«Η βία είναι… δημοκρατική», αναφέρει στο ντοκιμαντέρ «Femicidio» η Ιταλίδα καθηγήτρια Κοινωνιολογίας Sveva Magaraggia, τονίζοντας ότι η βία δεν έχει να κάνει με χρώμα, οικονομική κατάσταση ή μορφωτικό επίπεδο.
«Βλέπουμε και στις γυναικοκτονίες στην Ελλάδα διάφορες εθνικότητες, ηλικίες και κοινωνικές τάξεις», επισημαίνει στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων η σκηνοθέτρια της ταινίας Νίνα Μαρία Πασχαλίδου, η οποία με την ταινία της συμμετέχει στο Διεθνές Διαγωνιστικό του 24ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης (10-20 Μαρτίου 2022).
Είναι η τρίτη της ταινία -μετά το «Kismet» και «Snake charmer»- που πραγματεύεται τα δικαιώματα των γυναικών. Πρωταγωνίστρια αυτή τη φορά είναι η Laura Roveri, η οποία στις 12 Απριλίου του 2014 μαχαιρώθηκε 16 φορές από τον πρώην φίλο της.
«Μην πάτε στο “τελευταίο” ραντεβού», συμβουλεύει η δασκάλα γιόγκας Laura, η οποία συστήνεται ως μία ανεξάρτητη γυναίκα που επέτρεψε έναν άντρα να κυριεύσει την καθημερινότητά της, με μια συμπεριφορά «παγίδα» και την ίδια να ζει φυλακισμένη σε μια αόρατη φυλακή.
Σε αυτό το «τελευταίο» ραντεβού που της ζήτησε ο φίλος της για να «τα βρουν», τη μαχαίρωσε έξω από τη ντισκοτέκ που διασκέδαζε με την παρέα της. Μέσα από το «Femicidio», η Laura τραβάει την κουρτίνα στον σκοτεινό κόσμο της έμφυλης βίας στην Ιταλία και μεταμορφώνεται σ’ ένα ζωντανό παράδειγμα θάρρους.
Θεωρούν τις γυναίκες «κτήμα» τους
Η Νίνα Μαρία Πασχαλίδου άρχισε να δουλεύει την ταινία πριν από τέσσερα χρόνια, όταν έμαθε ότι η Ιταλία είχε τα υψηλότερα ποσοστά γυναικοκτονιών στην Ευρώπη με μία γυναίκα να δολοφονείται κάθε 2,5 μέρες. Βρήκε συμπαραγωγό στην Ιταλία και συνεργάστηκε με μια Ιταλίδα δημοσιογράφο, η οποία έχει μελετήσει πολύ το θέμα των γυναικοκτονιών, ενώ όπως σε όλες τις ταινίες της τα τελευταία χρόνια έχει τη στήριξη του Al Jazeera.
Εκτιμά ότι στην Ιταλία, στην Ελλάδα και σε άλλες μεσογειακές χώρες «υπάρχει ένα υπόβαθρο μιας κουλτούρας, η οποία είναι πολύ δύσκολο να αλλάξει. Στην Ιταλία το βασικό πρόβλημα είναι ότι οι άντρες θεωρούν τη γυναίκα «κτήμα» τους και μάλιστα το φαινόμενο δεν περιορίζεται στο Βορρά ή στο Νότο», τονίζει.
Το ντοκιμαντέρ, χωρίς περιττές δραματοποιήσεις -«ήθελα να κρατήσω την ισορροπία», σημειώνει η σκηνοθέτρια- αναφέρεται στην προσπάθεια αντιμετώπισης του φαινομένου της γυναικοκτονίας και σε αυτήν την προσπάθεια συντάσσονται και μιλούν στην ταινία εκτός από τη Laura και οι οικογένειες και φίλοι τριών γυναικών που δολοφονήθηκαν από τους συντρόφους τους, της Nunzia Maiorano, της Alba Chiara Baroni και της Lorena Quaranta.
