Δύο Συμμαχικά νεκροταφεία στη Λήμνο, ένα στο Μούδρο και ένα στο Πορτιανού, με συνολικά 224 θαμμένους εκεί Αυστραλούς και Νεοζηλανδούς στρατιώτες τιμούν σήμερα την 25η Απριλίου, ημέρα έναρξης της απόβασης στην Καλλίπολη το 1915, την εθνική επέτειο της Αυστραλίας και της Νέας Ζηλανδίας. Την ANZAC DAY, ημέρα προς τιμήν του Αυστραλιανού και Νεοζηλανδέζικου Εκστρατευτικού Σώματος (Australian and New Zealand Army Corps – ANZAC) που συμμετείχε με πολλές εκατοντάδες νεκρούς σε αυτή την αιματηρή πολεμική σύγκρουση στην είσοδο των στενών του Ελλησπόντου στη διάρκεια του Α’ παγκόσμιου πολέμου.
Το ΑΝΖΑC, συγκροτήθηκε στα τέλη του 1914 στην Αυστραλία που συνέδραμε μαζί με την άλλη λεγόμενη Αυστραλιανή Αυτοκρατορική Δύναμη στον Α παγκόσμιο πόλεμο ως μέλος της Βρετανικής Κοινοπολιτείας. Αρχικά το αποτελούσαν δύο ταξιαρχίες, η 1η αυστραλιανή Ταξιαρχία πεζικού και η Ταξιαρχία Αυστραλών και Νεοζηλανδών. Επίσης, στο σώμα μετείχαν μονάδες μηχανικού, τραυματιοφορέων και συλλογής τραυματιών, μεταφορικά μέσα και υπαίθριο μαγειρείο.
Έφθασε στη Λήμνο το Μάρτιο του 1915 μέσω Αιγύπτου, με δύναμη αρχικά 3.200 ανδρών, δύναμη που στη συνέχεια πολλαπλασιάσθηκε. Από τις 25 Απριλίου του 1915 πρώτη μέρα των επιχειρήσεων ως το Νοέμβριο του ίδιου χρόνου συμμετείχε σε δεκάδες απόπειρες απόβασης στη χερσόνησο της Καλλίπολης, που αποκρούσθηκαν από τουρκικές δυνάμεις με επικεφαλής τον άγνωστο τότε Συνταγματάρχη Μουσταφά Κεμάλ (τον μετέπειτα Ατατούρκ) που ενίσχυαν γερμανικά και αυστριακά στρατεύματα.
Χιλιάδες τραυματίες, υπολογίζεται περισσότεροι από 4.000, νοσηλεύτηκαν με τη συνδρομή 96 Αυστραλών νοσοκόμων, στη Λήμνο που αποτελούσε τη βάση των Συμμαχικών Δυνάμεων. Σε νοσοκομείο εκστρατείας που είχε στηθεί στο χωριό Σαρπί Λήμνου, καθώς και σε πλοία πέθαναν 148 Αυστραλοί και 76 Νεοζηλανδοί στρατιώτες. Μαζί και πολλοί άλλοι Αφρικανοί, Ινδοί και φυσικά Άγγλοι στρατιώτες που όλοι θάφτηκαν στα δύο συμμαχικά νεκροταφεία στη Λήμνο.
Η Αυστραλιανή Αυτοκρατορική Δύναμη, μαζί της και το ANZAC, αποχώρησε τελικά τον Ιανουάριο του 1916 από τη Λήμνο και επέστρεψε στις βάσεις της μέσω Αλεξάνδρειας. Ηττημένη και αποδεκατισμένη.
Από τότε η 25η Απριλίου, η ANZAC DAY, ημέρα προς τιμήν του Αυστραλιανού και Νεοζηλανδέζικου Εκστρατευτικού Σώματος έγινε η εθνική επέτειος της Αυστραλίας και της Νέας Ζηλανδίας. Αφού η τόσο πολύ απομακρυσμένη από την πατρίδα στρατιωτική παρουσία και η ένταξή τους σε μία συμμαχική ομάδα θεωρείται πως σφυρηλάτησε την εθνική τους συνείδηση και ενίσχυσε την έννοια της εθνικής τους ταυτότητας.
Στη Λήμνο εδώ και 25 περίπου χρόνια, από το 1998 ξεκίνησαν εκδηλώσεις με πρωτοβουλία Λημνίων μεταναστών της Αυστραλίας. Στις εκδηλώσεις μετέχουν οι τοπικές αρχές, οι πρέσβεις Αυστραλίας, Νέας Ζηλανδίας, Αγγλίας, Ινδίας και άλλων χωρών, των οποίων στρατιώτες είναι θαμμένοι στα δύο συμμαχικά νεκροταφεία. Σε ανάμνηση της ζωής στη Λήμνο, η ονομασία του νησιού δόθηκε σε προάστιο στην πολιτεία Βικτόρια. Ενώ ένα αυστραλιανό μνημείο στην είσοδο του λιμανιού του Μούδρου έχει στηθεί, ως ελάχιστος φόρος τιμής στους «Ήρωες της Λήμνου» και στους ισχυρούς πολιτισμικούς και ιστορικούς δεσμούς μεταξύ της Αυστραλίας και της Λήμνου.
Ας σημειωθεί ότι σήμερα στην Αυστραλία πραγματοποιείται μεγάλη παρέλαση με τη συμμετοχή Ευζώνων της Προεδρικής Φρουράς. Ενώ εγκαινιάζεται στη Βικτόρια έκθεση φωτογραφίας με φωτογραφίες εποχής από τη Λήμνο. Τέλος πριν λίγες μέρες έγινε γνωστό ότι η Αυστραλιανή Κυβέρνηση χρηματοδοτεί με το ποσό των 4,9 εκατομμυρίων δολαρίων τη δημιουργία ανοικτού μουσείου των ANZAC στη Λήμνο.
