*του Jean-Baptiste Chastand
Οι Βρυξέλλες τού επιφύλαξαν υποδοχή αρχηγού κράτους. Έξι επίτροποι, μια διεθνής συνέντευξη Τύπου, μια συνάντηση με τον επικεφαλής της ομάδας των Συντηρητικών στο Ευρωκοινοβούλιο… Ο νέος αρχηγός της ουγγρικής αντιπολίτευσης, ο Πέτερ Μάρκι-Ζάι, γέννησε καινούργιες ελπίδες στους ευρωπαϊκούς κύκλους.
Ύστερα από δώδεκα χρόνια έντονων αντιπαραθέσεων με τον εθνικιστή ηγέτη της Ουγγαρίας, οι κύκλοι αυτοί βλέπουν με ικανοποίηση τον δήμαρχο μιας μικρής ουγγρικής πόλης, με συντηρητικές αλλά και φιλοευρωπαϊκές θέσεις, να συμφιλιώνει επιτέλους τους Ούγγρους με την Ευρώπη. Αυτός ο 49χρονος καθολικός με τα επτά παιδιά κέρδισε τις προκριματικές εκλογές της αντιπολίτευσης πείθοντας ότι είναι ο καλύτερος για να αντιμετωπίσει τον Βίκτορ Όρμπαν.
Αν και η πορεία του προς την εξουσία είναι ακόμα μακρά και αβέβαιη, αυτός ο μηχανικός αποτελεί ήδη το σύμβολο ενός πραγματικού κύματος στην κεντρική Ευρώπη. Μια νέα Δεξιά δείχνει να αναδύεται σε αυτή την περιοχή. Είναι φιλοευρωπαϊκή, τάσσεται κατά της διαφθοράς, είναι θρήσκα, σε κοινωνικά θέματα όπως η μετανάστευση είναι συντηρητική, αλλά είναι επίσης έτοιμη να συνεργαστεί με την Αριστερά.
Αυτή η τάση είναι ιδιαίτερα έντονη στην Ομάδα του Βίσεγκραντ (Ουγγαρία, Πολωνία, Τσεχική Δημοκρατία και Σλοβακία), που επωφελήθηκε οικονομικά από την ΕΕ, για να στραφεί εναντίον της μετά την προσφυγική κρίση του 2015. Στις 11 Νοεμβρίου, ο λαϊκιστής Τσέχος πρωθυπουργός Αντρέι Μπάμπις, που είχε κάνει εκστρατεία μαζί με τον Όρμπαν εναντίον των Βρυξελλών και των μεταναστών, παραιτήθηκε από τη θέση του ύστερα από την ήττα του στις βουλευτικές εκλογές του Οκτωβρίου.
Τις εκλογές εκείνες τις κέρδισε ο πανεπιστημιακός Πετρ Φιάλα, επικεφαλής του δεξιού κόμματος ODS, που συμμάχησε με τέσσερα ακόμη κόμματα. Το πρόγραμμά τους προβλέπει την επιστροφή σε μια «ευρω-ατλαντική εξωτερική πολιτική, που θα δίνει έμφαση σε σταθερές συνεργασίες με τις δημοκρατικές χώρες και στην προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων». Τα κόμματα μπορεί να μη φτάνουν να υιοθετήσουν το ευρώ, θεωρούν όμως την ένταξη στην ΕΕ «κρίσιμη και ευεργετική». Αν ο Φιάλα καταφέρει να συγκροτήσει κυβέρνηση, είναι βέβαιο ότι οι συζητήσεις του στην ομάδα Βίσεγκραντ θα είναι τεταμένες.
Στην Πολωνία, οι επόμενες βουλευτικές εκλογές είναι προγραμματισμένες για το 2023. Η επιστροφή του Ντόναλντ Τουσκ στη χώρα έδωσε ξανά ενδιαφέρον στη μάχη ανάμεσα στο φιλελεύθερο κόμμα του και τους ακραία συντηρητικούς του PiS. Αλλά και η υπόλοιπη αντιπολίτευση προβαίνει σε κινήσεις για να κερδίσει ένα μέρος της ψήφου των μη αστικών ζωνών, που θα παίξει αποφασιστικό ρόλο στο αποτέλεσμα.
Η Σλοβακία, τέλος, έδειξε τον δρόμο, όπως συμβαίνει συνήθως. Στις αρχές του 2020, ένα μικρό συντηρητικό και φιλοευρωπαϊκό κόμμα (OLaNo) κατέκτησε την εξουσία μαζί με άλλα τρία κεντροδεξιά κόμματα και άρχισε τη διαδικασία της αποκατάστασης του κέντρου δικαίου ύστερα από πολλά χρόνια διείσδυσης της Μαφίας στο ανώτατο πολιτικό επίπεδο. Η Σλοβακία πήρε πολλές φορές τις αποστάσεις της από τον Όρμπαν, δείχνοντας ότι η ενότητα αποτελεί όλο και λιγότερο τον κανόνα στην ομάδα V4.
Η περίπτωση της Σλοβακίας δείχνει επίσης ότι το να γυρίσει η σελίδα του «αντιφιλελευθερισμού» είναι μια μακρά και χαοτική διαδικασία. Ο εθνικολαϊκισμός μπορεί να διέρχεται κρίση στην κεντρική Ευρώπη, αλλά δεν έχει ακόμη νικηθεί.
* Ο Ζαν-Μπατίστ Σαστάν είναι ανταποκριτής της Monde στη Βιέννη
Πηγή: Le Monde
