Για μια ακόμη φορά η Δύση και ειδικά οι Ηνωμένες Πολιτείες, με αφορμή τις αιτήσεις ένταξης στο ΝΑΤΟ, της Σουηδίας και της Φιλανδίας, βρίσκονται αντιμέτωποι με τα τερτίπια και το ανατολίτικο παζάρι του Πρόεδρου της Τουρκίας, Ταγίπ Ερντογάν. Αν και δεν μπορεί κανείς να μην παραδεχτεί ότι ο Ερντογάν, είναι ένας έξυπνος παίκτης, αυτή τη φορά το παιχνίδι είναι τόσο άγριο και το διακύβευμα τόσο μεγάλο, που ο Πρόεδρος της Τουρκίας παίζει με τη φωτιά. Αυτό το σκληρό και ριψοκίνδυνο παζάρι, μπορεί να μην κοστίσει βαρύ τίμημα στην Τουρκία, ως χώρα, αλλά ο ίδιος είναι πλέον ξεκάθαρο ότι βρίσκεται πρώτος στη λίστα της Ουάσιγκτον, κάτω ακριβώς από το όνομα του Βλαντιμίρ Πούτιν, για ένα τελικό ξεκαθάρισμα και εκτόπιση από το διεθνές και εσωτερικό πολιτικό σκηνικό.
Του Δημήτρη Γ. Απόκη *
Οι ΗΠΑ, ηγέτες δυτικών χωρών και αξιωματούχοι του ΝΑΤΟ καυχιούνται, ότι η εισβολή του Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία έχει αναζωογονήσει τη συμμαχία και ξαφνικά έρχεται ο Ερντογάν, να αμφισβητεί την ενότητά της, βάζοντας βέτο, στις προσπάθειες ένταξης της Σουηδίας και της Φινλανδίας. Ο Ερντογάν επέλεξε μια ιδιαίτερα κρίσιμη στιγμή για να διαμαρτυρηθεί για τον τρόπο με τον οποίο η Σουηδία και η Φινλανδία, χειρίζονται το Κουρδικό PKK, το οποίο η Τουρκία θεωρεί τρομοκρατική οργάνωση.
Αυτή η κίνηση του τούρκου Προέδρου, έχει αναγκάσει την Ουάσιγκτον και το ΝΑΤΟ, να δηλώνουν, ότι θα εργαστούν για την ταχεία επίλυση των ζητημάτων, ωστόσο τυχόν καθυστερήσεις να μην αποτελέσουν κίνδυνο για την ασφάλεια των δυο χωρών. Τα σκανδιναβικά έθνη επωφελούνται από συλλογικές αμυντικές δεσμεύσεις μόνο όταν είναι πλήρη μέλη. Εκείνο, όμως που δεν λένε ανοικτά στην Ουάσιγκτον και στα Κεντρικά του ΝΑΤΟ, στις Βρυξέλλες, είναι ότι η Βορειοατλαντική Συμμαχία και ο Λευκός Οίκος, κινδυνεύουν, λόγω του Ερντογάν, να υποστούν ένα στρατηγικό και επικοινωνιακό στραπάτσο, έναντι του Πούτιν, ίδιο και χειρότερο με αυτό που υπέστη η Ευρωπαϊκή Ένωση, στην προσπάθεια διακοπής εισαγωγών ρωσικού πετρελαίου, λόγω των αντιρρήσεων της Ουγγαρίας.
Είναι ξεκάθαρο, σε μια πρώτη ανάγνωση και βραχυπρόθεσμα, ο Ερντογάν, όταν πρόκειται για την αναμονή της προσθήκης της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, στην προσπάθεια του να αποσπάσει παραχωρήσεις, έχει όλα τα χαρτιά. Σχεδόν όλα.
Ο Ερντογάν, απαιτεί από τα σκανδιναβικά έθνη να σταματήσουν αυτό που ισχυρίζεται, ότι είναι η υποστήριξή τους προς τους Κούρδους μαχητές, που δρουν τόσο εντός της Τουρκίας όσο και εκτός αυτής, στη Συρία. Επιμένει επίσης, να ξεμπλοκάρουν τους περιορισμούς στην εξαγωγή όπλων στην Τουρκία. Το εμπόριο όπλων είναι ασήμαντο, αλλά για τον Ερντογάν είναι πολιτικά σημαντικό.
