Οι τελευταίες δυο εβδομάδες ήταν μια περίοδος εξαιρετικής σημασίας για τις διεθνείς εξελίξεις, για τη σταθερότητα της Ευρώπης, αλλά και για μέλλον των εξελίξεων στην ευρύτερη περιοχή της Ελλάδας.
Στη διεθνή πολιτική αποτελεί εξαιρετικά επικίνδυνη εξέλιξη, όταν ο πυλώνας, η βάση, πάνω στην οποία στηρίζεται ένα σύστημα ασφάλειας, χάνει την αξιοπιστία του και κατ΄επέκταση τη σημασία με την οποία αντιμετωπίζεται από τους αντιπάλους.
Του Δημήτρη Γ. Απόκη *
Το ίδιο επικίνδυνο είναι, όταν η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτικών ηγεσιών πάσχει από άγνοια της ιστορίας και ασχολείται με πράσινα άλογα και θέματα τα οποία αφορούν μεμονωμένες κοινωνικές ομάδες, αγνοώντας τα κρίσιμα θέματα που μπορούν να προκαλέσουν κρίσεις των οποίων οι επιπτώσεις θα είναι καταστροφικές.
Στη διάρκεια των τελευταίων δυο εβδομάδων, είχαμε την κρίση στο Καζακστάν, τις συνομιλίες για θέματα ασφάλειας της Ευρώπης, χωρίς την Ευρώπη, ανάμεσα στις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Ρωσία, και τις συνομιλίες μεταξύ του ΝΑΤΟ και της Ρωσίας, πάλι για θέματα τα οποία αφορούν την ευρωπαϊκή ασφάλεια.
Μια κοινή διαπίστωση, όσων έχουν ακόμη το ελάττωμα να ασχολούνται με τα σοβαρά θέματα, από τα αποτελέσματα αυτών των σημαντικών γεγονότων είναι ότι οι γεωπολιτικοί αντίπαλοι των ΗΠΑ, δεν παίρνουν διόλου σοβαρά την κυβέρνηση Μπάιντεν, και η προσπάθειες του Αμερικανού Προέδρου και της κυβέρνησής του να αναδείξουν την προώθηση της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων διεθνώς έχουν φέρει το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα, την επιβράδυνσή της διεθνώς.
Σε αυτό έχει συνεισφέρει πολύ και το γεγονός της παταγώδους αποτυχίας του κ. Μπάιντεν και της κυβέρνησής του στο εσωτερικό της Αμερικής, όπου η χώρα είναι βαθιά διχασμένη και ο Πρόεδρος όχι μόνο δεν προσπαθεί να γεφυρώσει αυτό το διχασμό, αλλά αντίθετα τον τροφοδοτεί και τον ενισχύει.
Το γεγονός, επίσης, ότι η σημερινή Ουάσιγκτον, χαρακτηρίζεται από ασυνέπεια, είναι άλλος ένας παράγοντας που έχει συνεισφέρει στην αναξιοπιστία της ηγέτιδας δύναμης, του πυλώνα της Δύσης.
Ο Αμερικανός Πρόεδρος αναλαμβάνοντας την εξουσία στις ΗΠΑ, πριν ένα χρόνο, διακήρυξε ότι οι βασικοί στόχοι εξωτερικής πολιτικής της Αμερικής η αποτροπή της Κίνας, στον Ινδο-Ειρηνικό, η προώθηση της δημοκρατίας και η κλιματική αλλαγή. Παρόλα αυτά οι αντίπαλοι της Αμερικής και της Δύσης ευρύτερα, αλλά και κάποιοι σύμμαχοι, πιστεύουν ότι αυτοί οι στόχοι δεν μπορούν να επιδιωχθούν με επιτυχία και κυρίως ταυτόχρονα. Όλο και πιο πολύ καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η αμερικανική πολιτική που επικεντρώνεται σε ασυμβίβαστους στόχους θα αποτύχει τελικά.
Στην Ασία, η Ουάσιγκτον δεν φαίνεται, μέχρι στιγμής, να έχει στρατηγική αντιμετώπισης για τις περιφερειακές φιλοδοξίες της Κίνας, και αυτό διότι δεν καταφέρνει να εδραιώσει την παρουσία της στη Νοτιοανατολική Ασία. Ταυτόχρονα, ο βασικός γεωπολιτικός στόχος, η αντιμετώπιση της Κίνας που έχει θέσει ο κ. Μπάιντεν, έρχεται σε αντίθεση με τον στόχο του, για προώθηση της δημοκρατίας.
Για να καταλάβει κανείς πόσο αλλοπρόσαλλη είναι η πολιτική της κυβέρνησης Μπάιντεν, την ώρα που το Πεκίνο, χτίζει ναυτική βάση στην Καμπότζη, η Ουάσιγκτον επιβάλλει κυρώσεις σε πολιτικούς και τις ένοπλες δυνάμεις της Καμπότζης. Τρέχα, γύρευε.
