Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν ανακοίνωσε σήμερα από το Τόκιο μια νέα οικονομική σύμπραξη στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού σε αντιστάθμισμα της Κίνας, αλλά ειδικοί δείχνουν επιφυλακτικότητα, αν όχι σκεπτικισμό, όσον αφορά την πραγματική της εμβέλεια πέραν του συμβολισμού της.
Το Οικονομικό Πλαίσιο για την περιοχή Ινδικού-Ειρηνικού (Οικονομικό Πλαίσιο για τον Ινδικό-Ειρηνικό, IPEF) με τη συμμετοχή 13 χωρών, μεταξύ των οποίων οι ΗΠΑ και η Ιαπωνία, αλλά όχι η Κίνα, δεν είναι μια συμφωνία ελεύθερου εμπορίου, αλλά αποσκοπεί στην διευκόλυνση της ενοποίησης των χωρών που την υπογράφουν μέσω της υιοθέτησης κοινών προτύπων σε τέσσερις βασικούς τομείς: την ψηφιακή οικονομία, τις αλυσίδες τροφοδοσίας, την πράσινη ενέργεια και την καταπολέμηση της διαφθοράς.
“Οι ΗΠΑ και η Ιαπωνία, μαζί με άλλες 11 χώρες, θα εκκινήσουν το Οικονομικό Πλαίσιο για τον Ινδικό-Ειρηνικό”, δήλωσε ο Μπάιντεν σε κοινή συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε με τον Ιάπωνα πρωθυπουργό Φούμιο Κισίντα στο Τόκιο.
“Είναι μια δέσμευση για να εργαστούμε με τους στενούς μας φίλους και εταίρους στην περιοχή πάνω σε προκλήσεις που έχουν τη μέγιστη σημασία για να διασφαλιστεί η οικονομική ανταγωνιστικότητα τον 21ο αιώνα”, πρόσθεσε ο Αμερικανός πρόεδρος.
Η IPEF περιλαμβάνει αρχικά 13 χώρες: τις ΗΠΑ, την Ιαπωνία, την Ινδία και την Αυστραλία -τις τέσσερις χώρες που συνιστούν το διπλωματικό σχήμα “Quad”, το οποίο θα συνέλθει αύριο, Τρίτη, στο Τόκιο- όπως και το Μπρουνέι, τη Νότια Κορέα, την Ινδονησία, τη Μαλαισία, τη Νέα Ζηλανδία, τις Φιλιππίνες, τη Σιγκαπούρη, την Ταϊλάνδη και το Βιετνάμ.
“Μοιραζόμαστε μια δέσμευση για μια περιοχή Ινδικού-Ειρηνικού ελεύθερη, ανοιχτή, ισότιμη, περιεκτική, διασυνδεδεμένη, ανθεκτική, ασφαλή και ευημερούσα”, δήλωσαν σε κοινό ανακοινωθέν τους οι χώρες αυτές στις οποίες αντιστοιχεί περίπου το 40% του παγκόσμιου ΑΕΠ.
Ως “ανοιχτή πλατφόρμα”, η IPEF θα μπορούσε να υποδεχθεί κι άλλες χώρες μακροπρόθεσμα, διευκρίνισε ο Τζέικ Σάλιβαν, ο σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας του Λευκού Οίκου.
– “Εναλλακτικές στην Κίνα” –
Ωστόσο η πρωτοβουλία αυτή φαίνεται ξεκάθαρα να έχει σχεδιαστεί από την Ουάσινγκτον σε μια προσπάθεια να περιοριστεί η αυξανόμενη επιρροή της Κίνας στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού. Το Πεκίνο αισθάνεται εσκεμμένα αποκλεισμένο και αυτό το έχει ήδη κάνει γνωστό.
Η Ουάσινγκτον επιδιώκει “να σχηματίσει μικρές κλίκες στο όνομα της ελευθερίας και του ανοίγματος”, ελπίζοντας “να περιορίσει την Κίνα”, δήλωσε επικριτικά ήδη από την Κυριακή ο υπουργός Εξωτερικών της Κίνας Ουάνγκ Γι, κρίνοντας ότι το αμερικανικό σχέδιο είναι “καταδικασμένο” σε αποτυχία.
