Πριν γεννηθείς, είχες όλες τις πιθανότητες εναντίον σου. Ο πατέρας σου, στη ζωή του, παρήγαγε πάνω από 1 τρισεκατομμύριο σπερματοζωάρια. Η μητέρα σου είχε περίπου 400 ωάρια. Η πιθανότητα αυτοί οι δύο άνθρωποι, ανάμεσα στα δισεκατομμύρια που κυκλοφορούν στον κόσμο, να γίνουν ζευγάρι, και τη συγκεκριμένη στιγμή το συγκεκριμένο σπερματοζωάριο να συναντήσει το συγκεκριμένο ωάριο και να δημιουργήσουν εσένα, είναι μικρότερη κι από το να κερδίζει κάποιος όλα τα τζόκερ στη σειρά!
Του Θάνου Τζήμερου
Όμως, συνέβη. Κι από τότε παίζεις με τα ποσοστά και τις πιθανότητες. Έχοντας, με τη βοήθεια της επιστήμης, το πάνω χέρι. Πιθανότητα αποβολής σε διαπιστωμένη κύηση: 20%. Πιθανότητα θανάτου νεογνού στη γέννα: 2,63‰. Πιθανότητα θανάτου την πρώτη εβδομάδα της ζωής: 5,66‰. Στην Ελλάδα, αυτά. Στην Αφρική, χωρίς την επιστήμη, ο θάνατος θερίζει από την πρώτη μέρα της ζωής.
Δεν υπάρχει καμμία επιλογή μας που να μην σχετίζεται με την πιθανότητα θανάτου. Κάθε φορά που βγαίνεις έξω, μπορεί σε χτυπήσει από κεραυνός μέχρι μετεωρίτης. Και στο σπίτι να μείνεις, μπορεί να πας από σεισμούς, ηλεκτροπληξίες, πυρκαγιές, πεσίματα. Όλα υπάρχει πιθανότητα να συμβούν, ακόμα και να πεθάνεις στα γέλια, κυριολεκτικά – αν έχεις “σύνδρομο μακρού QT”. Και για να… χαλαρώσουμε λιγάκι, η πιθανότητα μετά από 100 χρόνια (τα έβαλα μπόλικα) να μην ζει κανένας, από εμένα που το έγραψα κι από εσάς που διαβάζετε αυτό το άρθρο είναι 100%.
Μέσα σ’ όλα αυτά ενέσκηψε και ο κορωνοϊός. Κι άρχισε ένα καινούργιο γαϊτανάκι πιθανοτήτων. Υπάρχει πιθανότητα να αρρωστήσει από κορωνοϊό ένας εμβολιασμένος; Ναι: 0,4%. Δηλαδή στους 1000 εμβολιασμένους θα νοσήσουν 4. Υπάρχει πιθανότητα να πεθάνει; Ναι: μία στα 2.000.000. Υπάρχει πιθανότητα να παρουσιάσει θρόμβωση κάποιος μετά από εμβόλιο της Astra Zeneca; Ναι, μία στις 500.000. Υπάρχει πιθανότητα να πεθάνει; Ναι, μία στα 2.000.000. Κανένα εμβόλιο και κανένα φάρμακο δεν μας κάνει αθάνατους. Αλλά, πες μου, αγαπητέ ανεμβολίαστε: αν ερχόταν ο Χάρος να διαλέξει ποιους θα πάρει από δύο ομάδες ανθρώπων, από την πρώτη 2 στους 10 κι από τη δεύτερη 2 στα 4.000.000, σε ποια ομάδα θα ήθελες να βρίσκεσαι;
20% είναι η πιθανότητα να αποδημήσουν εις Κύριον οι άνω των 80 ετών, αν προσβληθούν από κορωνοϊό. 2 στους 10. Σε μικρότερες ηλικίες είναι μικρότερη. Όμως, ακόμα και ένας 20άρης ανεμβολίαστος, υγιής, χωρίς υποκείμενα νοσήματα έχει πολύ περισσότερες πιθανότητες να πεθάνει από κορωνοϊό από έναν 80άρη εμβολιασμένο. Και μην ξεχνάς: οι πιθανότητες να προσβληθεί από κορωνοϊό ένας ανεμβολίαστος σε βάθος χρόνου είναι 100%. Όσο και να προφυλάγεσαι, αν δεν εξαλειφθεί ο ιός, κάποτε θα μολυνθείς.
