Μια προσεκτική ματιά στις διεθνείς οικονομικές εξελίξεις, δεν μπορεί παρά να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η παγκόσμια οικονομία εμφανίζει ξεκάθαρα σημάδια ταχείας επιβράδυνσης καθώς αντιμετωπίζει μια σειρά από σοκ, τα οποία κατά κύριο λόγο οφείλονται στις αστοχίες των υπευθύνων χάραξης πολιτικής. Η εικόνα αυτή αυξάνει με ραγδαίους ρυθμούς τον κίνδυνο μιας νέας παγκόσμιας ύφεσης με επακόλουθο μεγάλες οικονομικές διαταραχές στο σύνολο των χωρών του πλανήτη. Με απλά λόγια η διεθνής οικονομική ατμόσφαιρα μυρίζει έντονα άρωμα ημερών 2007.
Του Δημήτρη Γ. Απόκη *
Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής απορροφημένοι, τα τελευταία χρόνια από τα πράσινα άλογα και κεραυνοβολημένοι από την πανδημία του Covid, όχι μόνο δεν κατάλαβαν τι έρχονταν, αλλά έκαναν και κάνουν ότι είναι δυνατό για να το επιδεινώσουν.
Η διεθνής οικονομία και οι οικονομίες κάθε χώρας ξεχωριστά, με τη χειρότερη κατάσταση να πλήττει την Ευρώπη, πιέζονται πλέον ασφυκτικά.
Στο επίκεντρο αυτής της πίεσης, βρίσκονται οι επιπτώσεις από την πιο επιθετική αύξηση των επιτοκίων από τη δεκαετία του 1980. Αφού οι κεντρικές τράπεζες και οι ηγεσίες τους, απέτυχαν να προβλέψουν την άνοδο του πληθωρισμού σε υψηλά πολλών δεκαετιών, αυξάνουν τώρα τα επιτόκια με ταχύτητα σε μια προσπάθεια να αποκαταστήσουν τη σταθερότητα των τιμών και τη δική τους κουρελιασμένη αξιοπιστία.
Ο αρνητικός αντίκτυπος και το πλήγμα στην αγοραστική δύναμη των καταναλωτών από την εκτίναξη των τιμών, αυξάνονται με φρενήρεις ρυθμούς. Εταιρίες κολοσσοί, δίνουν στη δημοσιότητα στοιχεία για αυξανόμενα αποθέματα απούλητων προϊόντων, και εταιρίες παράδοσης προϊόντων διεθνών βλέπουν το όγκο της δραστηριότητά τους να μειώνεται δραστικά. Ακόμα και το παιχνίδι και η μόδα των πολιτών σε όλο τον πλανήτη, η Apple Inc. υπαναχωρεί από τα σχέδια για την ενίσχυση της παραγωγής των νέων iPhone της.
Και όλο αυτό το σκηνικό επικρατεί πριν ακόμη γίνουν αισθητές οι πλήρεις επιπτώσεις από την πολιτική νομισματικής σύσφιξης των κεντρικών τραπεζών. Οι οποίες παρεμπιπτόντως ξεκαθαρίζουν ότι πρόκειται να συνεχίσουν ακάθεκτες την επιθετική πολιτική αύξησης των επιτοκίων.
Μαζί με τις δυσμενείς επιπτώσεις από την όλο και πιο επιδεινούμενη κρίση που έχει προκληθεί από την παράνομη εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία, η αυξανόμενη ραγδαία οικονομική κατήφεια σπέρνει φόβο στις χρηματοπιστωτικές αγορές, δημιουργώντας μια μη ελεγχόμενη ανησυχητική δυναμική. Ταυτόχρονα η χωρίς σταματημό ενίσχυση του αμερικανικού δολαρίου, σπέρνει την καταστροφή, αποδυναμώνοντας άλλα νομίσματα, με αποτέλεσμα να περιορίζονται οι οικονομίες των άλλων χωρών.
Χωρίς αμφιβολία, η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται στο μάτι μιας νέας καταιγίδας.
Οι προοπτικές για μια δεύτερη παγκόσμια ύφεση τόσο σύντομα μετά την ύφεση του 2020 που προκλήθηκε από την πανδημία, δεν ήταν διακριτές μόλις πριν από ένα χρόνο. Ωστόσο, η ενεργειακή κρίση της Ευρώπης που προκλήθηκε από τη Ρωσία και η βαθύτερη πτώση των ακινήτων της Κίνας και η συνεχιζόμενη πολιτική, Covid-Zero, από την κινεζική ηγεσία, δεν ήταν κάτι που περίμενε κανείς.