Στη σημερινή διεθνή πραγματικότητα, το να προσβάλεις εταίρους που σου είναι απαραίτητη για την υλοποίηση στρατηγικών σου στόχων, είναι κάτι εξαιρετικά επικίνδυνο. Δυστυχώς, αυτό είναι κάτι που διαφεύγει από τα στελέχη της κυβέρνησης Μπάιντεν, και την πλειοψηφία των Δημοκρατικών στο Κογκρέσο, που ζουν στο δικό τους VIRTUAL REALITY, παράλληλο κόσμο.
Και ας έρθουμε στα πιο κοντινά σε εμάς. Πούτιν, Ρωσία και ευρωπαϊκή ασφάλεια. Οι συνομιλίες ΗΠΑ – Ρωσίας και ΝΑΤΟ – Ρωσίας, έδειξαν ότι η Ουάσιγκτον του Προέδρου Μπάιντεν και η διχασμένη Δύση ευρύτερα, δεν ξέρει πώς να αντιμετωπίσει την πρόκληση που θέτει ο δαιμόνιος Ρώσος Πρόεδρος.
Χαμένοι σε μια ναρκισσιστική ομίχλη μεγαλειωδών πομπωδών δηλώσεων περιφρόνησης, οι δυτικοί διπλωμάτες της παγκοσμιοποίησης, πέρασαν την τελευταία δεκαετία απορρίπτοντας τον Ρώσο πρόεδρο ως το λείψανο ενός αποτυχημένου παρελθόντος.
Δυστυχώς η ανιστόρητη, σημερινή, δυτική διπλωματία, αδυνατεί να πάρει το μάθημα από την αποτυχία του, Νέβιλ Τσάμπερλεν, με τον Χίτλερ στο Μόναχο, βλέποντας την αποτυχία της δυτικής ηγεσίας στην Κριμαία. Χαμένοι στο μύθο της παγκοσμιοποίησης και του τέλους της ιστορίας, Πεπεισμένες, ότι οι παλιοί κανόνες της πολιτικής εξουσίας δεν ισχύουν στον φωτισμένο μεταιστορικό αιώνα μας, οι Ευρωπαϊκές ηγεσίες αναλώνονται σε ατέρμονες συζητήσεις περί ήπιας δύναμης, πράσινης ανάπτυξης, και του #metoo, την ώρα που Ουάσιγκτον και Μόσχα συζητούν για να αποφασίσουν το μέλλον της Ευρώπης.
Την ώρα που Κίνα και Ρωσία, όλο και περισσότερο ορθώνουν το ανάστημά τους και ισχυροποιούνται, η Αμερική στο εσωτερικό της σφάζεται ενόψει των ενδιάμεσων εκλογών του Νοεμβρίου για το Κογκρέσο, και η σημερινή ηγεσία προσπαθεί να επιβάλει στην αμερικανική κοινωνία το αποκαλούμενο cancel culture. Πως είναι δυνατόν ο Αμερικανός Πρόεδρος να εξαγγέλλει με τυμπανοκρουσίες ότι η Αμερική επέστρεψε και στο εσωτερικό να διχάζει και να βγάζει λόγο λέγοντας ότι κινδυνεύει η δημοκρατία στην ίδια του τη χώρα με μοναδικό στόχο να μην χάσου την πλειοψηφία στη Γερουσία και τη Βουλή οι Δημοκρατικοί το Νοέμβριο, γεγονός που θα σημάνει τον ενταφιασμό της ήδη προβληματικής προεδρίας του. Και ενώ συμβαίνουν όλα αυτά, ο Πούτιν, χρησιμοποιεί το χρόνο πολύ διαφορετικά, ξαναχτίζοντας στην ουσία τη Σοβιετική Ένωση, κάτω από τη μύτη μιας σκόρπιας και αφηρημένης Δύσης.
Η δυτική διπλωματία της αχαλίνωτης παγκοσμιοποίησης, υποτιμά την επιτυχία που έχει στο να αποσυντονίσει πλήρως την Ουάσιγκτον και τη Δύση. Δεν χρειάζεται ο κ. Πούτιν να προσαρτήσει τα εδάφη των πρώην Σοβιετικών δημοκρατιών. Δεν επιδιώκει εδαφική κυριαρχία. Αυτό που επιδιώκει είναι ηγεμονία. Εγκαθίδρυση, κυβερνήσεων που στην ουσία θα ελέγχονται από το Κρεμλίνο.
