Η Τήλος. Ένα ακριτικό νησί στην άγονη γραμμή κατάφερε να βρεθεί στην κορυφή του κόσμου στη διαχείριση οικιακών αποβλήτων. Οι κάτοικοι των 350 σπιτιών του ακριτικού νησιού του Νοτίου Αιγαίου, από τον πιο μικρό, μέχρι τον πιο μεγάλο, κατάφεραν σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα ένα θαύμα. Μέσω του προγράμματος Just Go Zero Waste της Polygreen, και την υποστήριξη της τοπικής αυτοδιοίκησης, ένωσαν τις δυνάμεις τους και έκαναν ξανά όλο τον κόσμο να μιλάει γι αυτούς. Επίσημα πλέον, η Τήλος είναι το πρώτο νησί στον κόσμο που επιτυγχάνει 100% εκτροπή από την ταφή των αποβλήτων. Ύστερα από τις πρωτιές της σε διείσδυση ΑΠΕ, που επίσης φθάνει το 100%, αλλά και σε μείζονα κοινωνικά ζητήματα, η μαγική Τήλος για ακόμα μία φορά δείχνει τον δρόμο.
Όπως αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Ηλίας Χριστοφής, κάτοικος του νησιού, επιχειρηματίας και μέλος του διοικητικού συμβουλίου τα τελευταία 30 χρόνια: «Αυτό που κάνει την Τήλο να πρωτοπορεί είναι η τετραπλή έλικα της ανάπτυξης του νησιού: Οι κάτοικοι, η τοπική αυτοδιοίκηση και η πολιτεία, σε συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα, συνεργάζονται άψογα και πετυχαίνουμε θαύματα».
Από τον Δεκέμβριο του 2021, η Τήλος καταργεί τον ΧΥΤΑ και τους δημόσιους κάδους και υιοθετεί το Just Go Zero Tilos, ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα κυκλικής διαχείρισης αποβλήτων που ξεκινάει από συλλογή πόρτα-πόρτα και καταλήγει στην πλήρη αξιοποίηση των αποβλήτων που παράγονται στο νησί. Ένα έργο που χρηματοδοτείται και υποστηρίζεται εξ ολοκλήρου με τεχνολογία και τεχνογνωσία από την Polygreen και υλοποιείται σε συνεργασία με τον δήμο Τήλου, με την έγκριση της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου.
Η συμμετοχή του κόσμου ήταν άμεση και η συντριπτική πλειοψηφία αγκάλιασε το πρόγραμμα από την πρώτη ημέρα. Ήδη καταγράφονται εντυπωσιακά αποτελέσματα με το ποσοστό των υλικών που ανακτώνται και κομποστοποιούνται από τα απόβλητα, να ξεπερνάει το 86%, ενώ δημιούργησε και δέκα νέες θέσεις εργασίας.
Μάλιστα, το Just Go Zero Tilos παρουσιάστηκε στην Πρόεδρο της Δημοκρατίας, κυρία Κατερίνα Σακελλαροπούλου από τον ιδρυτή και πρόεδρο της Polygreen, Αθανάσιο Πολυχρονόπουλο, ενώ σε ανοιχτή εκδήλωση, στις ομιλίες των υπουργών Επικρατείας, Άκη Σκέρτσου, Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστα Σκρέκα και του περιφερειάρχη Ν. Αιγαίου Γ. Χατζημάρκου, αλλά και του επιτρόπου Περιβάλλοντος Virginijus Sinkevičius εκφράστηκε η αμέριστη στήριξή στο πρόγραμμα, το οποίο όπως ανέφεραν, αποτελεί παράδειγμα για όλους, καθώς κάνει πράξη τα μηδενικά απόβλητα, για πρώτη φορά, σε μια ολόκληρη κοινότητα και ανοίγει το δρόμο για την κυκλική διαχείριση των αποβλήτων και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας.
Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Πολυχρονόπουλος: «Στην Τήλο εγκαινιάζουμε τον πολιτισμό που θα ονομαστεί από τους ιστορικούς του μέλλοντος ως πολιτισμός των νησιών του Νοτίου Αιγαίου. Ενός πολιτισμού με 100% εκτροπή από ταφή, πλήρη κυκλική διαχείριση όλων των υλικών και, το σημαντικότερο, μια εντελώς νέα αντίληψη ζωής. Σε αυτόν το νέο πολιτισμό η έννοια του απόβλητου θα συναντιέται μόνο σε μουσειακούς χώρους».
