«Η Κυκλαδική Τέχνη του Λέοναρντ Στερν θα παρουσιαστεί στο Met αλλά ανήκει στην Ελλάδα». Υπό αυτό τον τίτλο, η εφημερίδα New York Times παρουσιάζει την «ευρηματική συνεργασία» που επιτρέπει την πρόσβαση του κοινού σε μια ιδιωτική συλλογή 161 αρχαίων έργων.
«Μία από τις σημαντικότερες ιδιωτικές συλλογές κυκλαδικών αρχαιοτήτων στον κόσμο θα εκτεθεί στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης, ως μέρος μιας νέας διάταξης που περιλαμβάνει μια αναγνώριση ότι ανήκει στο ελληνικό κράτος» αναφέρεται στο ρεπορτάζ. «Η συλλογή, η οποία συγκροτήθηκε για περίπου 40 χρόνια από τον επιχειρηματία και φιλάνθρωπο Leonard N. Stern, αποτελείται από 161 κυρίως μαρμάρινες φιγούρες και αγγεία που δημιουργήθηκαν πριν από χιλιάδες χρόνια στις Κυκλάδες, ένα σύμπλεγμα νησιών στα ανοιχτά της Ελλάδας στο Αιγαίο Πέλαγος»
Στο πλαίσιο της συμφωνίας, 15 από τα πιο αξιόλογα αντικείμενα που έχει συγκεντρώσει ο Stern θα εκτεθούν για πρώτη φορά στις αρχές Νοεμβρίου στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης στην Αθήνα, εξηγείται στο κείμενο. «Αυτά τα έργα και άλλα από τη συλλογή θα κατέχουν εξέχουσα θέση στις ελληνικές και ρωμαϊκές γκαλερί του Met για τουλάχιστον 10 χρόνια, ξεκινώντας από τις αρχές του 2024.»
Το σχέδιο που φέρνει τη συλλογή του Stern στο Met σχεδιάστηκε για να κερδίσει την έγκριση της Ελλάδας σε μια εποχή που η χώρα επιδιώκει επιθετικά επιστροφή των αρχαιοτήτων που πιστεύει ότι πρέπει να επαναπατριστούν. Ο Στερν δώρισε τη συλλογή του στο Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχαίου Πολιτισμού, έναν μη κερδοσκοπικό οργανισμό στο Ντέλαγουερ που θα προστατεύσει τις αρχαιότητες και θα τις καταστήσει διαθέσιμες για έκθεση.
«Αυτή η συμφωνία βασίζεται σε δεκαετίες γόνιμης συνεργασίας μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και της Met», δήλωσε στους New York Times ο διευθυντής του Μητροπολιτικού μουσείου, Max Hollein. «Και είμαστε χαρούμενοι που μπορούμε να παίξουμε έναν ρόλο σε μια ρύθμιση που θα ενθουσιάσει και θα εκπαιδεύσει επισκέπτες και μελετητές τώρα και στις επόμενες γενιές».
Τα έργα έχουν μεταφερθεί στο ΜΕΤ από τη Δευτέρα και τα περισσότερα είναι αποθηκευμένα σε ξύλινα κιβώτια.
Τα κυκλαδικά έργα εκτιμώνται ιδιαίτερα και θεωρούνται από ορισμένους ειδικούς ότι αντιπροσωπεύουν τη γένεση της δυτικής τέχνης.
Ο Stern, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ιδιωτικής εταιρείας Hartz Mountain Industries, που εδρεύει στη Νέα Υόρκη, είπε ότι ενθουσιάστηκε από την κυκλαδική τέχνη όταν ήταν νέος βλέποντας παραδείγματα στο Met, και θαυμάζοντας αυτό που ονόμασε «η δύναμη, η απλότητα» των «υπέροχων λιθογλυπτών». Ξεκίνησε τη συλλογή του το 1981, συγκεντρώνοντας σταδιακά μια ομάδα αντικειμένων που φυλάσσονταν στο αρχοντικό του στην Πέμπτη Λεωφόρο, εκτεθειμένα σε ένα δωμάτιο που χρησιμοποιείται ως γραφείο βιβλιοθήκης.
