Είναι γεγονός ότι η πανδημία και οι πολιτικές που εφαρμόστηκαν κατά τη διάρκειά της έχουν προκαλέσει σοβαρή ζημιά στις οικονομίες διεθνώς. Η ζημιά αυτή έχει αρχίσει να γίνεται ιδιαίτερα αισθητή και θα γίνει ακόμη περισσότερο καθώς εξερχόμαστε από τη τραγική σε όλα τα επίπεδα διαχείριση της πανδημίας. Η ενδείξεις ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, θα προχωρήσει σε αυστηρότερη νομισματική πολιτική, προκαλεί πιέσεις στις οικονομίες και ιδιαίτερη ανησυχία στις χώρες της Νότιας Ευρώπης.
Του Δημήτρη Γ. Απόκη *
Σε συνέντευξή της η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Κριστίν Λαγκάρντ, άνοιξε την πόρτα για αύξηση των επιτοκίων φέτος, σηματοδοτώντας μια σημαντική αλλαγή με δεδομένο ότι η ΕΚΤ, έχει διατηρήσει σταθερό το επιτόκιο πολιτικής της, στο μείον 0,5% από τον Σεπτέμβριο του 2019. Εάν η ΕΚΤ προχωρήσει σε αύξηση των επιτοκίων, θα είναι η πρώτη από το 2011.
Η αλλαγή αυτή στην πολιτική της ΕΚΤ, οδηγεί στο ξεπούλημα κρατικών όσο και εταιρικών ομολόγων. Οι χώρες της Νότιας Ευρώπης, στις οποίες συγκαταλέγεται και η Ελλάδα, που έχουν βαρύ φορτίο χρέους και εύθραυστες οικονομίες πλήττονται περισσότερο, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται ανησυχίες ότι οι γενικά εύθραυστες κυβερνήσεις στην περιοχή, αλλά και οι επιχειρήσεις στην ευρωζώνη, θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα στην ανάκαμψή τους από το αυξανόμενο κόστος του χρέους.
Οικονομικοί αναλυτές επισημαίνουν ότι, τα επίπεδα χρέους έχουν αυξηθεί σημαντικά σε ορισμένες οικονομίες της ευρωζώνης και αυτό είναι που τιμολογείται αυτή τη στιγμή στις αγορές ομολόγων.
Η αντίδραση της αγοράς στην Ευρώπη ήταν έντονη επειδή η μετατόπιση που ανακοίνωσε η κ. Λαγκάρντ, ήταν ξαφνική, σε αντίθεση με τις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου η Ομοσπονδιακή Τράπεζα, έχει προαναγγείλει, αυστηρότερη πολιτική για την καταπολέμηση του πληθωρισμού εδώ και αρκετούς μήνες.
Το spread μεταξύ της απόδοσης των 10ετών ομολόγων της Ιταλίας και του γερμανικού δείκτη αναφοράς διευρύνθηκε σε 1,6 ποσοστιαίες μονάδες, το μεγαλύτερο από τον Ιούλιο του 2020. Το αντίστοιχο της Ελλάδας ανέβηκε στις 2,1 μονάδες, τις περισσότερες από το Μάη του ίδιου έτους.
Υπήρξε μια διορθωτική κίνηση την Τετάρτη, όταν εκπρόσωπος της Γαλλίας στο διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ δήλωσε ότι η αγορά υπερεκτίμησε τα μηνύματα σύσφιξης της πολιτικής της ΕΚΤ. Τα υψηλότερα του αναμενόμενου στοιχεία για τον πληθωρισμό στις ΗΠΑ έστειλαν υψηλότερες αποδόσεις σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της Ευρώπης.
Το εταιρικό χρέος χρησιμοποιεί συνήθως την απόδοση των κρατικών ομολόγων ως σημείο αναφοράς. Η απόδοση του δείκτη ομολόγων επενδυτικής βαθμίδας αυξήθηκε σε υψηλό 21 μηνών αυτή την εβδομάδα, φθάνοντας το 1,2%. Για δείκτη ομολόγων κερδοσκοπικού βαθμού, η απόδοση έφθασε στο υψηλότερο επίπεδο των 15 μηνών στο 4,1%.