Τη διεύθυνση φωτογραφίας υπογράφει ο Μιχάλης Αριστομενόπουλος, το μοντάζ ο Σταύρος Συμεωνίδης, τον ήχο ο Francesco Morosini και τη μουσική οι Tiago Benzigho και Εrnesto Nobili. Παραγωγοί είναι οι: Νίνα Μαρία Πασχαλίδου, Forest Troop, Lorenzo Cioffi, ladoc, και Lorenzo Cioffi και συμπαραγωγοί το Al Jazeera, το Sky Italia, το Italian Film Fund και το Veneto Fund.
Η προσέγγιση θυμάτων και οικογενειών
Η Νίνα Μαρία Πασχαλίδου τονίζει ότι η προσέγγιση των ανθρώπων που πρωταγωνιστούν δεν ήταν εύκολη. «Όπως καταλαβαίνετε ένα τέτοιο συμβάν διαλύει μια οικογένεια», εξηγεί. Κέρδισε την εμπιστοσύνη τους σιγά σιγά, πηγαίνοντας πολλές φορές στην Ιταλία.
Η ταινία έπαιξε σε πρώτη παγκόσμια προβολή στις 14 Φεβρουαρίου 2022 από το κανάλι συμπαραγωγής Sky Italia και η ανταπόκριση των εμπλεκόμενων ήταν πολύ θετική. Μετά την προβολή επικοινώνησαν μαζί της και «αισθάνθηκαν ότι η ιστορία τους ειπώθηκε σωστά», σημειώνει η κ. Πασχαλίδου.
Ο ρόλος των βραβείων και η πικρία για την Ελλάδα
Οι ταινίες της Νίνας Μαρίας Πασχαλίδου έχουν βραβευτεί με πολλές διακρίσεις μεταξύ των οποίων: Φιναλίστ Picture of the Year Awards, Webby Award (2012) για το «The Prism 2011», www.theprism.tv , υποψήφια IDFA 2013 για το «Kismet» και ένα Χρυσό Μετάλλιο στη Διεθνή Τηλεόραση Βραβεία (2019) και βραβείο κριτικής επιτροπής νέων για το «The Snake Charmer» στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.
«Τα βραβεία έχουν σημασία για όλους τους συνεργάτες, αλλά και για να βρεθούν συμπαραγωγοί», τονίζει και εκφράζει την πικρία της για την έλλειψη στήριξης των ντοκιμαντεριστών στην Ελλάδα. «Νομίζω ότι κάθε Έλληνας που έχει ζήσει στο εξωτερικό έχει τον καημό ότι η πατρίδα του δεν τον στηρίζει. Δυστυχώς, κι εγώ. Πηγαίνω στα ξένα φεστιβάλ, είμαι υποψήφια, βραβεύομαι και δεν έχω τη χώρα μου δίπλα μου, όταν βλέπω τον Γάλλο, τον Ιταλό, τον Γερμανό να έχει πάντα δίπλα τη χώρα του και το κανάλι της χώρας του. Τα ντοκιμαντέρ στηρίζονται κυρίως από τα κρατικά κανάλια και η στήριξη που έχουν στο εξωτερικό είναι μεγάλη σε όλα τα επίπεδα», υπογραμμίζει η κ. Πασχαλίδου.
Μετά το «Femicidio», η Νίνα Μαρία Πασχαλίδου ολοκληρώνει μια σειρά έξι επεισοδίων για την Ευρώπη για το γαλλικό κανάλι ARTE. Πρόκειται για μία γαλλογερμανική παραγωγή, το «Europe Revealed» που δουλεύεται εδώ και δυόμισι χρόνια και η ίδια είναι μία από τους έξι σκηνοθέτες που εργάστηκαν για αυτήν.
Με καταγωγή από τη Βέροια, η σκηνοθέτρια έχει ζήσει πολλά χρόνια στο εξωτερικό, συνεργάζεται κυρίως με ξένα κανάλια και ο προσανατολισμός της είναι σε διεθνή θέματα. Ακόμη και όταν κάνει κάποια δουλειά στην Ελλάδα, όπως σχεδιάζει για το επόμενο πρότζεκτ της, στοχεύει πάντα σε ένα ευρύτερο κοινό.
