Για πρώτη φορά εδώ και μια γενιά, οι αξιωματούχοι που έχει επικρατήσει να αποκαλούνται γεράκια, παίρνουν τον έλεγχο του τιμονιού της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Αυτό που ξεκίνησε ως μοναχική πίεση από τον Κλάας Κνότ, της Ολλανδίας, πριν από μόλις λίγες εβδομάδες, έτσι ώστε να εξεταστεί το ενδεχόμενο αύξησης των επιτοκίων κατά 50 μονάδες βάσης, από χθες έχει επίσημα πλέον μετατραπεί σε μια εντελώς νέα εκστρατεία νομισματικής σύσφιξης για τη ζώνη του ευρώ, όπως προκύπτει από τις δηλώσεις της Πρόεδρου της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ.
Του Δημήτρη Γ. Απόκη *
Ο συνδυασμός επικείμενου τερματισμού των αγορών ομολόγων και η υπόσχεση για δύο αυξήσεις στο κόστος δανεισμού, συμπεριλαμβανομένης μιας πιθανής κίνησης 50 μονάδων βάσης το Σεπτέμβρη, ισοδυναμεί με σημαντική νίκη για την κυρίως βορειοευρωπαϊκή ομάδα αξιωματούχων που ανησυχούν για τον πληθωρισμό ρεκόρ.
Η αλλαγή πορείας δεν σηματοδοτεί μόνο μια αλλαγή στην αξιολόγηση της απειλής για τον πληθωρισμό που πλήττει την Ευρώπη, αλλά και μια εκ νέου εξισορρόπηση της εξουσίας εντός του Διοικητικού Συμβουλίου.
Μια ολόκληρη ομάδα αξιωματούχων των οποίων οι απόψεις υπέρ της πιο περιοριστικής πολιτικής συχνά αγνοούνταν όταν ο Μάριο Ντράγκι ήταν επικεφαλής της ΕΚΤ, φαίνεται τώρα να ασκεί επιρροή, χαράσσοντας μια πολιτική εντελώς διαφορετική από την εποχή στην οποία επικράτησε σε μεγάλο βαθμό η στάση του Ντράγκι. Πλέον είναι τα γεράκια που κερδίζουν όλες τις μάχες, όπως έκαναν τα περιστέρια στην εποχή Ντράγκι. Είναι ξεκάθαρο ότι τα γεράκια επικράτησαν και έσπρωξαν τη Λαγκάρντ. Η δέσμευση για αύξηση 50 μονάδων βάσης στα επιτόκια, είναι κάτι που δεν έχουμε δει ποτέ.
Μια τέτοια αύξηση των επιτοκίων, η οποία θυμίζει την κίνηση της FED, στις ΗΠΑ τον Μάιο, είναι πλέον ουσιαστικά ενσωματωμένη, στην πολιτική πορεία της ΕΚΤ. Όπως ανακοινώθηκε επί του παρόντος, το μόνο που χρειάζεται για να συμβεί είναι οι προοπτικές για τον πληθωρισμό να παραμείνουν τόσο κακές ή χειρότερες από ότι εκτιμούν σήμερα οι αξιωματούχοι, κάτι το οποίο είναι εξαιρετικά πιθανό με βάση τις διεθνείς εξελίξεις και το γεγονός ότι δεν διαφαίνεται σύντομη λύση στην κρίση της Ουκρανίας.
Επίσης σημαντική είναι η ουσιαστική δέσμευση που συνεπάγεται η απόφαση για διαδοχικές κινήσεις στις επόμενες δύο συνεδριάσεις. Αυτό ισοδυναμεί με το είδος της προ-δέσμευσης που ο πρώην πρόεδρος, για πολλά χρόνια, της ΕΚΤ, Ζαν-Κλόντ Τρισέ, συνήθιζε να αποφεύγει.
Τα οκτώ χρόνια που ο Σούπερ Μάριο (Ντράγκι) ήταν στο πηδάλιο της ΕΚΤ, ο απόψεις των γερακιών, έπεφταν στο κενό. Σήμερα πλέον, ο Ολλανδός τραπεζίτης και οι συνάδελφοί του από τη Γερμανία, την Αυστρία και άλλοι με παρόμοιες απόψεις καθοδηγούν τις αποφάσεις.