Κάθε μέλος της στρατιωτικής συμμαχίας του ΝΑΤΟ πρέπει να συμφωνήσει σε ένα νεοεισερχόμενο μέλος. Ο χρόνος είναι σημαντικός δεδομένου ότι η Φινλανδία και η Σουηδία έχουν υποβάλει αίτηση βιαστικά μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Η Φινλανδία, έχει τα μακρύτερα χερσαία σύνορα με τη Ρωσία στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ιστορικό σύγκρουσης με την πάλαι ποτέ, Σοβιετική Ένωση.
Για το λόγο που ανέφερα παραπάνω, θα υπάρξουν προσπάθειες αντιμετώπισης των ανησυχιών του Ερντογάν. Οι ηγέτες της Σουηδίας και της Φιλανδίας, βρέθηκαν χθες στην Ουάσιγκτον, όπου συναντήθηκαν με τον Αμερικανό Πρόεδρο, Τζο Μπάιντεν, και υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να του ζήτησαν να επισπεύσει την πώληση όπλων στην Τουρκία (αναβάθμιση και πώληση αεροσκαφών F-16), με δεδομένο ότι αυτή είναι η πραγματική στόχευση του ανατολίτικου παζαριού που κάνει ο Ερντογάν με την Ουάσιγκτον, μέσω της διαδικασίας ένταξης των δυο χωρών στο ΝΑΤΟ.
Παρόλα αυτά ο Ερντογάν, βαδίζει σε επικίνδυνα τεντωμένο σχοινί και υπάρχουν και αστάθμητοι παράγοντες στο παιχνίδι του. Η διπλωματική αναθέρμανση, μεταξύ Άγκυρας και Ουάσιγκτον εξακολουθεί να είναι εμβρυακή και λίγο επισφαλής. Το ριψοκίνδυνο παιχνίδι του Ερντογάν στο ΝΑΤΟ, θα μπορούσε να οδηγήσει σε ανάσχεση της προσέγγισης και επιστροφή σε ακόμη μεγαλύτερη ένταση στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις και εκεί που ο Λευκός Οίκος και το Στέητ Ντιπάρτμεντ προσανατολίζονται σε μια θετική αντιμετώπιση του αιτήματος της Τουρκίας για τα F-16, το όλο θέμα να μπει πάλι στο συρτάρι.
Υπάρχει επίσης κίνδυνος, ο Ερντογάν να θεωρηθεί ότι υποστηρίζει ξεκάθαρα πλέον, τον Πούτιν. Οι δύο άνδρες έχουν μια άβολη σχέση. Η Τουρκία έχει μέχρι στιγμής διαχειριστεί πονηρά την κρίση με την Ουκρανία. Καταδίκασε χλιαρά τη Μόσχα, αλλά ταυτόχρονα προμηθεύει την Ουκρανία, με μη επανδρωμένα αεροσκάφη Biraktar.
Σε καμία περίπτωση δεν κινδυνεύει η Τουρκία, με εκδίωξη από το ΝΑΤΟ, αλλά ο Ερντογάν θα μπορεί να βρεθεί στο στόχαστρο πολιτικής εξόντωσης. Και εδώ είναι που χρειάζονται και ιδιαίτερα προσεκτικοί και έξυπνοι χειρισμοί από την Ελλάδα. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία για την θετική εξέλιξη από το ταξίδι του Έλληνα Πρωθυπουργού στην Ουάσιγκτον. Αλλά κάποια στιγμή πρέπει να μπει τέλος στη θριαμβολογία. Ας αφήσουμε τον αμετροεπή Ερντογάν, να κάνει τη δουλειά για εμάς χωρίς εμάς. Θα το πω για μια ακόμη φορά ο Ερντογάν είναι ένας τούρκος πολιτικός σήμερα. Η Τουρκία είναι ένα πολύ μεγάλο και σημαντικό μαγαζί για τις ΗΠΑ και τη Δύση. Φτάνει λοιπόν το πανηγύρι. Το στοίχημα είναι μεγάλο και δεν υπάρχει λόγος να το χάσουμε για μη αναγκαίους κομπασμούς.
* Ο Δημήτρης Γ. Απόκης, είναι Διεθνολόγος και Δημοσιογράφος, ειδικός σε θέματα Αμερικανικής Πολιτικής. Απόφοιτος των πανεπιστημίων The American University, School of International Service, και του The Johns Hopkins University, The Paul H. Nitze, School of Advanced International Studies της Ουάσιγκτον, μέλος του The International Institute for Strategic Studies του Λονδίνου, και υπήρξε επί σειρά ετών διαπιστευμένος ανταποκριτής στο Λευκό Οίκο, στο Στέητ Ντιπάρτμεντ και στο Αμερικανικό Πεντάγωνο.