«Με το Just Go Zero Tilos, που έρχεται σε συνέχεια του ευρωπαϊκού έργου για την ενεργειακή αυτονομία του νησιού, η Τήλος γίνεται παράδειγμα εφαρμογής πράσινης καινοτομίας και αποκομίζει πολλαπλά οφέλη: Καθαρότερο περιβάλλον που βοηθά κατοίκους και επιχειρήσεις να ζουν μια καλύτερη καθημερινότητα και μεγαλύτερη απήχηση ως σύγχρονος διεθνής ταξιδιωτικός προορισμός, όπου η βιωσιμότητα μετατρέπεται σε συγκριτικό πλεονέκτημα και προσελκύει περισσότερους επισκέπτες με περιβαλλοντική συνείδηση», τόνισε απ΄ την πλευρά της η δραστήρια δήμαρχος Τήλου, κυρία Μαρία Καμμά – Αλιφέρη.
Με συνεχή ενημέρωση και υποστήριξη της τοπικής κοινότητας, μέσα από δράσεις ευαισθητοποίησης και εκπαιδεύσεις που έγιναν σε κάθε επιχείρηση και σε κάθε νοικοκυριό του νησιού το πρόγραμμα άρχισε γρήγορα να τρέχει.
Όπως αναφέρουν οι συντελεστές του: «H προσέγγιση αυτή, συνετέλεσε σημαντικά στην αλλαγή στάσης και αντίληψης της τοπικής κοινότητας για τα απόβλητα, κάτι που αποτυπώθηκε στην εντυπωσιακή ανταπόκρισή τους στις νέες πρακτικές».
Στη βάση της λύσης είναι η σωστή διαλογή των αποβλήτων στην πηγή, για την επίτευξη της οποίας διατέθηκε σε κάθε νοικοκυριό και επιχείρηση της Τήλου ειδικός εξοπλισμός για τη χωριστή συλλογή τους. Η συλλογή των διαχωρισμένων αποβλήτων γίνεται πόρτα-πόρτα, στις μέρες που καθορίζονται και επικοινωνούνται από τον δήμο, και εντατικοποιούνται τη θερινή περίοδο που αυξάνονται δραστικά οι επισκέπτες στο νησί.
Στη συνέχεια τα απόβλητα μεταφέρονται στο Κέντρο Κυκλικής Καινοτομίας που αντικατέστησε τον ΧΥΤΑ και εξοπλίστηκε με σύγχρονα μηχανήματα και τεχνολογικές εφαρμογές. Εκεί γίνεται η περαιτέρω διαλογή και προετοιμασία των αποβλήτων για ανακύκλωση, κομποστοποίηση ή ενεργειακή αξιοποίηση.
Επιπλέον, το πρόγραμμα υποστηρίζεται από ειδική καινοτόμο πλατφόρμα, η οποία καταγράφει τον όγκο των αποβλήτων που συλλέγονται στις τρεις βασικές κατηγορίες του Προγράμματος (ανακυκλώσιμα, μη ανακυκλώσιμα και οργανικά) ανά νοικοκυριό και συνολικά. Μέσα από την πλατφόρμα, κάτοικοι και επιχειρήσεις μπορούν να γνωρίζουν την ποσότητα των υλικών που ανακυκλώνουν, σε πραγματικό χρόνο. Καθώς, η ενημέρωση με τα δεδομένα αυτά τους δίνει επιπλέον κίνητρο να επιτύχουν ολοένα και υψηλότερα ποσοστά ανακύκλωσης.
Επισημαίνεται επίσης ότι το Just Go Zero Tilos προβλέπει την αξιοποίηση ειδικών ρευμάτων αποβλήτων, όπως παλιές συσκευές ή μικρά έπιπλα, τα οποία μεταφέρονται στο νέο Κέντρο Δημιουργικής Αξιοποίησης Υλικών για να επισκευαστούν ή να γίνουν πρώτη ύλη για καλλιτεχνική δημιουργία. Ενώ, το αμέσως επόμενο διάστημα, στο Κέντρο θα φιλοξενηθούν οι καλλιτέχνες The New Raw και Hypercompf, οι οποίοι θα αναδείξουν στην πράξη την έννοια του upcycling και της κυκλικότητας μέσα από καλλιτεχνικές δημιουργίες και εικαστικές εγκαταστάσεις εμπνευσμένες από τον τοπικό χαρακτήρα.
Τέλος, στην Τήλο λειτουργεί πλέον μόνιμα το «Point Zero» ως σταθερό σημείο πληροφόρησης για το Πρόγραμμα, όπου κάτοικοι και επισκέπτες μπορούν να απευθύνονται για οδηγίες προκειμένου να χρησιμοποιούν και να αξιοποιούν σωστά το σύστημα, τον εξοπλισμό και τις υποδομές του Just Go Zero. Μακροπρόθεσμα στο «Zero Point» θα εκτίθενται έργα και δημιουργίες από το Κέντρο Δημιουργικής Αξιοποίησης Υλικών.