Η συλλογή περιλαμβάνει αντικείμενα από την Ύστερη Νεολιθική περίοδο έως το τέλος της Πρώιμης Εποχής του Χαλκού που κυμαίνονται σε μεγέθη από μικροσκοπικά ειδώλια έως μια ξαπλωμένη γυναικεία φιγούρα μήκους άνω του ενός μέτρου, που αναφέρεται από το Met ως «ένα από τα σπουδαία έργα της κυκλαδικής τέχνης .»
Πριν από περίπου τρία χρόνια, είπε ο Stern, πλησίασε τον Hollein με την ιδέα να εκθέσει στο Met τα έργα που είχε συλλέξει. Τελικά, με τη συμμετοχή της ελληνικής κυβέρνησης, υπήρξε κατάληξη με μια συμφωνία που προοριζόταν να επιτρέψει στα αντικείμενα να εκτεθούν δημόσια, αποφεύγοντας πιθανές διαφωνίες σχετικά με το ποιος τα κατέχει ή που τα ελέγχει.
Η ελληνική νομοθεσία επιβεβαιώνει την κρατική κυριότητα σε «κινητές αρχαιότητες» που χρονολογούνται έως το 1453. Επιτρέπει την κατοχή αυτών των αντικειμένων από άτομα με την άδεια του Υπουργού Πολιτισμού, αλλά απαγορεύει την απόκτηση πολιτιστικών αντικειμένων για τα οποία υπάρχουν υποψίες ότι προέρχονται από κλοπή, παράνομη ανασκαφή ή άλλο παράνομες πράξεις.
Τα πρότυπα συλλογής έχουν αλλάξει τις τελευταίες δεκαετίες, με άτομα και μουσεία να δίνουν μεγαλύτερη προσοχή στο πότε και πώς απομακρύνθηκαν οι αρχαιότητες από τις χώρες προέλευσής τους.
Σε ομιλία του τον Σεπτέμβριο, η Ελληνίδα υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, είπε ότι το υπουργείο δεν είχε στοιχεία ότι αντικείμενα της συλλογής Stern είχαν εξαχθεί παράνομα, αναφέρει η εφημερίδα.
Ο Στερν αναγνώρισε ότι θα ήταν δύσκολο να δωρίσει τη συλλογή του απευθείας στο Met, προσθέτοντας: «Κανένα από τα μεγάλα μουσεία δεν θέλει να προσβάλει την τιμή των χωρών αποδεχόμενος την κληρονομιά τους, εκτός εάν έχουν την ευλογία αυτών των χωρών».
Ως μέρος της διευθέτησης για την έκθεση της συλλογής, ο Stern παραχωρεί μια αίθουσα αρχείου στη Βιβλιοθήκη Ωνάση Ελληνικής και Ρωμαϊκής Τέχνης του Ελληνικού και Ρωμαϊκού Τμήματος, καθώς και μια θέση για τη διευκόλυνση της φροντίδας των αρχείων και των επιστημονικών επισκέψεων, που θα φέρουν το όνομά του.
Ο Στερν είπε ότι πιστεύει ότι η συμφωνία παρέχει ένα σχέδιο για άλλους συλλέκτες να οργανώσουν την έκθεση αρχαίων έργων τέχνης σε αμερικανικά μουσεία, αποφεύγοντας παράλληλα την αγανάκτηση με ξένες κυβερνήσεις.
Ήταν ικανοποιημένος, πρόσθεσε, που η συμφωνία θα κρατούσε ανέπαφη μια ομάδα αντικειμένων που είχε συγκεντρώσει εδώ και δεκαετίες.
«Ήταν σημαντικό για μένα να κρατήσω τη συλλογή μαζί», είπε.
