Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε μια σειρά από βραχυπρόθεσμες και μεσοπρόθεσμες δράσεις για την ενίσχυση της παγκόσμιας επισιτιστικής ασφάλειας και την υποστήριξη των αγροτών και των καταναλωτών στην ΕΕ.
Η διαθεσιμότητα τροφίμων δεν διακυβεύεται επί του παρόντος στην ΕΕ, καθώς η ήπειρος είναι σε μεγάλο βαθμό αυτάρκης αναφέρει η Επιτροπή. Ωστόσο, ο αγροτικός τομέας είναι καθαρός εισαγωγέας συγκεκριμένων προϊόντων, για παράδειγμα πρωτεΐνη ζωοτροφών. Αυτό το γεγονός, σε συνδυασμό με το υψηλό κόστος εισροών, όπως τα λιπάσματα και η ορυκτή ενέργεια, δημιουργεί δυσκολίες στην παραγωγή για τους αγρότες και κινδυνεύει να αυξήσει τις τιμές των τροφίμων.
Η αύξηση των τιμών των τιμών των παγκόσμιων εμπορευμάτων που επιταχύνθηκαν περαιτέρω από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, υπογραμμίζει και πάλι την ανάγκη η γεωργία και οι αλυσίδες εφοδιασμού τροφίμων της ΕΕ να γίνουν πιο ανθεκτικές και βιώσιμες, σύμφωνα με τη Στρατηγική, «Από το αγρόκτημα στο πιάτο».
Η Επιτροπή δεσμεύεται να λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα για να διασφαλίσει ότι η ΕΕ συμβάλλει στην παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια, ιδιαίτερα στην Ουκρανία, τη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή, που βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στις εισαγωγές δημητριακών, καθώς και στην Ασία και την υποσαχάρια Αφρική.
Η ΕΕ είναι ο κύριος πάροχος ανθρωπιστικής και αναπτυξιακής βοήθειας για τα τρόφιμα και τα συστήματα τροφίμων.
Ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Επιτροπής, Βάλντις Ντομπρόβσκις, ανέφερε ότι «ο πόλεμος της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας έχει δημιουργήσει ένα πλήθος προβλημάτων, μεταξύ άλλων και σε σχέση με την παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια. Όταν πρόκειται για τρόφιμα, τώρα είναι η ώρα να δείξει η Ευρώπη την αλληλεγγύη της: να βοηθήσει την Ουκρανία, τους ανθρώπους και τους αγρότες της, καθώς και ευάλωτες χώρες εισαγωγής τροφίμων σε όλο τον κόσμο που αντιμετωπίζουν αυξανόμενες τιμές και πιθανότητες ελλείψεων. Θα συνεχίσουμε να παρέχουμε ανθρωπιστική βοήθεια για να ανακουφίσουμε τα δεινά των Ουκρανών διασφαλίζοντας την πρόσβασή τους σε βασικά αγαθά και υπηρεσίες, ιδίως σε τρόφιμα. Ταυτόχρονα, πρέπει να αποφύγουμε τυχόν περιορισμούς στις εξαγωγές για να τηρούνται οι τιμές των τροφίμων. Ενώ, η ίδια η ΕΕ δεν αντιμετωπίζει κίνδυνο επισιτιστικής ασφάλειας, θα πρέπει ακόμα να αντιμετωπίσουμε ζητήματα οικονομικής προσιτότητας των τροφίμων και να λάβουμε μέτρα για να κάνουμε τη γεωργία και τις αλυσίδες εφοδιασμού πιο ανθεκτικές και βιώσιμες για να αντιμετωπίσουν μελλοντικές κρίσεις».
Πρόγραμμα Υποστήριξης Έκτακτης Ανάγκης της ΕΕ ύψους 330 εκατομμυρίων ευρώ για την Ουκρανία θα συμβάλει στην εξασφάλιση της πρόσβασης σε βασικά αγαθά και υπηρεσίες, καθώς και την προστασία του πληθυσμού.
