Η χθεσινή ήταν πραγματικά μια ιστορική ημέρα για πολλούς και διάφορους λόγους, με αφορμή την παραίτηση της Πρωθυπουργού της Μεγάλης Βρετανίας, Λιζ Τρας, 45 ημέρες μετά την ανάδειξή της στην πρωθυπουργία. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η κ. Τρας ήταν πολύ κατώτερη των περιστάσεων και έσπειρε ανέμους με αποτέλεσμα να θερίσει θύελλες. Εκείνο όπως που είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον και ταυτόχρονα ανησυχητικό, είναι ότι ο βασικός υπεύθυνος της καρατόμησης της Βρετανίδας Πρωθυπουργού, πέραν της τεράστιας ευθύνης της ίδιας, ήταν οι αγορές. Και το ερώτημα που προκαλεί ανατριχίλα είναι. Μπαίνουμε σε μια εποχή που οι αγορές θα ανεβάζουν και θα κατεβάζουν κυβερνήσεις; Εάν το κάνουν στη Μεγάλη Βρετανία, τι θα κάνουν σε πιο μικρές και αδύναμες χώρες;
Του Δημήτρη Γ. Απόκη *
Βάζοντας στην άκρη το αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι η κ. Τρας πυροβόλησε κατ’ επανάληψη τα πόδια της, αυτός ο ένας μήνας οικονομικού χάους στη Μεγάλη Βρετανία, την 5η οικονομία του πλανήτη, είναι μια ανατριχιαστική προειδοποίηση σε μελλοντικούς ηγέτες, σχετικά με τον κίνδυνο που αντιμετωπίζουν στην περίπτωση που ο μη εκλεγμένος και κινούμενος με αποκλειστικό γνώμονα το οικονομικό όφελος συγκεκριμένων συμφερόντων και προσώπων εκτελεστής των αγορών κρίνει ότι κινούνται ενάντια στις επιθυμίες του, τις επιταγές του και πάνω από όλα ενάντια στα συμφέροντά του.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το Πρακτορείο Bloomberg, χθες βράδυ, επεσήμανε ότι σε συνεντεύξεις τους μετά την παραίτηση Τρας, πολλοί επενδυτές προέβλεψαν ότι ο επόμενος πρωθυπουργός θα αποκαταστήσει την ηρεμία και θα λάβει αποφάσεις πολιτικής που θα επαναφέρουν τη σταθερότητα στις αγορές. Προφανώς και εννοούν τις αποφάσεις που είναι αρεστές σε αυτούς και κρίνουν ότι ευνοούν τα συμφέροντά τους.
Και για να δείξουν ότι το ελέγχουν πλήρως, η λίρα ενισχύθηκε πάνω από τα 1,13 δολάρια και η απόδοση του 10ετούς βρετανικού ομόλογου ήταν κοντά στα επίπεδα πριν ανακοινωθεί ο μίνι προϋπολογισμός τον περασμένο μήνα. Ο δείκτης FTSE 250 σημείωσε άνοδο έως και 1,2%.
Χαρακτηριστική είναι η δήλωση του, Geoffrey Yu, στο Bloomberg. «Οι αγορές κινούν τα νήματα αυτή τη στιγμή. Αυτή είναι η ουσία», δήλωσε ο, ανώτερος στρατηγικός FX στην Bank of New York Mellon.
Και προς επίρρωση της ωμής αυτής άποψης, έρχεται η δήλωση, επίσης στο Bloomberg, του, Γκιγιέρμο Ερνάντες Σάμπερε, επικεφαλής διαπραγμάτευσης στη διαχείριση περιουσιακών στοιχείων MPPM GmbH, ο οποίος αποκαλύπτει και την προτίμηση των αγορών για τον επόμενο πρωθυπουργό.
«Πρέπει να βρεθεί μια σοβαρή λύση μάλλον γρήγορα για να ηρεμήσουν οι αγορές, καθώς η πολιτική διαφωνία είναι δηλητήριο για την εμπιστοσύνη στην αγορά. Κατά την άποψή μας, ο προτιμώμενος αντικαταστάτης της αγοράς θα ήταν ο Ρίσι Σουνάκ, ο οποίος είναι γνωστή προσωπικότητα και διαχειρίστηκε καλά τα οικονομικά της χώρας κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid».
Σημειωτέον, ο κ. Σουνάκ ήταν ο αντίπαλος της Τρας, τον οποίο κέρδισε με άνεση στην ψηφοφορία των μελών του Συντηρητικού Κόμματος σε όλη τη Μεγάλη Βρετανία.
Στη χώρα μας, στην Ελλάδα, έχουμε ζήσει στο πετσί μας την έναρξη αυτής της πραγματικά ανησυχητικής κατάστασης την εποχή των μνημονίων και της ουσιαστικής εκδίωξης μια κυβέρνησης που οδηγούσε τη χώρα στην έξοδο από τα μνημόνια, για να έρθει μια δήθεν φιλολαϊκή, η οποία εκτέλεσε με απόλυτη υπακοή τις επιταγές των αγορών και των υπαλλήλων τους που κατείχαν ηγετικές θέσεις σε κυβερνήσεις ισχυρών χωρών.
Ας μην γελιόμαστε, η χθεσινή ημέρα αποτελεί καμπανάκι μεγάλου κινδύνου για τη δημοκρατία και τη λαϊκή βούληση. Η ανικανότητα της Τρας, είναι πέρα και πάνω από κάθε αμφιβολία. Παρόλα αυτά η ωμότητα και ο ξεδιάντροπος τρόπος των αγορών και των συμφερόντων που εκπροσωπούν δεν μπορεί παρά να αποτελέσει πηγή μεγάλης ανησυχίας για το μέλλον της δημοκρατίας. Είναι ένα πράγμα και κάθε άνθρωπος που πιστεύει στη φιλελεύθερη αστική δημοκρατία το στηρίζει και πρέπει να το στηρίζει, η ελεύθερη αγορά, και είναι κάτι τελείως διαφορετικό και τρομακτικό, η δικτατορία των αγορών.
Ας το σκεφτούμε λίγο.
* Ο Δημήτρης Γ. Απόκης, είναι Διεθνολόγος και Δημοσιογράφος, ειδικός σε θέματα Αμερικανικής Πολιτικής. Απόφοιτος των πανεπιστημίων The American University, School of International Service, και του The Johns Hopkins University, The Paul H. Nitze, School of Advanced International Studies της Ουάσιγκτον, μέλος του The International Institute for Strategic Studies του Λονδίνου, και υπήρξε επί σειρά ετών διαπιστευμένος ανταποκριτής στο Λευκό Οίκο, στο Στέητ Ντιπάρτμεντ και στο Αμερικανικό Πεντάγωνο.
