Στο κεφάλαιο της αγοράς αρχαιοτήτων, κανείς δεν πέφτει από τα σύννεφα όταν μαθαίνει για κάποιον από τους μεγάλους εμπόρους ότι εμπλέκεται με αρχαιοκαπηλία. Οι διαδρομές που κάνουν οι παράνομες αρχαιότητες δεν είναι και πολλές, όσο και αν φαίνεται το αντίθετο. Από τα ίδια «χέρια» ξεκινούν και περνούν σε άλλα χέρια, γνωστών αρχαιοκαπήλων, οι οποίοι μάλιστα έχουν καταδικαστεί. Ενας τέτοιος σεβαστός έμπορος αρχαιοτήτων, ήταν ο Τζορτζ Λότφι, εξέχων Λιβανέζος συλλέκτης και έμπορος αρχαιοτήτων, που, μάλιστα, ήταν και συνεργάτης των Αμερικανών!
Τα τελευταία χρόνια ο Λότφι έδινε πληροφορίες στον βοηθό γενικό εισαγγελέα της Νέας Υόρκης Μάθιου Μπογδάνος, (ελληνικής καταγωγής), ώστε να επιτύχει επιστροφή τους. Κι όμως, διακινούσε, κρυφά εννοείται, και ο ίδιος πολλές αρχαιότητες υψηλής εμπορικής αξίας. Από τις 3 Αυγούστου διώκεται, με ένταλμα σύλληψης ποινικού δικαστηρίου στη Νέα Υόρκη.
Ο Τζορτζ Λότφι, 81 ετών, υπήρξε μανιώδης συλλέκτης για δεκαετίες και ενεργός έμπορος ρωμαϊκών ψηφιδωτών. Κατηγορήθηκε για διακίνηση «εκατοντάδων κομματιών» που φέρεται να μεταφέρθηκαν λαθραία από τον κατεστραμμένο λόγω του πολέμου Λίβανο, τη Συρία και τη Λιβύη. Τα έκρυψε στις κατοικίες του κοντά στη Βηρυτό και στην Τρίπολη, το Μανχάταν, το Παρίσι και το Ντουμπάι ή σε αποθήκη στο Νιου Τζέρσεϊ, πριν τα βγάλει στην αγορά, σύμφωνα με την The Art Newspaper και το Artnet.
Αρκετά από αυτά αντικείμενα κατασχέθηκαν από τη Μονάδα Διακίνησης Τέχνης (ATU) του γραφείου του εισαγγελέα της Νέας Υόρκης, με επικεφαλής τον συνταγματάρχη Matthew Bogdanos, καθώς και τελωνειακούς υπαλλήλους στη Γαλλία και τον Λίβανο.
Ανάμεσά τους, ήταν η κεφαλή ταύρου από τη Σιδώνα, η οποία αγοράστηκε από το Μητροπολιτικό Μουσείο έναντι 12 εκατ δολαρίων. Αλλά, τζάμπα πήγαν τα χρήματα. Αποκαλύφθηκε πως είχε εξαχθεί παράνομα και επιστράφηκε. Όπως είχε επιστραφεί η χρυσή σαρκοφάγος από την Αίγυπτο, που είχε και πάλι το ΜΕΤ και την αγόρασε αντί 10 εκατ δολαρίων.
Η κεφαλή ταύρου
Ο ταύρος, έργο του 4ου αι. π.Χ. είχε ανασκαφεί το 1967 από έναν Γάλλο αρχαιολόγο στη λιβανική τοποθεσία Eshmun. Το κεφάλι ταύρου του, εκλάπη από την πολιτοφυλακή των Φαλαγγιτών κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου το 1981 από το φρούριο της Βύβλου. Το 2010, όταν το δανείστηκε στο Met από έναν ιδιώτη συλλέκτη (τον διαβόητο Μάικλ Στάινχαρντ), η επιμελήτρια του τμήματος ελληνικών και ρωμαϊκών αρχαιοτήτων Joan Mertens δήλωσε σε μια εσωτερική αναφορά ότι ο πρώτος γνωστός ιδιοκτήτης ήταν ο “Ο κύριος Lotfi/με τη Frieda Tchacos στη Ζυρίχη (Nefer Gallery) ” (η γκαλερί έκλεισε από τότε).
Τότε, οι Αμερικανοί ερευνητές δεν μπόρεσαν να βρουν τεκμήρια. Πλέον, -με βάση την παραδοχή του ίδιου του Λότφι- ότι ήταν πράγματι ο πρώτος κάτοχος της μαρμάρινης κεφαλής, όλα «κουμπώνουν».
