Στην Πάφο της Κύπρου διεξήχθη η τέταρτη συνάντηση των υπουργών Εσωτερικών και Μετανάστευσης της ομάδας των Med5 (Ελλάδα, Ισπανία, Ιταλία, Κύπρος, Μάλτα).
Στόχος της συνάντησης ήταν ο βέλτιστος συντονισμός των θέσεων της ομάδας των πέντε κρατών – μελών της ΕΕ, για το νέο Ευρωπαϊκό Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου.
Στην κοινή δήλωση τους οι υπουργοί των πέντε χωρών ζητούν μεταξύ άλλων από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο “να αναγνωρίσουν επιτέλους τα αυξημένα καθήκοντα που έχουν ανατεθεί στα κράτη μέλη πρώτης γραμμής και τα πρόσθετα καθήκοντα που προκύπτουν στον τομέα της διαχείρισης της μετανάστευσης, της υποδοχής, του ασύλου και της ένταξης, εισάγοντας γρήγορα και αποτελεσματικά μέτρα δίκαιου καταμερισμού των βαρών για ολόκληρη την ΕΕ, διασφαλίζοντας έτσι μια σωστή ισορροπία μεταξύ αλληλεγγύης και δίκαιης κατανομής ευθυνών”.
Επίσης ζητούν να προβλεφθεί ένας “αποτελεσματικός προβλέψιμος και υποχρεωτικός μηχανισμός αλληλεγγύης που να αντικατοπτρίζει τις επιτόπιες ανάγκες” και να δοθεί έμφαση “στη διαχείριση των συνόρων, μέσω της ενισχυμένης επιτήρησης στην προέλευση και την πρόληψη των παράτυπων διελεύσεων”.
Τέλος γίνεται ειδική μνεία στην Πράσινη Γραμμή της Κύπρου και συγκεκριμένα σημειώνεται ότι “θα πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στη διαχείριση των συνόρων στα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης, μέσω ενισχυμένης προσυνοριακής επιτήρησης κατά μήκος όλων των μεταναστευτικών οδών και πρόληψης παράτυπων διελεύσεων, συμπεριλαμβανομένης της Πράσινης Γραμμής στην περίπτωση της Κύπρου, η οποία πρέπει να αντιμετωπιστεί επαρκώς , λόγω των ειδικών συνθηκών που ισχύουν, παρά το γεγονός ότι η «Πράσινη Γραμμή» δεν αποτελεί εξωτερικό σύνορο της Ε.Ε.”.
Ακολουθεί το κείμενο της Κοινής Διακήρυξης:
Εμείς, οι Υπουργοί Εσωτερικών, Μετανάστευσης και Ασύλου της Κύπρου, της Ελλάδας, της Μάλτας και της Ισπανίας, με την ευκαιρία της τέταρτης Υπουργικής συνόδου στην Πάφο στις 7-8 Οκτωβρίου 2022, έχουμε καταλήξει στα ακόλουθα σε σχέση με την εσωτερική και εξωτερική διάσταση της ευρωπαϊκής μεταναστευτικής πολιτικής, ως μέρος μιας ολιστικής προσέγγισης για μια αποτελεσματική διαχείριση του ασύλου και της μετανάστευσης:
Εκφράζουμε την εκτίμησή μας για τον κοινό Οδικό Χάρτη των εκ περιτροπής Προεδριών του Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την επίτευξη συνολικής και ισορροπημένης συμφωνίας σχετικά με το Σύμφωνο για τη μετανάστευση και το άσυλο, σε συντονισμό με την Επιτροπή, και επαναβεβαιώνουμε την ετοιμότητα μας να ενισχύσουμε τη συνεργασία για την προώθηση των κοινών αξιών και αρχών της Ένωσης, συμπεριλαμβανομένης της αρχής της αλληλεγγύης και του δίκαιου επιμερισμού των ευθυνών.
Επαναλαμβάνουμε την αμέριστη δέσμευσή μας για την εκπλήρωση των υποχρεώσεών μας σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και το Ευρωπαϊκό κεκτημένο, ιδίως σε σχέση με τις ευθύνες μας όσον αφορά στα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης.
Καλούμε την Επιτροπή και το Συμβούλιο να αναγνωρίσουν επιτέλους τα αυξημένα καθήκοντα που ανατίθενται στα κράτη μέλη πρώτης γραμμής και τα πρόσθετα καθήκοντα που προκύπτουν στον τομέα της διαχείρισης της μετανάστευσης, της υποδοχής, του ασύλου και της ενσωμάτωσης, με τη θέσπιση ταχέων και αποτελεσματικών μέτρων δίκαιου επιμερισμού των βαρών για ολόκληρη την ΕΕ, διασφαλίζοντας έτσι την κατάλληλη ισορροπία μεταξύ αλληλεγγύης και δίκαιου επιμερισμού των ευθυνών.