Τα ομόλογα που εκδόθηκαν από τράπεζες της Νότιας Ευρώπης υπέστησαν βαρύ πλήγμα. Η απόδοση του 10ετούς ομολόγου που εξέδωσαν κάποιες τράπεζες αυξήθηκαν στο 0,8% αυτή την εβδομάδα, υπερδιπλάσια από αυτή του τέλους του 2021. Ένα άλλο παράδειγμα είναι η απόδοση ομολόγου ιταλικής τράπεζας, που ωριμάζει το 2027 και ανέβηκε στο 1,52%, προσθέτοντας σχεδόν μια ποσοστιαία μονάδα στο ίδιο χρονικό πλαίσιο.
Η πρόσληψη κόστους δανεισμού θα μπορούσε να οδηγήσει σε χαμηλότερη έκδοση. Η ευρωπαϊκή έκδοση υψηλής απόδοσης σημείωσε ρεκόρ το προηγούμενο έτος, καθώς οι επιχειρήσεις εκμεταλλεύτηκαν μαζικά την αγορά για να επωφεληθούν από το ιστορικά χαμηλό κόστος δανεισμού.
Τα ομόλογα επενδυτικής διαβάθμισης σε ευρώ μειώθηκαν κατά 1,9% την τελευταία εβδομάδα σε βάση συνολικής απόδοσης, τα περισσότερα από τον Ιούνιο του 2020. Τα ομόλογα υψηλής απόδοσης μειώθηκαν κατά 2% στην πιο αδύναμη εβδομάδα από την έναρξη της πανδημίας.
Σε μια ένδειξη ότι το εύκολο χρήμα της εποχής της πανδημίας τελειώνει ή κάνει ένα διάλειμμα, το ξεπούλημα ώθησε την απόδοση του δείκτη ομολόγων σε ευρώ πάνω από το μέσο επιτόκιο τοκομεριδίου για πρώτη φορά από τον Νοέμβριο του 2020. Αυτό σημαίνει ότι οι πιο ριψοκίνδυνες εταιρείες θα πρέπει γενικά να πληρώνουν περισσότερα για το χρέος που εκδόθηκε πρόσφατα από ότι πληρώνουν για τα υπάρχοντα ομόλογα.
Τραπεζίτες που ειδικεύονται στο να βοηθούν ευρωπαϊκές εταιρείες να δανειστούν λένε ότι η αλλαγή τόνου από την ΕΚΤ πρόσθεσε τουλάχιστον μία ποσοστιαία μονάδα στις αποδόσεις οποιωνδήποτε νέων ομολόγων που θα πωληθούν από μια εταιρεία ονομαστικής κερδοσκοπικής ποιότητας.
Η αστάθεια της αγοράς ώθησε ορισμένες εταιρείες να αλλάξουν γρήγορα τακτική και να περάσουν από την πώληση ομολόγων με σταθερό επιτόκιο σε αυτά με κυμαινόμενο επιτόκιο, τα οποία δεν έχουν δεχθεί την ίδια πίεση πώλησης.
Σε κάθε περίπτωση εισερχόμαστε σε μια φάση, όπου οι επιπτώσεις της πανδημίας, μαζί με τις ραγδαίες γεωπολιτικές εξελίξεις, θα γίνουν εξαιρετικά αισθητές σε οικονομικό επίπεδο και για μια ακόμη φορά οι χώρες της Νότιας Ευρώπης, είναι αυτές που θα νιώσουν τον περισσότερο πόνο.
* Ο Δημήτρης Γ. Απόκης είναι Αναλυτής Διεθνών Σχέσεων, Διεθνολόγος και Δημοσιογράφος, Απόφοιτος του The Paul H. Nitze, School of Advanced International Studies, The Johns Hopkins University, Μέλος του The International Institute for Strategic Studies, και επί σειρά ετών Ανταποκριτής στην Washington DC, διαπιστευμένος στο Λευκό Οίκο, το Στέητ Ντιπάρτμεντ και το Πεντάγωνο