Επίσης, η Επιτροπή θα εξασφαλίσει τακτική παρακολούθηση και ανάλυση των τιμών των τροφίμων και της επισιτιστικής ανασφάλειας και θα συνεχίσει τη δέσμευσή της σε διεθνείς και πολυμερείς φορείς (FAO, ΠΟΕ, G7, G20) για τον συντονισμό των πολιτικών.
Επιπλέον, η ΕΕ έχει εντείνει την ανθρωπιστική βοήθεια για τις περιφέρειες και πληθυσμιακές ομάδες που πλήττονται περισσότερο από την επισιτιστική ανασφάλεια.
Στο πρόγραμμα διεθνούς συνεργασίας 2021-2027, η ΕΕ θα εργαστεί για την ανάπτυξη της βιωσιμότητας των συστημάτων τροφίμων με περίπου 70 χώρες εταίρους.
Στήριξη των γεωργών και των καταναλωτών της ΕΕ
Για τη βελτίωση της οικονομικής προσιτότητας των τροφίμων, τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να εφαρμόσουν μειωμένους συντελεστές προστιθέμενης Αξίας και να ενθαρρύνουν τους οικονομικούς φορείς να περιορίζουν τις τιμές λιανικής. Τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να αντλήσουν από Ταμεία της ΕΕ όπως το Ταμείο Ευρωπαϊκής Βοήθειας προς τους Απόρους (FEAD) που υποστηρίζει δράσεις των χωρών για την παροχή τροφής ή/και βασικής υλικής βοήθειας στους πιο ευάλωτους.
Για να εκπληρώσει τον ρόλο του ως παγκόσμιου παρόχου τροφίμων που συνεχίζει να ασχολείται πλήρως με την περιβαλλοντική μετάβαση, ο γεωργικός τομέας της ΕΕ χρειάζεται όλη μας την υποστήριξη. Μεταξύ των μέτρων που ενέκρινε η Επιτροπή είναι τα εξής:
Πακέτο στήριξης 500 εκατομμυρίων ευρώ, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης του αποθεματικού για την κρίση για τη στήριξη των παραγωγών που επλήγησαν περισσότερο από τις σοβαρές συνέπειες του πολέμου στην Ουκρανία.
Σε αυτή τη βάση, τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να παράσχουν πρόσθετη οικονομική στήριξη στους γεωργούς για να συνεισφέρουν στην παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια ή στην αντιμετώπιση διαταραχών της αγοράς.
Θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην υποστήριξη των γεωργών που ασχολούνται με βιώσιμες πρακτικές, διασφαλίζοντας επίσης ότι τα μέτρα στοχεύουν τους τομείς και τους αγρότες που πλήττονται περισσότερο από την κρίση.
Παράλληλα, ειδική προσωρινή ευελιξία στις υφιστάμενες απαιτήσεις εισαγωγής για ζωοτροφές θα συμβάλει στην άμβλυνση της πίεσης στην αγορά ζωοτροφών.
Η Επιτροπή έχει προτείνει ένα νέο, αυτόνομο Προσωρινό Πλαίσιο για την Κρίση που επίσης καλύπτει τους αγρότες, τους παραγωγούς λιπασμάτων και τον τομέα της αλιείας. Αυτό επιτρέπει την κρατική ενίσχυση στους αγρότες που επηρεάζονται από σημαντικές αυξήσεις στο κόστος των εισροών. Οι τιμές των λιπασμάτων και οι προμήθειες για τους αγρότες θα παρακολουθούνται για να διασφαλιστεί ότι δεν τίθενται σε κίνδυνο οι προοπτικές για τη συγκομιδή της ΕΕ.
Η Επιτροπή προτείνει επίσης στα κράτη μέλη να κοινοποιούν δεδομένα για τα αποθέματά τoυς σε βασικά προϊόντα σχετικά με τα τρόφιμα και τις ζωοτροφές σε μηνιαία βάση για να υπάρχει μια έγκαιρη και ακριβή επισκόπηση της διαθεσιμότητάς τους.