Μια άλλη σημαντική εξέλιξη είναι ότι η μεγάλη Ιταλική επιρροή στην ΕΚΤ, όπου ο πιο υψηλόβαθμος αξιωματούχος του προσωπικού, αρμόδιος για τη χάραξη νομισματικής πολιτικής, Μάσιμο Ροζτάγκνο, τον οποίο διόρισε ο Ντράγκι, είναι τώρα, ξαφνικά, λιγότερο ισχυρός.
Την προηγούμενη εβδομάδα, ο Διοικητής της Τράπεζας της Ιταλίας, Ιγκνάτσιο Βίσκο, ήταν μια φωνή στο κενό όταν μιλούσε ενάντια στην πίεση για επιθετικότητα. Καθώς τα γεράκια επικράτησαν, ο Ντράγκι, πρωθυπουργός πλέον της Ιταλίας, προσπάθησε να παρέμβει από μακριά για να υποστηρίξει μια πιο ήπια πολιτική. Επέμεινε ότι ο πληθωρισμός ρεκόρ δεν αντικατοπτρίζει υπερθέρμανση και ότι εξακολουθεί να υπάρχει πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα στη ζώνη του ευρώ.
Στην αλλαγή πολιτικής, άσκησε έντονη κριτική, ο Πήτερ Πράετ, ο οποίος ως επικεφαλής οικονομολόγος της ΕΚΤ υπό τον Ντράγκι ήταν συχνά, ακόμη πιο ήπιος και από τον μέντορά το. Δήλωσε ότι μια τέτοια αλλαγή θα έπρεπε να συνοδεύεται από καλύτερη επικοινωνία σχετικά με το τι πρέπει να γίνει εάν η αύξηση των επιτοκίων, βλάψει την ακεραιότητα της Ευρωζώνης με έκρηξη των αποδόσεων των ομολόγων των χρεωμένων μελών του ευρώ.
Ανεξάρτητα από το τι έχουν περιγράψει για τις επερχόμενες αποφάσεις, οι αξιωματούχοι της ΕΚΤ αντιμετωπίζουν τώρα την πρόκληση να εφαρμόσουν την πολιτική τους σε ένα εξαιρετικά ασταθές πλαίσιο ανάπτυξης καθώς και πληθωρισμού που θα μπορούσε ακόμα να επιδεινωθεί σημαντικά.
Το να τερματιστούν οι καθαρές αγορές περιουσιακών στοιχείων και να καθοδηγούνται για αυξήσεις των επιτοκίων πολιτικής που έρχονται τον Ιούλιο και το Σεπτέμβριο είναι το εύκολο μέρος, σύμφωνα με σοβαρούς αναλυτές. Όπως επισημαίνουν τα δύσκολα θα έρθουν στο τέταρτο τρίμηνο και μετά, επειδή όλα είναι στον αέρα και υπάρχει τεράστια αβεβαιότητα.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι και επίσημα πλέον, με τις χθεσινές ανακοινώσεις από την ΕΚΤ, εισερχόμαστε σε μια εξαιρετικά δύσκολη και σκληρή περίοδο, η οποία ενέχει τον κίνδυνο του στασιμοπληθωρισμού και τεράστιου πόνου για νοικοκυριά και επιχειρήσεις, ειδικά για τις ασθενέστερες οικονομίες του ευρωπαϊκού νότου.
* Ο Δημήτρης Γ. Απόκης, είναι Διεθνολόγος και Δημοσιογράφος, ειδικός σε θέματα Αμερικανικής Πολιτικής. Απόφοιτος των πανεπιστημίων The American University, School of International Service, και του The Johns Hopkins University, The Paul H. Nitze, School of Advanced International Studies της Ουάσιγκτον, μέλος του The International Institute for Strategic Studies του Λονδίνου, και υπήρξε επί σειρά ετών διαπιστευμένος ανταποκριτής στο Λευκό Οίκο, στο Στέητ Ντιπάρτμεντ και στο Αμερικανικό Πεντάγωνο.
