Ένα μεγάλο όνομα που είχε παραγκωνιστεί μέχρι τώρα ή μια νέα ανακάλυψη έπειτα από δύο συγγραφείς που βγήκαν από τη σκιά λόγω της μαγείας του πιο διάσημου των βραβείων; Το Νόμπελ Λογοτεχνίας που ανακοινώνεται σήμερα από τη Σουηδική Ακαδημία είναι πιο απρόβλεπτο από ποτέ.
Η απάντηση, γύρω στις 13:00 (14:00 ώρα Ελλάδας) στη Στοκχόλμη, για τον διάδοχο του τανζανικής καταγωγής Βρετανού μυθιστοριογράφου Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (2021) και την Αμερικανίδα ποιήτρια Λουίζ Γκλίκ (2020).
Κριτικοί και γραφεία στοιχημάτων διχάζονται ανάμεσα σε δύο σχολές φέτος: εκείνοι που βλέπουν στα τελευταία βραβεία την επιβεβαίωση πως η Ακαδημία δεν αγαπάει τους ήδη αναγνωρισμένους συγγραφείς, πολλώ δε μάλλον όταν πουλάνε πολλά βιβλία, κι εκείνοι που πιστεύουν πως θα μπορούσε να διαφοροποιηθεί φέτος τιμώντας έναν συγγραφέα διεθνούς αναγνώρισης, ή τουλάχιστον που να περιλαμβάνεται στον κατάλογο με τους “συνήθεις υπόπτους”.
Η Σουηδική Ακαδημία βυθίστηκε σε μια μακρά κρίση μετά το σκάνδαλο #MeToo το 2018 και την απονομή, το επόμενο έτος, του Νόμπελ στον αμφιλεγόμενο Αυστριακό συγγραφέα Πέτερ Χάντκε, ο οποίος επικρίθηκε πολύ για τις θέσεις του υπέρ του Μιλόσεβιτς.
Η Επιτροπή Νόμπελ επιμένει συχνά στο γεγονός πως το βραβείο της δεν είναι ούτε πολιτικό ούτε υπόκειται σε κανόνες ισότητας των φύλων ή εθνοτικής ποικιλομορφίας και πως μοναδική μέριμνα είναι η ποιότητα του έργου.
Όμως “η Ακαδημία νοιάζεται τώρα προφανώς για την εικόνα της σε ό,τι αφορά την ποικιλομορφία και την αντιπροσωπευτικότητα των φύλων με έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο σε σχέση με πριν από το σκάνδαλο του 2017-2018”, εξηγεί στο AFP ο Μπγιορν Βίμαν, επικεφαλής του πολιτιστικού τμήματος της σουηδικής εφημερίδας Dagens Nyheter.
“Πιστεύω πως θέλουν ένα πιο γνωστό όνομα φέτος λόγω της έκπληξης που προκάλεσε η περσινή ανακοίνωση”, προβλέπει.
Κάτι καλό για τον Ιάπωνα Χαρούκι Μουρακάμι, την Αμερικανίδα Τζόις Κάρολ Όουτς ή τον συμπατριώτη της Κόρμακ Μακάρθι ή ακόμη την Καναδέζα Μάργκαρετ Άτγουντ;
Έπειτα από δύο συναινετικά βραβεία, το Νόμπελ μπορεί επίσης να δοθεί στον Γάλλο Μισέλ Ουελμπέκ, ο οποίος συνηθίζει τις αμφιλεγόμενες δηλώσεις για το Ισλάμ και για άλλα θέματα. Επί μακρόν φαβορί για τα γραφεία στοιχημάτων, σήμερα το πρωί είχε περάσει στη δεύτερη θέση μετά την Καναδή Αν Κάρσον στο διαδικτυακό γραφείο στοιχημάτων Betsson.
Εκτός κι αν η Ακαδημία επιβραβεύσει τον Βρετανό συγγραφέα των “Σατανικών στίχων” Σαλμάν Ρούσντι, θύμα απόπειρας δολοφονίας τον Αύγουστο.
Μια άλλη πολύ πολιτική επιλογή στο πλαίσιο του πολέμου στην Ουκρανία θα ήταν η Ρωσίδα Λιουντμίλα Ουλίτσκαγια, δηλωμένη αντίπαλος του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν. Η Φινλανδή Σόφι Όξανεν ή ο Ουκρανός Αντρέι Κούρκοφ θα ήταν κάποιες άλλες επιλογές.
Το όνομα της Ρωσίδας συγγραφέα, που ζει εξόριστη στο Βερολίνο, αναφέρθηκε συχνά τα τελευταία χρόνια, όπως και εκείνα των Ούγγρων Πέτερ Νάβας και Λάσλο Κρασναχορκάι, των Γαλλίδων Ανί Ερνό και Μαρίζ Κοντέ, των Νορβηγών Γιον Φόσε και Καρλ Ούβε Κνάουσγκορντ, του Κενυάτη Νγκούγκι βα Τιόνγκο, του Σύρου Άδωνη, των Αμερικανών Τόμας Πίντσον και ΝτεΛίλο, του Ισραηλινού Νταβίντ Γκρόσμαν του Αργεντίνου Σέσας Άιρα…
Εκτός κι αν η Ασία, που δεν έχει λάβει βραβείο μετά τον Κινέζο Μο Γιαν πριν από δέκα χρόνια, έχει φέτος την τιμητική της.
Οξύς παρατηρητής της κινεζικής κοινωνίας, με προβλήματα με τη λογοκρισία, η επιλογή του Γιαν Λιάνκε μπορεί να ερεθίσει το καθεστώς του Πεκίνου, όπως και εκείνη του Λάο Γιγού (Λάο Ουέι) του επονομαζόμενου “Κινέζου Σολζενίτσιν”. Ο συμπατριώτης τους Καν Σούε θα μπορούσε επίσης να λάβει το Νόμπελ.
Ενώ οι μεγαλύτερες δυτικές χώρες έχουν όλες πολλά βραβεία –με πρώτη τη Γαλλία (15)– κολοσσοί όπως η Κίνα (εκτός από τον Γκάο Σιντζιάν, που πολιτογραφήθηκε Γάλλος) και η Ινδία (Ραμπιντρανάθ Ταγκόρ το 1913), έχουν λάβει ένα και μοναδικό βραβείο.
Ποιητής και ταξιδιωτικός συγγραφέας, ο Ινδός Βίκραμ Σέιτ αναφέρεται συχνά.
Ύποπτος κάποτε για διαρροές, ο σουηδικός θεσμός φροντίζει να κρατήσει τη μυστικότητα μέχρι τέλους, χρησιμοποιώντας κάθε είδους τεχνάσματα προκειμένου να μην εκτεθεί και φθάνοντας μέχρι του σημείου να κρατάει εμπιστευτικές τις διαβουλεύσεις του για 50 χρόνια.
Μοναδική βεβαιότητα, ότι καταρτίζει καταλόγους που μικραίνουν όσο πλησιάζει η ημερομηνία της ανακοίνωση του πιο διάσημου λογοτεχνικού βραβείου.
Η τελευταία “βραχεία λίστα” περιλαμβάνει τα πέντε τελευταία ονόματα που παραμένουν στον διαγωνισμό.
