
Πριν από λίγες ημέρες, στο πλαίσιο της πολιτικής στρατηγικής του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού για την ανάπτυξη του π. βασιλικού κτήματος του Τατοϊου και την εφαρμογής καλών πρακτικών, υπεγράφη από την Λίνα Μενδώνη και τον Πρύτανη του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών Σπυρίδωνα Κίντζιο, Προγραμματική Σύμβαση με αντικείμενο τη μελέτη και ανάδειξη του αγροκτηνοτροφικού αποθέματος.
Η Προγραμματική Σύμβαση εντάσσεται στην στρατηγική συνεργασιών του Υπουργείου για την διεπιστημονική προσέγγιση των πολιτιστικών αγαθών του κτήματος, με αξιοποίηση επιστημόνων ανάλογης εξειδίκευσης και εμπειρίας, και τη σύναψη Προγραμματικών Συμβάσεων με εξωτερικούς φορείς εγνωσμένου κύρους.
Οτομέας της Αγροτικής Οικονομίας αποτελεί μία από τις πέντε θεματικές κατευθύνσεις (Ιστορία και Πολιτισμός, Υπαίθρια Άθληση και Αναψυχή, Αγροτική Οικονομία, Έρευνα και Γνώση, Ευεξία και Ηρεμία) της μελέτης βιωσιμότητας του κτήματος. Η συγκεκριμένη θεματική σκοπό έχει να αναβιώσει ουσιαστικά τον αγροτικό χαρακτήρα που είχε στο παρελθόν το κτήμα, να αξιοποιήσει το brand name του κτήματος για τα προϊόντα, και να αποτελέσει πρόσθετο πόλο έλξης, διευρύνοντας την περίοδο και τον χρόνο παρουσίας των επισκεπτών.
Οι αγροκτηνοτροφικές δραστηριότητες ήταν βασικό στοιχείο της λειτουργίας του κτήματος από την εποχή του Γεωργίου Α’. Τα πρώτα κτήρια βοηθητικής και αγροτικής χρήσης εμφανίζονται στην περιοχή γύρω από το Ανάκτορο στο τοπογραφικό σχέδιο του Kaupert (1875), ενώ η αγροκτηνοτροφική παραγωγή συνεχίστηκε έως τα μέσα του 20ού αιώνα με προϊόντα τα οποία έφεραν την ετικέτα του κτήματος.
