Στις αρχές Μαρτίου του 2020 η Τουρκία άνοιγε μονομερώς τα σύνορα προς την Ευρώπη ωθώντας δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους να συνωστίζονται στις Καστανιές Έβρου προσπαθώντας να περάσουν στην Ελλάδα χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα.
Τότε η έγκαιρη, συντονισμένη και αποφασιστική αντίδραση της ελληνικής κυβέρνησης απέτρεψε την ανεξέλεγκτη είσοδό τους σε ελληνικό έδαφος και υπερασπίστηκε με επιτυχία τα ευρωπαϊκά σύνορα, κάτι το οποίο αναγνωρίστηκε από τους επικεφαλής των ευρωπαϊκών θεσμών.
Της Ε.Βόζεμπεργκ*
Είναι προφανές ότι εκείνη τη δύσκολη στιγμή η ελληνική κυβέρνηση μην έχοντας τη δυνατότητα επίλυσης του προβλήματος δια της διπλωματικής οδού απέκρουσε ως όφειλε και ασκώντας νόμιμο δικαίωμα τη συνειδητή απόπειρα της Τουρκίας να χρησιμοποιήσει πρόσφυγες και μετανάστες για την προώθηση των συμφερόντων της.
Η συντριπτική πλειονότητα των ανθρώπων αυτών που προσπάθησαν να περάσουν στην Ελλάδα δεν προέρχονταν από τη Συρία, αλλά ζούσαν στην Τουρκία για μεγάλο χρονικό διάστημα, από την κυβέρνηση της οποίας οδηγήθηκαν στα ελληνοτουρκικά σύνορα.
Η αποτροπή εισόδου στην ελληνική επικράτεια προφανώς δεν αποτελούσε επαναπροώθηση. Η καθοδηγούμενη μαζική είσοδος ανθρώπων στο έδαφος ενός άλλου κράτους με σκοπό την εργαλειοποίησή τους είναι έγκλημα κατά το διεθνές δίκαιο.
Εδώ και λίγες ημέρες βλέπουμε να ξαναπαίζεται το ίδιο έργο με διαφορετικούς πρωταγωνιστές. Αυτή τη φορά στα σύνορα της Λευκορωσίας με την Λιθουανία και πολύ περισσότερο με την Πολωνία.
Ο Λευκορώσος πρόεδρος Αλεξάντερ Λουκασένκο μιμείται την τακτική Ερντογάν και εκμεταλλεύεται απροκάλυπτα τον ανθρώπινο πόνο μεταφέροντας χιλιάδες ανθρώπους με λεωφορεία από το αεροδρόμιο του Μινσκ στα σύνορα κυρίως με την Πολωνία. Ο εν λόγω πρόεδρος ωθούμενος προδήλως από τον Πούτιν αλλά και με προφανή υποστήριξη από τον πρόεδρο Ερντογάν επιχειρεί να εκβιάσει και να διχάσει την ΕΕ.
Η επανεμφάνιση της ίδιας προκλητικής και απάνθρωπης τακτικής σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα φανερώνει ότι η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με μία υβριδική απειλή αποσταθεροποίησης μέσω της εργαλειοποίησης των μεταναστών.
Για μία ακόμη φορά η ΕΕ βρίσκεται αντιμέτωπη με έναν ηγέτη ολοκληρωτικής αντίληψης ως προς τον τρόπο άσκησης της εξουσίας και με μια πρακτική που αμφισβητεί τη δημοκρατία και το διεθνές δίκαιο.
Απέναντι σε αυτήν την σοβαρή απειλή η Ευρώπη οφείλει να αντιδράσει με πυγμή και αποφασιστικότητα, να συμπαρασταθεί στα κράτη μέλη που φυλάσσουν τα σύνορά τους και να μην υποκύψει σε εκβιασμούς τύπου Λουκασένκο ή Ερντογάν.
Όχι μόνο για να υπερασπιστεί τις αρχές και τις αξίες της, που τόσο βάναυσα προσβάλλονται από τέτοιες πρακτικές, αλλά και για να στείλει προς κάθε κατεύθυνση το κατάλληλο μήνυμα, προλαμβάνοντας τον κίνδυνο επανάληψης ανάλογων φαινομένων.
Μέχρι σήμερα η ΕΕ επέλεξε με διμερείς και πολυμερείς επαφές όπου ανακύπτουν τα προβλήματα να επιλύονται μέσω της διπλωματικής οδού και με απόλυτα δημοκρατικό διάλογο.
Όμως δυστυχώς στο θέμα αυτό έχει αποτύχει. Εφεξής η αντιμετώπιση του προβλήματος επιβάλλει αλλαγή στάσης ώστε να επιβληθεί αποτελεσματικά η φύλαξη των εξωτερικών συνόρων και να παταχθούν τα κυκλώματα διακίνησης ανθρώπων.
Απαιτείται άμεσα με σεβασμό στις θεμελιώδεις αρχές της αλληλεγγύης και της συνεργασίας η ενίσχυση των κρατών μελών που φυλάσσουν τα εξωτερικά σύνορα και παράλληλα η επιβολή αυστηρών κυρώσεων εις βάρος όσων χωρών εργαλειοποιούν ανθρώπους. Επίσης απαιτείται δημιουργία κατάλληλων μηχανισμών αποτροπής ανάλογων κινδύνων στο μέλλον.
Διότι επί παραδείγματι η Ελλάδα κατά την τελευταία διετία έδωσε το παράδειγμα συνδυάζοντας με επιτυχία αποτελεσματική φύλαξη συνόρων, δραστική μείωση μεταναστευτικών ροών και απόλυτο σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα.
Όμως αυτό που πέτυχε στον Έβρο σήμερα επαναλαμβάνεται στην Πολωνία και είναι βέβαιο ότι θα ξανασυμβεί, εάν η Ευρώπη δεν ενεργήσει άμεσα και αποφασιστικά.
Συμπερασματικά η νέα μεγάλη πρόκληση της ΕΕ είναι να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά, σταθερά και με απόλυτο τρόπο κάθε υβριδική ή άλλη απειλή σε βάρος της ενότητας, της ασφάλειας και των θεμελιωδών αρχών της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου.
* Η κα Ελίζα Βόζεμπεργκ είναι ευρωβουλευτής ΝΔ