Ξέρω, τις φοβάσαι τις πιθανότητες. Νομίζεις ότι όλοι οι υπόλοιποι δεν φοβόμαστε; Κι εγώ φοβήθηκα όταν έκανα το εμβόλιο και φοβάμαι κάθε φορά που οδηγώ μην έρθει κανένας γκαζωμένος σουρωμένος επάνω μου και φοβάμαι όταν μπαίνω σε αεροπλάνο να μην είμαι από τις περιπτώσεις που θα αναλύουν στο National Geographic στη σειρά “Seconds from Disaster”.
Αλλά έτσι περνάει η ζωή μας μέχρι το τέλος της: μέσα στο φόβο, που λέει κι ο “Στρατιώτης ποιητής”, με παρηγοριά τη λογική. Και η λογική εδώ είναι ξεκάθαρη. Πάρε λοιπόν απόφαση και διάλεξε ομάδα. Αθάνατος δεν είναι κανένας μας.
“Πήρα” θα μου πεις. Θέλω να είμαι στην ομάδα από την οποία ο Χάρος θα διαλέξει 1 στους 100 κι όχι 1 στα 2.000.000. Ακατανόητη η απόφασή σου, αλλά σεβαστή. Πάμε τώρα στα δύσκολα.
Αν, χτύπα ξύλο, αρρωστήσεις και χρειαστείς ΜΕΘ ποιος θα την πληρώσει; Το σύστημα υγείας δεν έχει λεφτόδεντρα. Διαχειρίζεται τα χρήματα των φορολογουμένων και ο κορωνοϊός υπήρξε ένα extra κόστος, που μας φέσωσε σε δύο χρόνια με πάνω από 40 δις. 1500 ευρώ τη μέρα κοστίζει μία κλίνη σε ΜΕΘ. Όταν ακούς “500 διασωληνωμένοι σήμερα” να το υπολογίζεις και σε λεφτά: 750.000 ευρώ μείον το ταμείον. Το σύστημα υγείας σού έδωσε τη δυνατότητα να προστατευθείς με 15 ευρώ. Τόσο κάνουν περίπου οι δύο δόσεις του εμβολίου. Δεν το προτίμησες. Έχεις ευθύνη για την επιλογή σου, δεν συμφωνείς; Γιατί να την πληρώσω εγώ;
Τον γνωρίζω τον αντίλογο: «Πληρώνω μια ζωή ασφαλιστικές εισφορές και δικαιούμαι περίθαλψη δωρεάν! Αν είναι έτσι να μην καλύπτονται όσοι καπνίζουν και παθαίνουν καρκίνο των πνευμόνων, όσοι είναι παχύσαρκοι, όσοι έχουν υψηλή χοληστερίνη και τρων παϊδάκια, όσοι κάνουν αθλητισμό και τραυματίζονται.»
Κι εδώ η απάντηση είναι απλή: το σύστημα υγείας τις έχει υπολογίσει αυτές τις περιπτώσεις. Ο φόρος στα τσιγάρα μπαίνει ακριβώς γι΄ αυτό. Αν υπήρχε τρόπος να βαθμολογηθούν οι επιλογές ζωής κάθε ασφαλισμένου σε σχέση με το πόσο επιβαρύνουν την υγεία του, θα μπορούσαν ενδεχομένως τα νοσήλια να αυξάνονται ανάλογα με το «ζην επικινδύνως». Κάποιες ιδιωτικές ασφαλιστικές το κάνουν ήδη για τα ασφάλιστρα αυτοκινήτου: σου βάζουν, αν θες, μια συσκευή στο αυτοκίνητο η οποία καταγράφει την οδηγική σου συμπεριφορά, και σου δίνει την ευκαιρία εκπτώσεων, αν είσαι προσεκτικός οδηγός. Δίκαιο δεν είναι; Όμως σε επίπεδο ατόμου, αυτό, προς το παρόν, δεν υπάρχει. Και ίσως να μην υπάρξει ποτέ. Δεν είναι δυνατόν, ούτε επιθυμητό, να παρακολουθούνται και να αξιολογούνται οι εκατοντάδες παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία μας. Άλλωστε κάθε συνήθεια που επιβαρύνει την υγεία μειώνει το προσδόκιμο ζωής. Το σύστημα πληρώνει περισσότερα στα νοσοκομεία αλλά λιγότερα σε συντάξεις. Μία η άλλη.