Σε email που έγραψε στον ειδικό πράκτορα Robert Mancene του Υπουργείου Εσωτερικής Ασφάλειας στις 22 Ιανουαρίου 2018, ο συλλέκτης ισχυρίστηκε ότι αγόρασε το κεφάλι του ταύρου στο βόρειο Λίβανο τη δεκαετία του 1980 μαζί με έναν μαρμάρινο κορμό και, αργότερα, μια ντυμένη ανδρική φιγούρα από ένα τοπικό αντιπρόσωπο ονόματι Farid Ziadé. Ο κορμός ήταν διαθέσιμος στην αγορά για 10 εκατομμύρια δολάρια, κατασχέθηκε όμως στο διαμέρισμα του Lotfi στην Fifth Avenue το 2017 και τελικά επαναπατρίστηκε στον Λίβανο μαζί με το κεφάλι του ταύρου. Η ανδρική φιγούρα ανακτήθηκε ένα χρόνο αργότερα από τα λιβανέζικα τελωνεία σε ένα κοντέινερ που στάλθηκε από τη Νέα Υόρκη στην Τρίπολη.
Η χρυσή σαρκοφάγος
Κλεμμένη αποδείχθηκε ότι ήταν και μια αιγυπτιακή χρυσή σαρκοφάγος, η οποία εκτέθηκε στο ΜΕΤ (και πάλι!) και επιστράφηκε άρον- άρον στην Αίγυπτο. Ο Λότφι είχε ζητήσει ανταμοιβή προκειμένου να δώσει πληροφορίες. Δεν πήρε. Ωστόσο και αυτή, είχε περάσει από τα χέρια του.
Είχε, επίσης, στην κατοχή του αιγυπτιακό χάλκινο αγαλματίδιο ενός γονατιστού ιερέα ή ηγεμόνα, το οποίο κατασχέθηκε τον περασμένο Φεβρουάριο και θα επιστραφεί στην Αίγυπτο (καθώς η πώληση πραγματοποιήθηκε το 2006, η υπόθεση καλύπτεται από παραγραφή). Επίσης, τρεις κυρηναϊκές θεότητες, που κατασχέθηκαν στο αεροδρόμιο Σαρλ ντε Γκολ του Παρισιού με την υποψία ότι είχαν λεηλατηθεί στη Λιβύη.
Διέθετε, ακόμη, σειρά ρωμαϊκών ψηφιδωτών από τη Συρία και τον Λίβανο. Ανάμεσά τους, ρωμαϊκό ψηφιδωτό από το 500-550 μ.Χ. που βρίσκεται σήμερα στη συλλογή του Μητροπολιτικού Μουσείου, ήταν στα χέρια του κατά τη δεκαετία του 70. Σύμφωνα με ένορκη κατάθεση, το κομμάτι, σπασμένο σε δύο τμήματα πουλήθηκε από τον Lotfi στον αείμνηστο συλλέκτη George Ortiz τη δεκαετία του 1970 και τα δύο κομμάτια του αγοράστηκαν από το Metropolitan Museum το 1998 και το 1999.
Ο Λότφι είπε στην The Art Newspaper ότι έκανε «το λάθος να δημιουργήσει φιλία με τον Μπογδάνο» και «πολύ σύντομα» θα διαψεύσει τους ισχυρισμούς εναντίον του, υποστηρίζοντας ότι η ένορκη κατάθεση «τροποποίησε ή παρερμήνευσε κάποιες καταστάσεις και δηλώσεις» που είχε κάνει.
Οι αστυνομικοί ερευνητές, ωστόσο, υποστηρίζουν ότι η ευρέως γνωστή τεχνογνωσία του Λόφτι γύρω από το παράνομο εμπόριο αποτέλεσε, τελικά, η πτώση του. Ήξερε πώς αναγνωρίζεται ένα παράνομο αντικείμενο, επομένως δεν μπορούσε να ισχυριστεί άγνοια για τα ζητήματα με την προέλευση των αρχαιοτήτων που αγόρασε. Μεταξύ των αποδεικτικών στοιχείων εναντίον του είναι φωτογραφίες που επέδειξε σε πράκτορες που δείχνουν τα κομμάτια με λάσπες κατά την απόκτησή τους. Οι νόμιμες ανασκαφές περιλαμβάνουν καθαρισμούς τυχόν αξιοσημείωτων ευρημάτων.
