Είναι πραγματικά εντυπωσιακό να ακούει κανείς τους επικεφαλής της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, να δηλώνουν ότι βρίσκονται σε μια διαδικασία εκμάθησης του νέου περιβάλλοντος της διεθνούς οικονομίας και με βάση αυτό το δεδομένο δεν μπορούν να δώσουν σίγουρες απαντήσεις. Από αυτό και μόνο αντιλαμβάνεται κανείς σε πόσο ταραγμένη περίοδο έχει εισέλθει το διεθνές σύστημα, και πόσο δύσκολο θα είναι το επόμενο διάστημα για πολίτες, νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Του Δημήτρη Γ. Απόκη *
Παρακολουθώντας χθες το πάνελ που συμμετείχαν οι δυο κεντρικοί τραπεζίτες, στο ετήσιο φόρουμ της ΕΚΤ, στη Σίντρα της Πορτογαλίας, πραγματικά η ανησυχία μου για τις επερχόμενες εξελίξεις αυξήθηκε σημαντικά. Οι επικεφαλής των κεντρικών τραπεζών των ΗΠΑ και της Ευρωζώνης, Τζερόμ Πάουελ και Κριστίν Λαγκάρντ, συμμερίστηκαν τις αμφιβολίες τους για το εάν, το περιβάλλον χαμηλού πληθωρισμού που υπήρχε πριν από τον κορωνοϊό θα επιστρέψει ποτέ, και δήλωσαν ότι αυτή η αλλαγή τους έχει οδηγήσει να αναζητούν απαντήσεις καθώς αυξάνονται τα επιτόκια.
“Από την πανδημία, ζούμε σε έναν κόσμο όπου η οικονομία καθοδηγείται από πολύ διαφορετικές δυνάμεις”, δήλωσε ο πρόεδρος της FED, την ώρα που η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, συμφώνησε ότι δεν πιστεύει “ότι θα επιστρέψουμε σε αυτό το περιβάλλον χαμηλού πληθωρισμού”.
Ο Πάουελ, εξήγησε πώς οι δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένης της παγκοσμιοποίησης, της γήρανσης των δημογραφικών στοιχείων, της χαμηλής παραγωγικότητας και των τεχνολογικών εξελίξεων, δεν διατηρούν πλέον τις τιμές υπό έλεγχο.
“Αυτό που δεν γνωρίζουμε είναι αν θα επιστρέψουμε σε κάτι που μοιάζει περισσότερο ή λιγότερο με αυτό που είχαμε πριν, υποψιαζόμαστε ότι θα είναι ένα είδος συνδυασμού”. είπε ο Πάουελ, ο οποίος παραδέχθηκε ότι οι κεντρικές τράπεζες έχουν κάτσει στο θρανίο του μαθητή και προσπαθούν να μάθουν να λειτουργούν στα νέα δεδομένα, “μαθαίνουμε να το αντιμετωπίζουμε”, δήλωσε ο επικεφαλής της FED.
Αξιωματούχοι των κεντρικών τραπεζών από όλο τον κόσμο συγκεντρώθηκαν στην πρώτη τέτοια σύναξη της ΕΚΤ από την εμφάνιση της πανδημίας, μέσα σε ένα περιβάλλον εκτίναξης των τιμών καταναλωτή, απειλών για την οικονομική ανάπτυξη και πιθανότητας περαιτέρω ενεργειακών διαταραχών. Η Λαγκάρντ παρατήρησε, με έναν υπαινιγμό νοσταλγίας, ότι τα πράγματα απλά δεν θα είναι τα ίδια.
“Υπάρχουν δυνάμεις που έχουν απελευθερωθεί ως αποτέλεσμα της πανδημίας ως αποτέλεσμα αυτού του τεράστιου γεωπολιτικού σοκ που αντιμετωπίζουμε τώρα που πρόκειται να αλλάξουν την εικόνα και το τοπίο μέσα στο οποίο δραστηριοποιούμαστε”, σχολίασε.