Ακόμα και η εικόνα της ανθεκτικότητας της αγοράς εργασίας στις Ηνωμένες Πολιτείες, που καταγράφεται στα θετικά, είναι κάτι που φαίνεται ότι μπορεί σύντομα να αλλάξει.
Η εφιαλτική οικονομικά, εβδομάδα που πέρασε, στη Μεγάλη Βρετανία, δείχνει πώς οι επενδυτές έχουν τη διάθεση να τιμωρήσουν τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής που ακολουθούν προσεγγίσεις που θεωρούνται μη βιώσιμες. Η Τράπεζα της Αγγλίας αναγκάστηκε να παρέμβει στην αγορά ομολόγων της αφού η νέα κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου ανακοίνωσε μη χρηματοδοτούμενες φορολογικές περικοπές ύψους 45 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Η κατάσταση στις αγορές ακινήτων επιδεινώνεται συνεχώς, λόγω της ανόδου των επιτοκίων των στεγαστικών δανείων.
Το ερώτημα που πλέον απασχολεί αναλυτές και οικονομολόγους είναι ι πόσο χαμηλά θα πάει η ανάπτυξη και για πόσο καιρό θα παραμείνει σε χαμηλά επίπεδα.
Σύμφωνα με σοβαρούς αναλυτές ο μεγαλύτερος άγνωστος “Χ” στην εξίσωση, είναι η πιθανότητα χρηματοπιστωτικής αναταραχής καθώς το δολάριο, το οποίο έχει ανατιμηθεί σχεδόν 14% φέτος, ασκεί πίεση σε όλες τις αγορές.
Αυτό εάν συνδυαστεί, με τις ραγδαίες αυξήσεις στο κόστος δανεισμού, σημαίνει δημιουργία σοβαρών προβλημάτων. Η όλη κατάσταση θυμίζει έντονα, το καλοκαίρι του 2007, όταν ο αντίκτυπος της κατάρρευσης της αγοράς κατοικιών των ΗΠΑ άρχισε να εμφανίζεται για πρώτη φορά στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, με το κλείσιμο ορισμένων κεφαλαίων και τις ξαφνικές ελλείψεις ρευστότητας μεταξύ των τραπεζών. Τα πράγματα τελικά μεταμορφώθηκαν το επόμενο έτος στη χειρότερη οικονομική κρίση από τη Μεγάλη Ύφεση.
Δεδομένης της ανάγκης αντιμετώπισης του πληθωρισμού, της μείωσης των δημοσιονομικών περιθωρίων μετά τις δαπάνες ρεκόρ για την πανδημία και των διαφορετικών προτεραιοτήτων μεταξύ των μεγάλων οικονομιών, τίθεται υπό αμφισβήτηση το ενδεχόμενο κοινής δράσης για την αντιμετώπιση των προκλήσεων.
Και το χειρότερο όλων, είναι ότι ο κόσμος, οι απλοί πολίτες, καταπονημένοι ψυχολογικά και οικονομικά από την πανδημία, δεν έχει πραγματικά αντιληφθεί τι έρχεται και πόσο δύσκολο θα είναι. Και σίγουρα, οι ανερμάτιστες και κατώτερες των περιστάσεων πολιτικές ηγεσίες δεν κάνουν τίποτα για να τον προειδοποιήσουν, πόσο μάλλον να τον προετοιμάσουν για τον κατηγορίας 5 Σούπερ Τυφώνα, που έρχεται στην παγκόσμια και τις εθνικές οικονομίες.
* Ο Δημήτρης Γ. Απόκης, είναι Διεθνολόγος και Δημοσιογράφος, ειδικός σε θέματα Αμερικανικής Πολιτικής. Απόφοιτος των πανεπιστημίων The American University, School of International Service, και τουThe Johns Hopkins University, The Paul H. Nitze, School of Advanced International Studies της Ουάσιγκτον, μέλος του The International Institute for Strategic Studies του Λονδίνου, και υπήρξε επί σειρά ετών διαπιστευμένος ανταποκριτής στο Λευκό Οίκο, στο Στέητ Ντιπάρτμεντ και στο Αμερικανικό Πεντάγωνο.
