Το εκπαιδευτικό και επαγγελματικό προφίλ περισσότερων από 8.000 ενήλικων αιτούντων άσυλο και προσφύγων που διαμένουν στην ενδοχώρα και τα νησιά της Ελλάδας κατέγραψε η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και η καταγραφή κατέδειξε ότι πίσω από τις ανώνυμες προσφυγικές ροές υπάρχουν άνθρωποι με δεξιότητες και προσόντα.
Πριν από ένα χρόνο, τον Απρίλιο του 2021, ο διεθνής οργανισμός είχε προχωρήσει στην καταγραφή του εκπαιδευτικού υπόβαθρου και της εργασιακής εμπειρίας παιδιών και ενήλικων αιτούντων άσυλο και αναγνωρισμένων προσφύγων σε επτά νησιά του Αιγαίου- πύλες εισόδου τους. Τα στοιχεία αυτά συμπληρώθηκαν με την πιο πρόσφατη καταγραφή 1.166 ενήλικων αιτούντων άσυλο και προσφύγων που τον Φεβρουάριου του 2022 διαβιούσαν αυτόνομα (self-accommodated) στην ενδοχώρα.
Από το σύνολο των 8.126 ενηλίκων που καταγράφηκαν εθελοντικά και στις δύο φάσεις το 75% ήταν άνδρες και το 25% γυναίκες, το 67% αιτούντες άσυλο και το 33% αναγνωρισμένοι πρόσφυγες. Οι κύριες χώρες προέλευσής τους ήταν το Αφγανιστάν (34%), η Συρία (13%), η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (9%) και η Σομαλία (8%).
Όπως προκύπτει από την καταγραφή, το 84% των συμμετεχόντων έχει λάβει, κατά δήλωσή τους, τυπική εκπαίδευση πριν έρθει στην Ελλάδα και το 14% έχει πανεπιστημιακές σπουδές.
Στον τομέα της εργασιακής εμπειρίας προκύπτει ότι συχνότερα οι πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο έχουν προϋπηρεσία στις κατασκευές (17%), σε τεχνικά επαγγέλματα (15%), στην εξυπηρέτηση πελατών (13%), στις επιχειρήσεις και τις πωλήσεις (10%) και στη γεωργία και αλιεία (10%). Ανάμεσά τους καταγράφηκαν επίσης γιατροί, δικηγόροι, δάσκαλοι, δημοσιογράφοι και επαγγελματίες της πληροφορικής.
Συγκρίνοντας τα στοιχεία που προέκυψαν από την καταγραφή στην ενδοχώρα και την αντίστοιχη που είχε γίνει στα νησιά, διαπιστώνονται κοινά σημεία στους τομείς προϋπηρεσίας των προσφύγων, ωστόσο είναι υψηλότερο το ποσοστό των προσφύγων στην ενδοχώρα με εμπειρία στην παροχή υπηρεσιών στον τουρισμό και την εστίαση, από ό,τι στα νησιά. Επίσης, οι πρόσφυγες στην ενδοχώρα εμφανίζουν υψηλότερα ποσοστά φοίτησης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Όπως διευκρινίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Πέτρος Μάστακας, από τον Τομέα Ένταξης και Βιώσιμων Λύσεων της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, πρόκειται για μια «φωτογραφική αποτύπωση της συγκεκριμένης χρονικής στιγμής κατά την οποία έγινε η καταγραφή». Ωστόσο, το μήνυμα που προκύπτει από την καταγραφή «είναι ότι υπάρχει μια δεξαμενή ανθρώπων στιγματισμένων, οι οποίοι έχουν δεξιότητες και προσόντα και αυτά τα προσόντα είναι η ώρα να τα αξιοποιήσουν το κράτος, η οικονομία, η κοινωνία», προσθέτει ο ίδιος.
Η καταγραφή έγινε σε μια περίοδο που είναι έντονη η συζήτηση για την ένταξη των προσφύγων στην Ελλάδα. Η Αναστασία Μπενέκου, από τον ίδιο Τομέα του διεθνούς οργανισμού, εξηγεί ότι «το βασικό θέμα που εντοπίζαμε μέχρι τώρα είναι ότι με βάση τις κενές θέσεις εργασίας, απορροφούσαμε όσους περισσότερους γίνεται. Αυτό που κάνουμε τώρα και μας βοηθάει ακόμα περισσότερο η συγκεκριμένη καταγραφή είναι ότι γνωρίζοντας τα προσόντα των προσφύγων τούς προσανατολίζουμε στις κατάλληλες θέσεις εργασίας που ταιριάζουν στα προσόντα τους. Αυτό βοηθάει ακόμα περισσότερο την κινητοποίηση των προσφύγων, αλλά και την καλύτερη διασύνδεσή τους με εργοδότες, γιατί και οι εργοδότες θέλουν ανθρώπους που έχουν ήδη εμπειρία».
Μια τέτοια διασύνδεση προσφύγων και εργοδοτών επιχειρείται μέσα από το ενταξιακό κέντρο Adama, το οποίο λειτουργούν στην Αθήνα η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και οι οργανώσεις Catholic Relief Services και Caritas Hellas. Όπως εξηγούν οι κ.κ. Μάστακας και Μπενέκου, το συγκεκριμένο κέντρο έχει ένα τριπλό ρόλο, την επίλυση των γραφειοκρατικών ζητημάτων που αντιμετωπίζουν οι πρόσφυγες, τη διασύνδεσή τους με εργοδότες που είναι διατεθειμένοι να προσλάβουν πρόσφυγες με ταυτόχρονη υποστήριξη των εργοδοτών σε τυχόν διαδικαστικά εμπόδια που θα προκύψουν και τέλος τη διαμεσολάβηση προς τις κρατικές υπηρεσίες.