Υπό τον Ντόναλντ Τραμπ, τον προκάτοχο του Μπάιντεν στον Λευκό Οίκο, οι ΗΠΑ αποσύρθηκαν το 2017 από την Σύμπραξη των Χωρών του Ειρηνικού (TPP), μια ευρεία πολυμερή συμφωνία ελεύθερου εμπορίου, η οποία αποτέλεσε το αντικείμενο νέας συνθήκης το 2018 χωρίς την Ουάσινγκτον.
Ο Μπάιντεν δεν θέλει να ξανακαθιερώσει μεγάλες συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου καθώς η αμερικανική κοινή γνώμη θεωρεί στην πλειονότητά της τις συνθήκες αυτές απειλή για τις θέσεις εργασίας στις ΗΠΑ.
Ωστόσο, χαιρετίζοντας ταυτοχρόνως την IPEF, ο Ιάπωνας πρωθυπουργός Φούμιο Κισίντα επανέλαβε σήμερα την βούληση της Ιαπωνίας να δει τις ΗΠΑ να εντάσσονται εκ νέου μακροπρόθεσμα στην διάδοχο της TPP.
Την IPEF βλέπουν θετικά οι επιχειρηματικοί κύκλοι στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού, οι οποίοι “αναζητούν όλο και περισσότερο εναλλακτικές στην Κίνα”, διαβεβαίωσε η Αμερικανίδα υπουργός Εμπορίου Τζίνα Ραϊμόντο.
– Απούσα και η Ταϊβάν –
Διάφοροι ειδικοί που ρωτήθηκαν από το AFP εκφράζουν αμφιβολίες προς το παρόν.
Η IPEF “δείχνει να στηρίζεται στην επίδειξη του γεγονότος ότι οι ΗΠΑ ήταν μια δύναμη σταθερότητας στην περιοχή από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και ότι αυτό αιτιολογεί μια ευθυγράμμιση μαζί τους στα περιφερειακά θέματα”, έκρινε ο Ρόμπερτ Κάρνελ, επικεφαλής οικονομολόγος στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού στην ολλανδική τράπεζα ING.
Ωστόσο αναδυόμενες οικονομίες της περιοχής μπορεί να είναι λιγότερο ευαίσθητες σε αυτήν την ιστορική κληρονομιά σε σχέση με κινεζικές “καθαρές και σκληρές” επενδύσεις, πρόσθεσε.
Η Ουάσινγκτον προσπαθεί να “σπείρει διχόνοια” με την IPEF. Ωστόσο καθώς δεν είναι μια συμφωνία ελεύθερου εμπορίου, η σύμπραξη αυτή κινδυνεύει να είναι “πολύ χλιαρή”, πόσο μάλλον καθώς πολλές χώρες της Ασίας-Ειρηνικού δεν θέλουν να θίξουν την Κίνα, έκρινε παράλληλα ο Καζουχίρο Μαεσίμα, ένας ειδικός στην αμερικανική πολιτική σε πανεπιστήμιο του Τόκιο.
Ως εκ τούτου, ο πρωθυπουργός της Σιγκαπούρης Λι Χσιεν Λουνγκ χαιρέτισε την IPEF, μια “πολύτιμη ένδειξη”, σύμφωνα με τον ίδιο, του γεγονότος ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν “κατανοεί τη σημασία της οικονομικής διπλωματίας στην Ασία, κρίνοντας επίσης “θετικές” τις κινεζικές οικονομικές πρωτοβουλίες στην περιοχή, σε συνέντευξη που παραχώρησε στην ιαπωνική εφημερίδα Nikkei, η οποία δημοσιεύτηκε σήμερα.
Άλλη μια φαινομενική αδυναμία της IPEF, είναι η αξιοσημείωτη απουσία της Ταϊβάν μεταξύ των συμμετεχόντων, την ώρα που η νήσος αυτή –την οποία το Πεκίνο θα ήθελε να δει να επιστρέφει στον έλεγχό του– είναι ένας παγκόσμιος κόμβος της βιομηχανίας ημιαγωγών κι άλλων σημαντικών τεχνολογιών.
Η Ουάσινγκτον “θέλει να ενισχύσει την στρατηγική της σύμπραξη με την Ταϊβάν”, συμπεριλαμβανομένου στον τομέα των ημιαγωγών και των αλυσίδων τροφοδοσίας, αλλά αυτό θα γίνει “σε διμερή βάση”, διευκρίνισε ο Σάλιβαν.