Όμως ο κορωνοϊός είναι κάτι έκτακτο, που δεν έχει προσμετρηθεί στο σύστημα υγείας. Αν όλοι οι πολίτες αρρωσταίναμε και χρειαζόμασταν ΜΕΘ, δεν θα υπήρχε κανείς εκεί έξω να πληρώνει 1500 ευρώ τη μέρα για τον καθένα μας, ακόμα κι αν θεωρήσουμε ότι η χώρα μπορούσε να διαθέτει 11 εκατομμύρια ΜΕΘ. Πρέπει λοιπόν το κράτος να σου πει: «Έμεινες 10 μέρες στη ΜΕΘ και τη σκαπούλαρες. Μπράβο, σιδερένιος, αλλά χρωστάς 15.000 ευρώ, μείον 15 ευρώ το εμβόλιο που δεν έκανες, 14.985. » Αν έμεινες μήνα, χρωστάς 44.985.
Αυτό το σύστημα της ατομικής ευθύνης το υιοθέτησε η Σιγκαπούρη. Στις 8/11 έδωσε σε όσους πολίτες της είναι ανεμβολίαστοι από επιλογή τους, (όχι σε όσους έχουν προβλήματα υγείας) διορία έναν μήνα για να εμβολιαστούν. Από τις 8 Δεκεμβρίου και μετά θα πληρώνουν από την τσέπη τους το κόστος της περίθαλψης λόγω κορωνοϊού, αν την χρειαστούν. Το ότι η Σιγκαπούρη έχει ένα από τα υψηλότερα κατά κεφαλήν εισοδήματα στον κόσμο και ένα από τα υψηλότερα επίπεδα ζωής δεν είναι καθόλου τυχαίο. (Με έκταση όσο η μισή Ρόδος, η Σιγκαπούρη έχει ΑΕΠ σχεδόν το διπλάσιο της Ελλάδας.) Το κράτος εκεί σέβεται την επιλογή σου, αλλά σέβεται και τους άλλους πολίτες που εμβολιάστηκαν και δεν έχουν καμμία υποχρέωση να σε πληρώνουν. Οφείλει να σέβεται επίσης και τους ασθενείς από άλλες παθήσεις ή ατυχήματα, που δεν βρίσκουν ΜΕΘ ή μέρα για χειρουργείο. Εδώ, αυτή την αντιμετώπιση τη θεωρούμε αυταρχισμό. Έλα όμως να το πεις αυτό στα παιδιά του καρκινοπαθή που είχε την ατυχία να του χτυπήσει την πόρτα ο καρκίνος μέσα στην πανδημία και δεν μπόρεσε να εγχειριστεί έγκαιρα, δεν μπόρεσε να κάνει χημειοθεραπείες έγκαιρα, ώσπου η αντιμετωπίσιμη αρχικά περίπτωση έγινε μεταστατική και πέθανε αβοήθητος γιατί ολόκληρο σχεδόν το σύστημα υγείας φροντίζει κυρίως τους νοσούντες ομοϊδεάτες σου, αγαπητέ ανεμβολίαστε.
Πάντως, το τελευταίο διάστημα, κάθε μέρα, 40-60 συμπολίτες μας γλυτώνουν οριστικά από την πιθανότητα να παρουσιάσουν παρενέργειες αν κάνουν εμβόλιο. Γλυτώνουν κι από την προοπτική να είναι αυτοί που θα διαλέξει ο Χάρος στο γκρουπ του «ένας στα δύο εκατομμύρια». Τους διάλεξε ήδη, από τα άλλα γκρουπ: ένας στους πέντε, ένας στους εκατό, ένας στους χίλιους. Να μην διαλέξει κι εσένα αύριο, αγαπητέ ανεμβολίαστε, κρίμα είναι.