Παρών, ήταν και ο Διοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας, Άντριου Μπέιλι, η οικονομία του οποίου προσπαθεί να πετύχει την έξοδό της από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο Μπέιλι, παρατήρησε ότι η απόλυτη διαδοχή των επιπτώσεων που έπληξαν το Ηνωμένο Βασίλειο αποτελεί από μόνη της πρόκληση. “Είναι ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζετε μια σειρά από μεγάλους κραδασμούς εφοδιασμού χωρίς κενό αέρα μεταξύ τους, κάτι που φυσικά τροφοδοτεί τις προσδοκίες”, είπε. “Βάλτε τα όλα μαζί, δεν είναι παροδικά με την παραδοσιακή έννοια του όρου”.
Η Λαγκάρντ συμφώνησε με τον Πάουελ παρουσιάζοντας μια παρόμοια λίστα με τις καθοδικές δυνάμεις που συγκρατούν τον πληθωρισμό τα τελευταία 20 χρόνια, συμπεριλαμβανομένης της “έγκαιρης” μεταποίησης και σημείωσε, ότι το μεταβαλλόμενο περιβάλλον που ζούμε σήμερα, θα προκαλέσει ακόμη περισσότερες αναταραχές. “Αυτό έχει αλλάξει και πιθανότατα θα αλλάζει συνεχώς προς ένα σύστημα για το οποίο δεν είμαστε σίγουροι”, ανέφερε η Λαγκάρντ.
Την ίδια στιγμή, ο Πάουελ προειδοποίησε ότι ενώ θεωρεί δυνατή την αύξηση των επιτοκίων χωρίς να προκαλέσει ύφεση, “θα είναι αρκετά δύσκολο”. Η ΕΚΤ, η οποία βρίσκεται σε μια πορεία να αυξήσει δύο φορές το επόμενο τρίμηνο τα επιτόκια, πρέπει να είναι έτοιμη να εντείνει τη δράση της εάν χρειαστεί, ενώ κινείται σταδιακά για να αντιμετωπίσει την υψηλή αβεβαιότητα, δήλωσε η Λαγκάρντ.
Ο επικεφαλής της FED, προειδοποίησε, ότι μπορεί να είναι πολύ νωρίς για να κρίνουμε εάν ο υψηλός πληθωρισμός είναι ένα πιο μόνιμο χαρακτηριστικό της παγκόσμιας οικονομίας, παρατηρώντας ότι τα μοντέλα των οικονομολόγων απέτυχαν να προβλέψουν ένα τεράστιο σοκ προσφοράς. “Αυτή η διαδικασία θα μπορούσε να λειτουργήσει αντίστροφα”, είπε. “Ο πληθωρισμός θα μπορούσε να μειωθεί πιο γρήγορα”.
Εν τω μεταξύ, οι κεντρικοί τραπεζίτες πρέπει να προσαρμοστούν στη νέα πραγματικότητα. “Έχουμε ζήσει στον κόσμο όπου ο πληθωρισμός δεν ήταν πρόβλημα”, είπε ο Πάουελ. “Νομίζω ότι πλέον καταλαβαίνουμε καλύτερα πόσο λίγα καταλαβαίνουμε για τον πληθωρισμό”.
Πραγματικά, με δεδομένο ότι η υφιστάμενη γεωπολιτική και οικονομική κρίση έχει αποδείξει ότι από εδώ και στο εξής η οικονομία θα είναι ο κύριος μοχλός εθνικής ασφάλειας, ακούγοντας τους κεντρικούς τραπεζίτες, δεν μπορεί κανείς, παρά να είναι εξαιρετικά ανήσυχος για το άμεσο μέλλον. Ας ευχηθούμε να αποδειχτούν καλοί μαθητές, οι οποίοι μαθαίνουν γρήγορα, για το καλό όλων μας. Και σίγουρα καλύτεροι από τις πολιτικές ηγεσίες που τα έχουν κάνει και συνεχίζουν να τα κάνουν μπάχαλο.
*Ο Δημήτρης Γ. Απόκης, είναι Διεθνολόγος και Δημοσιογράφος, ειδικός σε θέματα Αμερικανικής Πολιτικής. Απόφοιτος των πανεπιστημίων The American University, School of International Service, και του The Johns Hopkins University, The Paul H. Nitze, School of Advanced International Studies της Ουάσιγκτον, μέλος του The International Institute for Strategic Studies του Λονδίνου, και υπήρξε επί σειρά ετών διαπιστευμένος ανταποκριτής στο Λευκό Οίκο, στο Στέητ Ντιπάρτμεντ και στο Αμερικανικό Πεντάγωνο.