Αναμένουμε από την Επιτροπή και τα άλλα κράτη μέλη να λάβουν δεόντως υπόψη τις ιδιαιτερότητες που προκύπτουν από τις γεωγραφικές συνθήκες και τις γεωπολιτικές εξελίξεις σε σχέση με τα κράτη μέλη που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή, συμπεριλαμβανομένων των επιπτώσεων των θαλάσσιων συνόρων, των αποβιβάσεων και των επιχειρήσεων έρευνας και διάσωσης. Στο πλαίσιο αυτό, είναι σημαντικό να υπάρξει ένας αποτελεσματικός, προβλέψιμος και υποχρεωτικός μηχανισμός αλληλεγγύης, που θα αντικατοπτρίζει τις ανάγκες επί του εδάφους. Απαιτούνται διαβεβαιώσεις ότι οι ανάγκες που εντοπίζονται θα καλυφθούν μέσω των συνεισφορών αλληλεγγύης. Θα πρέπει να δοθεί έμφαση στη διαχείριση των συνόρων, μέσω της ενισχυμένης επιτήρησης της προέλευσης και της πρόληψης των παράτυπων διελεύσεων.
Θα πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στη διαχείριση των συνόρων στα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης, μέσω της ενισχυμένης προ των συνόρων επιτήρησης κατά μήκος όλων των μεταναστευτικών οδών και της πρόληψης των παράτυπων διελεύσεων, συμπεριλαμβανομένης της Πράσινης Γραμμής στην περίπτωση της Κύπρου, η οποία πρέπει να αντιμετωπιστεί επαρκώς, λόγω των ειδικών συνθηκών που ισχύουν, παρά το γεγονός ότι η «Πράσινη Γραμμή» δεν αποτελεί εξωτερικό σύνορο της ΕΕ.
Ενόψει της συνεχιζόμενης επίθεσης κατά της Ουκρανίας, αλλά και της συνολικής αστάθειας στη διευρυμένη περιοχή, τα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης πρέπει να προστατεύονται από υβριδικές απειλές και τακτικές εργαλειοποίησης από ορισμένες γειτονικές χώρες.
Η ΕΕ πρέπει να παραμείνει συνεπής έναντι όλων των εταίρων μας, επενδύοντας στην ανάπτυξη ουσιαστικών και μακροπρόθεσμων συνεταιρισμών, ιδίως με βασικές χώρες καταγωγής και διέλευσης, προκειμένου να συνεργάζεται μαζί τους για την πρόληψη των παράτυπων μεταναστευτικών ροών, και να πραγματοποιεί αποτελεσματικές επιστροφές των υπηκόων εκείνων που δεν πληρούν πλέον τις προϋποθέσεις παραμονής στα κράτη μέλη. Υπενθυμίζουμε τη σημασία της αντιμετώπισης όλων των μεταναστευτικών διαδρομών, συμπεριλαμβανομένων των αναδυόμενων νέων διαδρομών από τη Μέση Ανατολή, σε μια ολοκληρωμένη προσέγγιση με βάση το σύνολο της διαδρομής.
Υπάρχει επίσης επείγουσα ανάγκη να αξιολογηθούν οι πραγματικές συνθήκες στις χώρες καταγωγής και διέλευσης που θεωρούνται επί του παρόντος επισφαλείς και από τις οποίες προέρχονται μεγάλα μεταναστευτικά ρεύματα προς την ΕΕ. Με αυτόν τον τρόπο, θα πρέπει να διασφαλίσουμε ότι οι διαθέσιμοι πόροι διοχετεύονται σε εκείνους που πραγματικά χρειάζονται προστασία.
Ενθαρρύνουμε όλους τους εμπλεκόμενους να συμμετάσχουν σε ένα ειλικρινή διάλογο με στόχο τη δημιουργία ενός πραγματικά κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου και μετανάστευσης, το οποίο θα βασίζεται στην πραγματική και απαιτούμενη ισορροπία μεταξύ αλληλεγγύης και δίκαιου επιμερισμού των ευθυνών, όπως κατοχυρώνεται στην ιδρυτική Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έχοντας επιβεβαιώσει την πολιτική βούληση να εργαστούμε για την επίτευξη συμφωνίας σχετικά με το Σύμφωνο πριν από το τέλος της τρέχουσας κοινοβουλευτικής περιόδου, όπως συμφωνήθηκε στον κοινό οδικό χάρτη με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, θα πρέπει να διασφαλίσουμε ότι η πρόοδος των διαπραγματεύσεων τηρεί μια ισορροπημένη προσέγγιση.
Χαιρετίζουμε τη συζήτηση που ξεκίνησε η Προεδρία σχετικά με τον δίκαιο επιμερισμό και την ευέλικτη ευθύνη και απευθύνουμε έκκληση για απτή πρόοδο στο θέμα αυτό.
Εν προκειμένω, οι χώρες MED5 προσβλέπουν στη συνεδρίαση του Συμβουλίου των Εσωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ στις 14 Οκτωβρίου, η οποία επίσης αφορά στην αξιολόγηση των τρεχουσών εξελίξεων και προκλήσεων στον τομέα του ασύλου και της μετανάστευσης.