Μέσα στο 2020 ο Πούτιν, επαναβεβαίωσε τον ρωσικό έλεγχο στον Νότιο Καύκασο, τερματίζοντας τον πόλεμο Αζερμπαϊτζάν-Αρμενίας με τους δικούς του όρους. Στην κρίση της Λευκορωσίας, κράτησε τον Πρόεδρο της Λευκορωσίας Αλεξάντερ Λουκασένκο στην εξουσία, παρά τις κραυγές της Δύσης. Την περασμένη εβδομάδα στο Καζακστάν, ήταν αυτός που καθόρισε το αποτέλεσμα, παρέχοντας την πολιτική και στρατιωτική βοήθεια που επέτρεψε στον Πρόεδρο, Κασσίμ-Τζομάρτ Τοκάγιεφ, να συντρίψει μια εξέγερση. Στο μεγαλύτερο μέρος της πρώην Σοβιετικής Ένωσης σήμερα, ο κ. Πούτιν αποφασίζει ποιος κυβερνά και ποιος τελειώνει. Από τις 15 ιδρυτικές δημοκρατίες της παλαιάς Σοβιετικής Ένωσης, μόνο πέντε (τα τρία κράτη της Βαλτικής, η Μολδαβία και η Ουκρανία) διαφεύγουν , οριακά, την επιρροή του. Η Γεωργία τρίζει όλο και περισσότερο και η άτακτη αμερικανική αποχώρηση από το Αφγανιστάν, αφήνει χώρες, όπως η Κιργιζία και το Τατζικιστάν, να εξαρτώνται όλο και περισσότερο από τη Μόσχα.
Την ίδια στιγμή, η Δύση είναι σε χειρότερη κατάσταση να αντέξει το παιχνίδι του Πούτιν, από ότι ήταν το 2014 που η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία. λιγότερο σε θέση να αντέξει τις ρωσικές πιέσεις στην Ουκρανία από ό, τι ήταν το 2014. Σήμερα στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες οι αμφιβολίες για την δέσμευση της Ουάσιγκτον έχουν μεγαλώσει σε σχέση με εκείνη την εποχή. Στη Γερμανία, την πλέον ισχυρή χώρα της Ευρώπης, σήμερα επικρατεί μια ισορροπιστική τάση, η οποία αντικατοπτρίζεται και στην κυβέρνηση η οποία προέκυψε από τις εκλογές. Η έξοδος της Μεγάλης Βρετανίας από την υποτιθέμενα ενωμένη Ευρώπη, έχει πλήξει σημαντικά την ευρωπαϊκή άμυνα και η υφιστάμενη ενεργειακή κρίση, έχει καταστήσει την Ευρώπη, πολύ πιο ευάλωτη στους εκβιασμούς του Πούτιν. Είναι σαφές ότι μια υλοποίηση της αμερικανικής απειλής για επιβολή κυρώσεων στη Ρωσία, θα πλήξει πολύ περισσότερο την Ευρώπη από ότι τη Μόσχα, με αποτέλεσμα να πληγεί ακόμη περισσότερο η εμπιστοσύνη των ευρωπαίων προς την Ουάσιγκτον. Με τις τιμές του πετρελαίου να βαδίσουν προς τα 100 δολάρια το βαρέλι και την Κίνα να στηρίζει του κ. Πούτιν, ο Ρώσος Πρόεδρος, είναι ελάχιστα ευάλωτος στις οικονομικές κυρώσεις με τις οποίες τον απειλεί η κυβέρνηση Μπάιντεν.
Και ακόμη πιο πολύ όταν βλέπει το Λευκό Οίκο να ασκεί πιέσεις στο Κογκρέσο, να μην επιβάλει κυρώσεις στον αγωγό Nord Stream 2, ο Πούτιν αντιλαμβάνεται ότι η Ουάσιγκτον δεν έχει το τσαγανό να αναλάβει το κόστος διατήρησης της σταθερότητας του διεθνούς συστήματος.
Με ελάχιστο κόστος ο Πούτιν, χρησιμοποιεί την παρούσα διεθνή κρίση και βγαίνει πολλαπλά κερδισμένος. Η κρίση έφερε και πάλι τη Ρωσία στο επίκεντρο της παγκόσμιας πολιτικής, ανέδειξε τρις παθογένειες της Δύσης, και τον καθιστά κυρίαρχο στη γεωπολιτική σκακιέρα, τη στιγμή που η συνοχή της Δύσης, λόγω της στρατηγικής ανυπαρξίας της Ουάσιγκτον, έχει πληγεί σημαντικά.
Η επιτυχία του κ. Πούτιν οφείλεται στη δυτική, πνευματική, πολιτική και στρατηγική, αποτυχία. Μέχρι οι ηγεσίες της Δύσης και ειδικά η Ουάσιγκτον, να καταφέρουν να βγουν από την ομίχλη του μεταϊστορικού virtual reality στο οποίο ζουν και να επανέλθουν στον πραγματικό κόσμο και το ρεαλισμό στην άσκηση εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας, ο Πούτιν και οι αντίπαλοι της Δύσης θα συνεχίσουν να κερδίζουν. Και δεν αργεί η στιγμή που δεν θα υπάρχει χρόνος και δυνατότητα ανατροπής αυτής της πορείας, με αποτέλεσμα η σύγκρουση να είναι μονόδρομος.
* Ο Δημήτρης Απόκης, είναι Διεθνολόγος και Δημοσιογράφος, Απόφοιτος του The Paul H. Nitze, School of International Studies, The Johns Hopkins University, μέλος του The International Institute of Strategic Studies, και διετέλεσε επί σειρά ετών διαπιστευμένος ανταποκριτής στο Λευκό Οίκο, το Στέητ Ντιπάρτμεντ, και το Πεντάγωνο, στην Ουάσιγκτον.
