*Γράφει ο Γιώργος Σταμάτης
«Όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται ελεύθεροι και ίσοι στην αξιοπρέπεια και τα δικαιώματα». Με αυτήν την εμβληματική φράση ξεκινάει η Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου του ΟΗΕ, το πρώτο διεθνές μεταπολεμικό κείμενο που αποτέλεσε πηγή έμπνευσης και ισχυρό καταλύτη για την οικοδόμηση του σύγχρονου δικαιωματικού πλαισίου. Παρά όμως τις ρητές διατυπώσεις των διεθνών συμβάσεων και των πρωτοκόλλων, υπάρχουν ορισμένες ευάλωτες ομάδες πληθυσμού, που όχι μόνο αντιμετωπίζουν εμπόδια και διακρίσεις, αλλά φτάνουν να βιώνουν ακραίο ρατσισμό, εκφοβισμό και περιθωριοποίηση που οδηγεί στον κοινωνικό αποκλεισμό. Χαρακτηριστικό παράδειγμα μιας τέτοιας συμπεριφοράς διεθνώς αποτελούν τα άτομα με διαφορετικό σεξουαλικό προσανατολισμό, ταυτότητα και χαρακτηριστικά φύλου. Ακόμη όμως και στο πεδίο της θεσμικής κατοχύρωσης, σε περισσότερες από 70 χώρες ανά τον κόσμο εξακολουθούν να ποινικοποιούνται οι σχέσεις μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου και πολλά ΛΟΑΤΚΙ άτομα συνεχίζουν να υφίστανται σοβαρές παραβιάσεις των θεμελιωδών δικαιωμάτων τους και διώξεις με αποκλειστικό λόγο τις προσωπικές τους επιλογές.
Από την αρχή της πανδημίας, τα Ηνωμένα Έθνη έχουν καταγράψει την επιδείνωση των διακρίσεων, της λεκτικής και σωματικής βίας, της ρητορικής μίσους, του κοινωνικού και οικονομικού αποκλεισμού και των εμποδίων στην πρόσβαση στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, στην εκπαίδευση, στην απασχόληση και στις βασικές υπηρεσίες που αντιμετωπίζουν τα άτομα ΛΟΑΤΚΙ+. Μια πρόσθετη παράμετρος λεκτικής κακοποιητικής συμπεριφοράς είναι το εσκεμμένο missgendering των υπαλλήλων που εξυπηρετούν τα trans πρόσωπα στις συναλλαγές τους, όταν δεν έχουν προλάβει να ολοκληρώσουν τη διαδικασία της νομικής αναγνώρισης της ταυτότητας φύλου.
Προκειμένου να ευαισθητοποιηθούν οι κυβερνήσεις αλλά και το ευρύ κοινό για τις διακρίσεις με τις οποίες έρχονται αντιμέτωπα παγκοσμίως τα πρόσωπα της ΛΟΑΤΚ+Ι κοινότητας, καθιερώθηκε η 17η Μαίου ως Διεθνής Ημέρα κατά της ομοφοβίας, αμφιφοβίας και τρανσφοβίας. Η συγκεκριμένη ημερομηνία επελέγη επειδή στις 17 Μαΐου του 1990, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO), έπαψε να θεωρεί την ομοφυλοφιλία ασθένεια, αφαιρώντας τη από τη Διεθνή Ταξινόμηση των Νόσων. Έτσι η 17η Μαΐου 2005, αποτέλεσε την πρώτη Διεθνή Ημέρα κατά της ομοφοβίας, ενώ οι έννοιες της τρανσφοβίας και της αμφιφοβίας προστέθηκαν το 2009 και 2015, αντίστοιχα.
Στην Ελλάδα, έχουν γίνει σημαντικά βήματα προς την επίτευξη της νομικής ισότητας των ΛΟΑΤΚΙ συμπολιτών μας. Εν τούτοις πολύς δρόμος πρέπει ακόμη να διανυθεί για την ριζική εξάλειψη των στιγματιστικών συμπεριφορών και την πλήρη άρση των κοινωνικών προκαταλήψεων, εξαιτίας των οποίων έχουν γίνει κάποιες φορές απεγνωσμένες κινήσεις με τραγική κατάληξη.
Τα ζητήματα πλήρους κατοχύρωσης των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων δεν βρίσκονται πλέον στο περιθώριο του δημόσιου διαλόγου, αλλά αναδεικνύονται ως βασική πτυχή της διαφορετικότητας στο επίκεντρο των δημοσίων πολιτικών για τη στήριξη των πιο ευάλωτων συμπολιτών μας.
Η Εθνική Στρατηγική για την ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ+ , η οποία εκπονήθηκε για πρώτη φορά στη χώρα μας, αποτελεί συνέχεια της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής 2020-2025 για την Ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ+, στην οποία η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπογραμμίζει χαρακτηριστικά ότι: «Οι διακρίσεις, η βία και το μίσος κατά των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων αντιβαίνουν στις θεμελιώδεις αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και πρέπει να εκλείψουν».
Η Εθνική Στρατηγική για την ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ+ διαρθρώνεται σε τέσσερεις πυλώνες ως ακολούθως:
1. Καταπολέμηση των διακρίσεων έναντι των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων·
2. Προστασία των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων.
3. Κοινωνίες χωρίς αποκλεισμούς για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα.
4. Πρωτοβουλίες για την ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων σε παγκόσμιο επίπεδο.
Στο πλαίσιο αυτό, ικανοποιήθηκε ένα πάγιο και δίκαιο αίτημα του κινήματος των ΛΟΑΤΚΙ+ και πλέον μπορούν κι εκείνοι να συμμετέχουν ενεργά στη βαθιά αλτρουιστική πράξη της αιμοδοσίας, ενώ μέχρι τώρα απαγορευόταν. Την περίοδο αυτήν ψηφίστηκε από τη Βουλή η απαγόρευση διενέργειας πρακτικών μεταστροφής σε ευάλωτα πρόσωπα, δηλ. εκείνων των ιατρικών παρεμβάσεων που έχουν στόχο την αλλαγή του σεξουαλικού προσανατολισμού ή της ταυτότητας φύλου ενός ατόμου. Επιπλέον, προς το σκοπό της προώθησης της ίσης μεταχείρισης στην απασχόληση και αναγνωρίζοντας την ιδιαίτερη ευαλωτότητα που βιώνουν τα trans πρόσωπα στον τομέα αυτόν, έχουν περιληφθεί πλέον στις ευάλωτες ομάδες των προγραμμάτων του ΟΑΕΔ και τα trans πρόσωπα.
Με γνώμονα την Εθνική Στρατηγική για την Ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ+ καθώς και τη διαρκή διαβούλευση με τους εμπλεκόμενους φορείς, η κυβέρνηση θεσπίζει ένα συνεκτικό πλαίσιο και σχεδιάζει συμπεριληπτικές πολιτικές για την άρση των διακρίσεων και την άμβλυνση των ανισοτήτων, με στόχο τη διαμόρφωση μιας κοινωνίας ανοιχτής, προοδευτικής και πλουραλιστικής, στη βάση των αρχών της κοινωνικής ενσωμάτωσης και της κοινωνικής δικαιοσύνης.
*Ο Γιώργος Σταμάτης είναι Γενικός Γραμματέας Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Καταπολέμησης της Φτώχειας
