Μελετώντας κανείς τους ανθρώπους και τις διαπροσωπικές τους σχέσεις θα εντοπίσει ένα συχνό πρόβλημα, την δυσκολία επικοινωνίας. Ταυτόχρονα όμως θα παραδεχτεί κανείς ότι ζούμε σε μια εποχή με ραγδαία εξέλιξη τόσο σε τεχνολογία όσο και στις νέες γενιές σε σύγκριση με παλιότερα.
Της Μικάς Πανάγου *
Θα χρειαστεί να αναφέρουμε την σημασιολογική έννοια της επικοινωνίας: Είναι η διαδικασία ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ δυο ή περισσότερων μελών για τα οποία η πληροφορία έχει νόημα όποτε αποκτά νόημα και η ανταλλαγή της ως μια πράξη. Επικοινωνία έχουμε για παράδειγμα μεταξύ έμβιων όντων με την ανταλλαγή σκέψεων, μηνυμάτων, συναισθημάτων ή πληροφορίας μέσω της ομιλίας, της εικόνας, της γραφής, της συμπεριφοράς ή μεταξύ ανθρώπου και έξυπνων μηχανών. Για να πραγματοποιηθεί η διαδικασία της επικοινωνίας χρησιμοποιείται ένας πομπός, ένας δέκτης, και ένας κοινός κώδικας (μουσικός, γλωσσικός, χειρονομίες, χρωματικός κ.λπ. (Wikipedia).
Διανύουμε μια εποχή που είτε σε εργασιακούς χώρους είτε σε σχολικές μονάδες είτε σε οικογένειες εντοπίζει κανείς μεγάλα κενά στην επικοινωνία. Συχνό αποτέλεσμα αυτού είναι η ρήξη, μεγάλες συγκρούσεις, απομάκρυνση ζευγαριών. Είναι σημαντικό πρωτού αποφασίσουμε να επικοινωνήσουμε με κάποιον να έχουμε μελετήσει τις συνθήκες και το περιβάλλον. Για παράδειγμα τι ηλικία θα έχει ο δέκτης μας, την προσωπικότητα του ώστε να ξέρουμε στοιχεία του χαρακτήρα του, γλωσσικό επίπεδο γιατί συχνά μπορεί ο δέκτης να έχει δυσκολία να κατανοήσει κάποιες έννοιες. Επίσης, θα πρέπει να αυτό αξιολογείται και ο πομπός ώστε να μπορεί να μεταφέρει το μήνυμα που επιθυμεί ξεκάθαρα, γιατί συχνά αν είναι ο ίδιος μπερδεμένος στο τι θέλει να πει γίνεται ακόμα πιο δύσκολο. Θα πρέπει επίσης να εστιάζουν στο θέμα χωρίς να υπάρχει μεγάλη ανάλυση γιατί υπάρχει κίνδυνος να μην είναι ξεκάθαρο το κυρίως θέμα. Οι ερωτήσεις επίσης κατανόησης είναι σημαντικές, για παράδειγμα επαναλαμβάνουμε τι μας είπε ο πομπός μήπως υπάρχει κάποια παρανόηση. Ρωτάμε αν κάτι δεν είναι ξεκάθαρο.
Για να βελτιώσει κάποιος την επικοινωνία προϋποθέτει όμως να υπάρχει διάθεση για αυτή και από τις δυο μεριές. Μπορούμε να γράψουμε πολλές σελίδες για τους σωστούς τρόπους όμως αυτό που λείπει περισσότερο την σημερινή εποχή είναι η ίδια η ύπαρξη, ο χρόνος και η διάθεση για να επικοινωνήσουμε με τον σύντροφο μας, τους γονείς μας, τα παιδιά μας, τον γείτονα, τον συνάδελφο για κάτι που μας απασχολεί, κάτι που μας δυσκολεύει μαζί του, κάτι που μας προβληματίζει, κάτι που μας θυμώνει. Συχνά, αυτό που φτάνει στους ειδικούς Ψυχικής υγείας, είναι η δυσκολία να εκφραστούν τα μέλη μια ομάδας (οικογένεια, σχολική τάξη, επαγγελματική ομάδα). Επίσης μπορεί να έχει δοθεί μια πληροφορία αλλά να την έχουν κατανοήσει λανθασμένα.
Το να επικοινωνούμε μας μαθαίνετε από τα πρώτα χρόνια ζωής μας αλλά η εξέλιξη δεν σταματάει ποτέ. Η επικοινωνία είναι το βασικό εργαλείο για να μεταδώσουμε πληροφορίες, για να εκφράσουμε ένα συναίσθημα μας, για να στηρίξουμε μια άποψη μας, για να συνδεθούμε με τους γύρω μας. Ας αναρωτηθούμε σε πόσο μεγάλο βαθμό υπάρχει στη ζωή μας και πόσο εύκολα θα μπορούσαμε να είχαμε λύσει αρκετές παρεξηγήσεις στη ζωή μας.
Το θέμα της επικοινωνίας είναι μεγάλο και χρειάζεται τόμους βιβλίων για να αναλυθεί όμως ο καθένας μας ας αξιολογήσει τον ίδιο του τον εαυτό, ας εντοπίσει δυσκολίες που έχει στην επικοινωνία και ας αρχίσουμε να μιλάμε και να λέμε στον δεκτή μας αυτό που θέλουμε, αυτό που σκεφτόμαστε, αυτό που μας ενοχλεί, αυτό που μας θυμώνει, αυτό που μας κάνει χαρούμενους. Το μοίρασμα είναι σημαντικό για να μπορέσουμε να ανταποκριθούμε σε όλα αυτά που τρέχουν τόσο γρήγορα γύρω μας. Συχνά η σκέψη σας μπορεί να είναι πολύ πιο συνθέτη από αυτό που θέλετε να μεταφέρετε. Είναι πιο απλό να πούμε αυτό που θέλουμε από το να μαντέψει ο άλλος τι έχει συμβεί. Να προσέχετε εσάς.
* Η Μίκα Πανάγου είναι κοινωνική λειτουργός με εκπαίδευση στη συστημική οικογενειακή θεραπεία
